Ný vikutíðindi - 04.06.1965, Blaðsíða 1

Styrkið
Ný Vikutíðindi
auglýsið
í þeim.
w
I
lánastarfsemi bankanna
Spariíé landsmanna færist ífárra hendur. Pukrið ogá
byrgðarleysið í fjármálum útgerðarinnar.
Jóhannes Norðdal Seðla-
bankastjóri Iýstí þvi í reikn-
iflgsskilaskýrslu sinni, hversu
sparifé landsmanna færðist
með vaxandi hraða yfir á
hendur hinna stórskuldugu
°g taldi þetta réttilega ó-
heillavænlega þróun.
En þá er spurningin þessi:
hvernig stendur á þeirri þró
1111 og hver ber höfuðábyrgð
ma á því, hversu komið er?
Eru það ekki fyrst og
fremst bankarnir?
Það telst til ábyrgrar og
eðlilegrar bankastarfsemi að
hjálpa mönnum til þess að
viðskiptareglur eru í heiðri
haldnar og starfsemin nýtur
trausts.
En þetta felur ekki í sér,
nema síður sé, að þessir að-
ilar eigi rétt á því að stofna
fyrirtæki á fyrirtæki ofan og
draga sífellt fé út úr eldri
atvinnurekstri til stofnsetn-
ingar nýrrar og óskyldrar at
vinnu eða að þenja sig út
úr hófi fram.
Hinir nýríku skuldakóng-
ar, sem eru ef til vill ekki
allir svo ríkir ef upp væri
staðið, leika þá leiki að nota
fjárráð sín hjá bönkum til
meira heldur en framleiðslan
þolir, er tekið af afurðaverð
inu tíl stofnunar og viðhalds
hinna nýju fyrirtækja. Og á
bankarnir virðast beygja sig' sama tíma og hraðfrystíhús-
undir skuldavald þessara| in lifa á ríkisstyrkjmn og
manna. ^ allt er á síhækkandi uppbót-
Nú er það vitað, að út-j um, þá er ekið saman auð
þensla fyrirtækis eins og fjár í alls konar fyrirtækj-
Söliuniðstöðvar hraðfrjsti- um, bæði utan lands og inn-
húsanna, með stofnun fyrir- an, og ísóknin um söfnun
tækja á fyrirtækja ofan og fjármxma ér svó mildl, að
dótturfélög, byggist fyrst og sjálf Sölumiðstöðin hefur
fremst á þvi að of mikið, og hætt viðskiptum við dóttur-
fyrirtæki sitt, skipafélagið
Jökla, og samið um alla
frystivöruflutninga við Eim
skipafélag íslands, og svo
sitja skip Jökla uppi með
takmörkuð verkefni. Er allt
með felldu um svona atvinnu
rekstur?
Ef ábyrg stjóm og
starfi sínu vaxin væri á
íslenzkum bönkum og þær
viðskiptareglur notaðar,
sem gilda og þykja góðar
í öðrum löndum, þá
myndi þetta verða stöðv-
að og hinir stórskuldugu
látnir fækka fyrirtækjum
(Framh. á bls. 4)
•*** ^**-******************************************************************
stofnsetja atvinnurekstur og, óstöðvandi útþenslu í nýjum
reka hann, meðan eðlilegar og nýjum fyrirtækjum, og
Þjónauppreisnin
M-*************************.**0«.*,M.)t.,M.*)<.*.,M.*)i.jM.ji.*.*
★
★
★
Sjússastríð - Verkföll - Omenning
Sigló-síld á hafshotni
Fi'étzt hefur að fisldbátar, sem verið hafa á
snumvoðaveiðum úti fyrir Siglufirði, hafi orðið
varir við eitthvert magn af niðurlagðri Sigló-síld
þar á hafsbotni.
Þar sem Niðursuðuverksmiðja ríkisins, sem
annast niðurlagningu Sigló-síldar, er rekin af al-
mannafé, ætti að vera augljós skylda forráða-
manna verksmiðjanna að upplýsa þetta mál op-
ifiberJega.
Eða hefur miklu magni af Sigló-síld verið hent
út I hafsauga?
Veitingaþjónar höfuðstað-
arins láta nú skammt stórra
högga á milli. VerkföII, sam-
úðarverkföll, sjússastríð og
væntanlegt verkfall — þetta
er allt að verða eins og dag-
legt brauð (eða daglegir
sjússar).
Ekki er þó samúð almenn-
ings fyrir að fara með þessu
brambolti þjónanna. Fólk tel
ur þá það vel launaða, að
þeir ættu að hafa hægt um
sig. Þeir fá t. d. 15% þjórfé,
sem er það hæsta sem gerist
erlendis, en þar er algengt
að þjónar fái 10%, 12% eða
12%% í þjórfé.
Nú virðast þjónarnir ætla
í verkfall til að hækka þess-
ar prósentur sínar. Samt er
þetta eina stéttin, sem nýtur
þeirrar aðstöðu að kaupið
hækkar átómatískt samsvar-
andi hækkuðum veitingum —
er
unum.
En burtséð frá þessu, þá
hefur „sjússastríð" þjónanna
líka mælzt illa fyrir. Þjón-
arnir kaupa vínið af veitinga
húsunum með 35% álagi, en
Áfengiseinkasalan setur svo,
samkvæmt lögum, verðskrá
á útsöluverð til gestanna. Á-
lagning þjónanna má þá vera
15%.
1 „sjússastríðinu" hefur
ekki verið deila milli veit-
ingamanna og þjóna, heldur
vísitölubundið" ef svo má j milli þjónanna og stjórnar-
segja — vegna þess að pró- ráðsins. Dómsmálaráðuneytið
sentuálagið fylgir hækkun- (Framh. á bls. 4)

Flestir verkamenn yfirborgadir
Fáránleg verkföll út af kjarakótum, sem flestir hafa þegar öðlazt?
Haett er við á næstunni
yfir ein alvarlegasta
verkfallsalda sem hér hefur
omið. Samningafundir
standa nú sem hæst milli at-
vinnurekenda og fulltrúa,
verkalýðsfélaganna, og eru
sjónarmiðin svo ólík, að sára
Util von er til þess að til
^nikomulags dragi, fyrr en
harðbakkann slær. Ennþá
Jönnu vinnuveitendur ekki
hafa boðið aðrar kjarabætur
en þær, að fækka vinnustund
um án þess að lækka viku-
kaupið.
Svo til öll stærstu verka-
lýðsfélögin og iðnaðarmenn
hafa sagt upp samningum og
hófust viðræður samningsað-
ila og ríkisstjómarinnar fyr-
ir nokkrum dögum.
Allir munu sammála um
það, að verkamenn beri allt
of lítið úr býtum fyrir vinnu
sína, og er talið að ríkis-
stjórnin hafi fullan hug á því
að bæta kjör þeirra til muna,
en það sem gerir þetta mál
óvenju flókið er sú stað-
reynd, að um 70% af verka-
mönnum munu vera yfir-
borgaðir, þannig að ef til
verkfalls kemur er verið að
fara fram á þau kjör, sem
mikill meiri hluti verka-
manna býr við.
Á Norður- og Austurlandi
dregur til stórtíðinda, þar
sem síldarvertíðin er nú að
hefjast og er mikill urgur í
heimamönnum í síldarpláss-
um út af aðkomumönnum,
sem undir mörgum kringum-
stæðum hafa meira kaup
vegna yfirborgana en heima-
menn.
Dagsbrúnarkaup í dag er
tæpar 38 krónur á tímann,
en algengt mun, að verka-
mönnum séu greiddar 60 - 70
krónur á tímann á hinum
svarta vinnumarkaði, eða
jafnvel allt að því tvöfalt lög
boðið kaup.
Allt er þetta mál svo fár-
ánlegt, að nærri mun eins-
dæmi — verkalýðsfélög í
verkfalli til að krefjast kjara
bóta, sem fyrir löngu eru
orðnar að veruleika, iðnaðar-
Framhald á bls. 4.