Fréttablaðið - 10.05.2014, Blaðsíða 24

10. maí 2014 LAUGARDAGUR| HELGIN | 24
Ég vil ekki fara neitt nánar út í upphaflegu
söguna, það eiga allar fjölskyldur fjölskylduleyndarmál
og við erum einmitt að velta því upp í myndinni hvernig
þöggun innan fjölskyldna virkar og hvað hún getur
verið öflug og ógeðsleg.“
Friðrika
Benónýsdóttir
fridrikab@frettabladid.is
BALDVIN Z „Ég byrjaði að skrifa sögur um það leyti sem mamma veiktist og þegar ég fattaði kvikmyndaformatið varð ég alveg heillaður og fór að prufa mig áfram í því.“
FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Daginn eftir forsýn-ingu á Vonarstræti viðurkennir Baldvin að hann sé eiginlega alveg tómur, en um leið hamingjusamur
og þakklátur, enda hafi viðtök-
urnar við myndinni farið fram
úr hans björtustu vonum. „Ég
er í allan dag búinn að vera að
reyna að setja status á Facebook
til að þakka fyrir mig. Búinn að
skrifa hann fjórum sinnum en
ég get bara ekki komið því nógu
sterkt að hvað ég er þakklátur
og ánægður svo ég hef ekki birt
hann.“
Baldvin lítur á klukkuna um
leið og hann talar því hann er á
dálítilli hraðferð þar sem hann
þarf að sækja eitt barnanna
sinna í skólann, eins gott að ég
komi mér að efninu. Ég byrja á að
spyrja hann um bakgrunn hans,
að gömlum íslenskum sið.
„Ég er fæddur og uppalinn á
Akureyri og bjó þar fyrstu 26
ár ævinnar. Þá flutti ég til Dan-
merkur með Heiðu konu minni
og tveimur börnum og úti eign-
uðumst við eitt barn í viðbót.
Meiningin var að fara í skóla en
fljótlega eftir að ég kom út fór
ég að vinna við auglýsingagerð
á meðan ég undirbjó umsókn í
danska kvikmyndaskólann ári
seinna. Meðan ég beið eftir að
umsóknarferlið hæfist sótti ég
alls konar kúrsa í kvikmynda-
gerð. Þegar ég loks gat sótt um
skólann fékk ég ekki inngöngu og
fór í óendanlega mikla fýlu.“
Fjölskyldan hafði lagt mikið á
sig til að draumur Baldvins um
danska kvikmyndaskólann gæti
orðið að veruleika en þetta var
á tímum góðærisins og þegar
honum bauðst vinna hjá íslensku
framleiðslufyrirtæki tóku þau
sig upp og fluttu aftur heim í árs-
byrjun 2008. Það ævintýri entist
í sex mánuði, fram að hruni, en
þá var fyrirtækið farið á hausinn
og Baldvin stóð uppi atvinnulaus.
„Að sjálfsögðu vildi ekkert fyrir-
tæki ráða nýjan leikstjóra inn á
þessum tímapunkti svo ég var
bara í því að mæla göturnar.“
Á hóteli með Hoffman
Baldvin segist hafa verið ákveð-
inn í því að vinna við kvik myndir
frá 11 ára aldri og árið 2005
byrjaði hann að senda handrit
til framleiðslufyrirtækja til að
reyna að koma sér á framfæri
en fékk aldrei nokkur viðbrögð.
„Það var ekki fyrr en Júlíus
Kemp og Ingvar Þórðarson fengu
handrit að stuttmynd sem eitt-
hvað fór að gerast. Ég hafði gef-
ist upp á því að byrja tölvupósta
á einhverri kynningu á sjálfum
mér og sendi Júlíusi bara tölvu-
póst með handritinu, þannig að
ef hann yfirhöfuð byrjaði að lesa
póstinn væri hann kominn inn í
handritið. Það virkaði og ég fékk
svar frá honum strax daginn
eftir með tilboði um samvinnu.“
Björninn var þó ekki þar með
unninn því Kvikmynda sjóður
neitaði að styrkja verkefnið og
það var ekki fyrr en þremur
árum seinna sem Baldvin fékk
styrk til að gera stuttmyndina
Hótel Jörð. „Það er bara pínulítil
sjö mínútna stuttmynd en hún fór
á fullt af hátíðum og gekk ágæt-
lega og upp úr því varð til hug-
myndin að Óróa.“
Órói er byggð á unglinga sögum
Ingibjargar Reynisdóttur og þau
Baldvin skrifuðu handritið í sam-
einingu. Myndin fékk góðar við-
tökur, hefur verið sýnd á 65 kvik-
myndahátíðum víða um heim og
hlotið verðlaun og viður kenn-
ingar. Baldvin segir það merki-
lega upplifun að sækja kvik-
myndahátíðir sem leikstjóri.
„Ég hef farið nokkrum sinnum
og lifað eins og kóngur í nokkra
daga, sem er mjög gaman. Það er
stjanað alveg vandræðalega mikið
við mann á þessum hátíðum, en
þetta er skemmtilegt og maður
kynnist ólíklegasta fólki. Er allt í
einu bara kominn á hótel með Phi-
lip Seymour Hoffman sem er að
keppa í sömu kategoríu og ég með
sína fyrstu og einu leikstjórnar-
mynd. Þetta er hálfóraunveru-
legt og maður lendir í alls konar
skemmtilegum ævintýrum.“
Upptekinn af því mannlega
Fyrsta myndin sem Baldvin
gerði, ellefu ára gamall, var
undir áhrifum frá Twin Peaks
sem hann segist hafa heillast
gjörsamlega af. Sú mynd hét
Hraundrangar og var ævintýra-
mynd með dvergum og risum,
ansi ólík því sem hann er að gera
í dag. Hann viðurkennir að hríf-
ast af þannig myndum, segist
til dæmis vera mikill aðdáandi
Game of Thrones, en það sé óra-
langt frá honum að gera slíkar
myndir sjálfur. „Ég er voðalega
upptekinn af því mannlega í fólki
og hvað það er sem fær það til að
akta eins og það gerir.“
Sú áhersla er í forgrunni í
Vonarstræti sem Baldvin skrif-
aði handritið að ásamt Birgi
Erni Steinarssyni, Bigga í Maus.
Í myndinni eru sagðar sögur
þriggja ólíkra einstaklinga sem
síðan samtvinnast. Baldvin segir
hugmyndina að hlutverki rithöf-
undarins sem eitt sinn var stór-
stjarna en hefur verið fylliraft-
ur í tuttugu ár hafa komið fyrst
og upphaflega átt að vera uppi-
staðan í heilli mynd. „Ég hef
alltaf verið heillaður af „hinu
fólkinu“. Á Akureyri eru margir
ógæfumenn þekktir í bænum og
eiga sér sérstök nöfn: „Jón hlaup-
ari“ og „Sjallaskrímslið“ og ég
veit ekki hvað og hvað. Ég gerði
sjónvarpsseríu þegar ég var að
vinna á Aksjón á Akureyri þar
sem ég fór og heimsótti þetta fólk
og tók viðtöl við það. Þá sá ég að
allir áttu miklu meiri og dýpri
sögu. Sögu sem mig langaði að
segja í bíómynd.“
Hugmyndin um sögu útrásar-
víkingsins í myndinni fæddist
hins vegar á einum degi. „18.
mars 2008 var ég afmælisbarn
dagsins í DV og líka Jón Sig-
urðsson, forstjóri FL-Group. Við
erum jafngamlir upp á dag. Það
fannst mér merkilegt og ég fór að
fylgjast með þessum gæja. Svo
kom hrunið og allir fóru að tala
illa um þessa menn en ég horfði
alltaf á þennan strák og sá ekkert
illmenni í honum. Ég undirstrika
þó að það er nákvæmlega ekkert
um hann sem slíkan í myndinni,
hann er engin fyrirmynd að kar-
akternum. Ég er alveg viss um
að þetta er góður strákur og líka
að ég hefði gert allt eins og hann
hefði ég fengið tækifæri til þess.
Það fannst mér vera vinkill á
sögu.“
Þriðji aðalkarakterinn í Vonar-
stræti er einstæð móðir sem
stundar vændi til að eiga í sig
og á. Um fyrirmynd þess kar-
akters vill Baldvin lítið segja.
„Það er gömul saga úr minni ætt
sem liggur að baki hennar sögu.
Mig hafði oft langað til að fjalla
um það mál og sá tækifæri til að
flétta hana inn í framvinduna í
Vonarstræti. Ég vil ekki fara
neitt nánar út í upphaflegu sög-
una, það eiga allar fjöls kyldur
fjölskylduleyndarmál og við
erum einmitt að velta því upp í
myndinni hvernig þöggun innan
fjölskyldna virkar og hvað hún
getur verið öflug og ógeðsleg.“
Kvaddi ekki móður sína
Spurður hvers vegna þeir sem
verða undir í lífinu höfði svona
sterkt til hans, hvort hann hafi
reynslu af því sjálfur að vera í
þeirri stöðu, segir Baldvin svo
alls ekki vera. Það sé þó eitt
atriði sem hafi markað djúp
spor í æsku hans og hann sé enn
að vinna úr. „Mamma dó þegar
ég var þrettán ára og það hafði
vissulega alveg gríðarleg áhrif
á mig. Síðustu dagana áður en
hún dó flúði ég til að þurfa ekki
að hitta hana. Það var leitað að
mér út um allt til að fá mig til
að kveðja hana og loksins lét ég
til leiðast að fara til hennar. En
ég kvaddi hana samt ekki. Hún
kvaddi mig, reisti sig upp úr rúm-
inu í síðasta sinn til að taka utan
um mig, en ég sagði ekki neitt. Ég
hef séð alveg rosalega eftir því
alla tíð síðan og ómeðvitað hef ég
tileinkað mér það lífsviðhorf að
ég ætla aldrei aftur að sjá eftir
neinu í lífinu. Þannig nálgast ég
hlutina í dag, ég verð að gera allt
sem ég vil gera og ég verð að
hafa gaman af því.“
Baldvin viðurkennir að enn
þann dag í dag sé hann ekki
búinn að gera sér fulla grein
fyrir því hversu mikil áhrif
dauði móður hans hafði á hann.
Spurður hvort hann hafi þá flúið
inn í sagnaheim kvikmyndanna
til að forðast sársaukann segir
hann að það geti vel verið. „Ég
byrjaði að skrifa sögur um það
leyti sem mamma veiktist og
þegar ég fattaði kvikmyndaform-
atið varð ég alveg heillaður og fór
að prufa mig áfram í því. Senni-
lega hefur þetta verið einhvers
konar flótti því þegar mér leið
sem verst þá var ég tilbúinn með
annan heim til hliðar þar sem ég
var önnur manneskja. Ég fór inn
í hann og byrjaði að leika díalóga
og tala við sjálfan mig og skapa
mér nýjan veruleika. Þetta gerði
ég langt fram eftir unglingsaldr-
inum, alveg þangað til ég fattaði
að allir myndu álíta mig geð-
veikan ef þeir sæju til mín.“
Ljótasti hluti íslensks þjóðlífs
Unglingar í vandræðum með líf
sitt verða í forgrunni í næstu
kvikmynd Baldvins, sem hann
skrifar handritið að ásamt Bigga
í Maus, og hann segir hana fjalla
um allra ljótasta hluta íslensks
þjóðlífs. „Við köllum verkefnið
Contalgen-börnin og umfjöllunar-
efnið er krakkar sem eru komir
ansi langt í eiturlyfjaneyslu.
Það er alveg hræðilega ljótur
heimur. Við fengum Jóhannes
Kr. Kristjánsson í lið með okkur
til að kynna okkur þennan heim
og koma okkur í sambönd og
uppgötvuðum til dæmis að það
fer fram mansal á unglingum á
Íslandi og það virðist öllum vera
sama. Við þurfum bara að finna
smekklegan farveg fyrir söguna
svo hún hafi réttu áhrifin.“
Þótt Baldvin hafi hlotið mikið
hrós fyrir myndir sínar og
sé hálfklökkur yfir viðtökum
Vonar strætis segir hann þó eitt
hrós standa upp úr og að það
hafi ekki tengst kvikmyndum
á nokkurn hátt. „Þegar ég var
unglingur spilaði ég á trommur
í rokkhljómsveitinni Toy Mach-
ine sem var mjög skemmti-
legt. Við spiluðum til dæmis á
fyrstu Airwaves-hátíðinni og
fórum til New York og spiluðum.
Í New York fékk ég fallegasta
hrós sem ég hef nokkurn tíma
fengið. Við vorum að gera sánd-
tékk, ég var að tromma og það
stóðu þrír götumenn við dyrnar
og hlustuðu. Þá labbaði að mér
svartur maður með bréfpoka,
alveg staðalímynd hins heim-
ilislausa manns í New York, og
sagði: „Hey you, white man with
a beat,“ og gaf mér þumal. Það
hrós mun aldrei verða toppað.“
Flúði sársauka inn í hliðarheim
Kvikmyndin Vonarstræti var frumsýnd í vikunni og vakti einróma hrifningu. Leikstjórinn Baldvin Z segist hálfklökkur yfir
viðtökunum. Hrós um myndir hans er þó ekkert nýtt, kvikmynd hans Órói hefur vakið hrifningu víða um heim og Baldvin
er kominn í hóp okkar virtustu leikstjóra. Allt byrjaði þetta í huga unglings sem þurfti að takast á við dauða móður sinnar.