Fram - 21.04.1917, Blaðsíða 1

Útgefandi:
Hlutafélag á Siglufirði.
Ritstjórar:
Friðb. Níefsson og
Hannes Jónasson.
1. ár. Siglufirði 21. apríl. 1917. 24. bláð.
77/ minnis.
Pósthúsið opið virka daga 11—2 og 5—7
sunnudaga 11—12
L andssíniinn opinn virka daga 8,30—2 og
3,30—8 sunnudaga’10—12 og 4—7
Bókasafnið opið aunnudaga 2—3 og mið-
vikudaga 4—5
Sumarósk.
Öllum sendir »Fram«
ástarþakkir
í vetur er vinir reyndust.
Oæfa þeim fylgi
og góðar heillir
nú á nýju sumri/
Óvinum sínum
— sem eru fáir —
einnig »Fram« óskar góðs.
Dómgreind, háttprýði
og dánumenska
vaxi þeim, ásamt viti.
Reglugjörð
Stjórnarráðsins sam hérer á öðr-
um hér í blaðinu símaði sýslu-
maður hingað í fyrradag, með þeim
fyrirmælum að hún væri birt kaup-
rríönnum. Um hana er fátt að segja
annað en það, að hún mun hafa
alvarlegar afleiðingar, ef hana ber að
skilja eins og hún ótvírætt bend-
ir til, að stjórnarráðið geti tekið
af kaupmönnum nefndar vörur,
og afhent þær t. d. sýslumönn-
um eða hreppsnefndum til útbýt-
ingar. F*að er mjög sennilegt að
allir kaupmenn á landinu hætti að
leggja fram krafta sína og fé til vöru-
flutninga til landsins, eigandi það á
hættu, að jafnóðum sem vörurnar
koma verði þær teknar af þeim. F*á
hvílir óneitanlega sú ábyrgð á stjórn-
arráðinu sem af því kann að hlotn-
ast, ef fólk yrði að líða nauð ein-
hversstaðar á landinu, sakir korn-
vöruskorts.
Fáein orð um Fjarðará
og Skarðsá.
Af því raflýsing og rafmagns-
eldun virðast hafa gagntekið hugi
margra hér á Siglufirði, sem er eitt
af þeim fáu kauptúnum hér á landi
sem hafa verið svo forsjál og fram-
taksöm að koma á raflýsingu áður
en styrjöldin mikla skall á, þá vil
eg ekki skorast undan að segja fá-
ein orð um, hve mikið afl megifáán
afarkostnaðar, til eldunar og Ijósa
úr stærstu ánum hér við fjörðinn; úr
því nokkrir velvirtir bæarbúar hafa
æskt þess.
Síðastliðinn laugardag fórum við
herra Jón Jóhannesson, hér búsett-
ur í bænum, fram að Selá; því mig.
fýsti að sjá hvernig þar vséri umhorfs.
— Á leiðinni athugaði egvatnsmagnið
í Fjarðaránniá Leyningseyrunum, þar
sem áin fellur í einulagi, og reyndist
mér það vera um 200 lítrar á sekúndu.
Af þessu og athugunum þeim sem
nýnefndur hr. J. Jóhannesson gerði
seint í janúar síðastl., og af mínum
eigin athugunum í lok septemb.
mánaðar síðastliðið haust, held eg
að ekki verði unt að fá úr Fjarð-
aránni einni, frá því rétt fyrir ofan
fossinn og ofan að Selá, þar sem
aflstöðin við hana yrði líklega sett,
meira en sem svarar 120 hestöflum,
né með Blekkingsá leiddri í Fjarð-
arána við fossinn meira en um 150
h.öfl., — en það er aðeitis helmingur
til 2)5 þess afls, sem eg held að megi
fá úr Skarðsá einni sé hún tekin
upp rétt fyrir ofan þjóðveginn, sem
yfir hana liggur hérum bil einn og
einn fjórða til einn og hálfan km.
fyrir ofan Skarðdal, og leidd í járn-
pípum ofan að stöð rétt fyrir ofan
bæinn Leyning, og þó mundi kostn-
aðurinn við að nota Fjarðarána og
Blekkingsá engu minni en við að
nota Skarðsá. — Nákvæmlega get
eg ekki sagt um þetta nú, fyr en
fallhæðin á báðum ofan nefndum
stöðum hefir verið mæld. —
Sömuleiðis vil eg geta þess, að
sarna laugardagskveld gekk eg uppá
aflstöðina hér og sá vélina í fyrsta
sinni í góðu lagi og gangi, og hika
eg ekki að segja, að vélin, sem er
byltivaki (Alternator), er góð, og gekk
þá prýðilega; en ekki getur hún gef-
ið meira en 11 k. w. 880 vatt. (16
h.öfl); en með þyí afli getur hún
þó lýst 1485, — 16 k. Ijósa lampa
séu hálfs watt lampar notaðir t. d.
Osram, eða Wotan lampar, oghver
þeirra gefur rétt 10 k. Ijós. F*ví eins
og sjá má á stimpli hennar er hún
ætluð til að ala einungis 54 amper
straum, og hann með 220 volta þrýst-
ingu (tension) gefur 11,880 watt,
eða tæpi. 16 h. öfl; eins og áður
er sagt.
F’etta er alt sem eg þori að full-
yrða að svo stöddu, og bið alla að
virða á betri veg.
Ritað 18. apríl. 1917.
Frímann B. Arngrímsson.
Vöruskorturinn í
Siglufirði.
í síðasta blaði af »Fram« hefir
H. J. ritað grein nokkra er hann
nefnir »Hríðarhugleiðingar.« Tekur
hann þar til athugunar vandræða á-
* stand það, sem nú er hér og vöru-
skort. Segir hann að fjöldi manna
hafi haldið þessa hátíð bjargarlítill
og bjargarlaus, alt vanti sykur, smjör,
og kol, þá fátækustu vanti ennfrem-
ur kornmat, kjöt og fisk, og svo
þegar hann fyrir alvöru leggurhöf-
uð sitt í bleyti, til að skygnast eft-
ir orsökum þessa vandræðaástands,
þá kemst hann að þeirri niðurstöðu
að kaupmenn eigi mesta sökina á
því, að ástandið sé þannig og lýs-
ir hann þvr með þessum orðum:
»Um þennan brag, sem nú er á
má að miklu kenna kaupmönnum
og verslunarmáta þeirra. Margar
verslanir hafi mest megnis óþarfa
á boðstólum sem þær ginna fólk
með. F»essi óþarfi er seldur afarverði,
því kaupendur hafa ekki hugmynd
mn verðmæti vörunnar, og hugsa
ekki um að kynna sér það. Óhlut-
vandir seljendur sjá sér því leik á
borði, með að selja slíka vöru, en
hugsa minna um að hafa nauðsynj-
ar, sem ekki er eins létt að skapa
verð á eftir geðþótta.« Öll þessi
ummæli um kaupmenn hér í Siglu-
firði eru gjörsamlega ástæðulaus.
F*að eru hrein og bein ósannindi að
það sé nokkur verslun hér, af þeim
sem versla alt árið, sem hefir mest
megnis óþarfa til sölu, hvað þá að
þær séu margar, en við getum at-
hugað um leið, hverjar at'leiðingar
það hefði ef kaupmenn hættu aó
flytja nokkuð annað en það allra
nauðsynlegasta. »Óþarfinn« svo-
nefndi mundi verða keyptur annars-
staðar, t. d. á Akureyri, við getum
hugsað okkurað haídinn yrði grímu-
dansleikur, það erekki svo ýkjalangt
síðan það var gjört. Eg vissi ekki
betur, en að allir töluðu um að það
væri- ómögulegt að vera almennilega
klæddur, hér fengist ekkert til að
»punta« sig með, og svo var bætt
úr því eítir föngum með því að fá
»óþarfann« annarsstaðar frá. En er
nokkuð betra að láta kaupmenn t.
d. á Akureyri fá ágóðann af því að
selja slíkan varning, en kaupmenn
‘hér? — Eg er þess fu|I viss að
verslunarskýrslurnar 19;16 munu sýna
jafnmikinn, ef ekki að m,un meiri
innflutning af nauðsynjavörum, sér-
staklega af kornvörum, en undan
íarandi ár,- og þó er þess að gæta,
að hingað hefir koniið talsvert af
ko'rnvöru frá Rvík, sem ekki er tal-
in með á skýrslunum. En hvernig
stendur þá á því að nú skuli
vera því nær allslaust af nauðsynja-
vörum hér í Sigluíirði? Ekki bend-
ir það á að peningarnir hafi farið
fyrir tóman óþarfa, en kornvaran ekki
verið keypt, því að þd mundaverslan-
irnarhafa nægilegtaf nauðsynjavöru,
en minna af krami. Nei ástæðan er
sú að úr sveitinni hefir verið selt
mikið af nauðsynjavöru, sérstak-
lega í Fljótin, einnig talsvert af
smjörlíki til Akureyrar, og í öðru
lagi hafa margir þeir, er peningaráð
hafa, birgt sig til langs tima.
Aðhérsésykurlausterekki undarlegt
og alls ekki kaupmönnunum að kenna.
Ekki gátu þeir gjört að því, að syk-
uruppskera í Danmörku varð svo
lítil í haust, að Dani vantar sjálfa
25000 smálestir af sykri, til þess að
geta fullnægt sínum eigin þörfum,
með 'sömu eyðslu og undan farið,
og yfirleitt hefi eg ekki heyrt þess
getið, að þær þjóðir sem verst(eru
staddar nú með matvæli, kenni kaup-
mannastétt þeirra það að nokkru
leyti.