Fram - 27.07.1918, Blaðsíða 1

II.
ár.
Siglufirði 27. júlí. 1918.
28. blað.
Lög
um kaup landsstjórnarinn-
ar á síld.
Afgreidd frá alþingi 15. júlí.
1. gr. Af síld þeirri, er innlend-
ir menn veiða hér við land á tíma-
bilinu frá 15. júlí til 15. sept. 1918
heimilast landsstjórninni að kaupa
100 þús. áfyltar tunnur á tilteknum
höfnum með ákvæðisverði og þeim
skilmálum, er lög þessi að öðru
leyti ákveða.
2. gr. Síldin skal keypt því á-
kvæðisverði, er hér greinir:
Fyrri 50000 tunnurnar á 75 aura
hvert kg. og síðari 50000 tunnurn-
ar á 45 aura hvert kg.
Skilyrðin fyrirkaupunum eru þessi:
a. að seljandi hafi fulla ábyrgð á
síldinni þangað til hún er tekin
á viðkomandi höfn, haldi henni
við með pæklun og hafi fulla
umsjón með henni, alt án end-
urgjalds, til ársloka 1Q1 8 Eft-
ir þann tíma er síldin á ábyrgð
kaupanda, en seljendur eru skyld-
ir til að hafa á höndum umsjón
og viðhald síldarinnar, gegn borg-
un eftir reikningi.er stjórnin samþ.,
en geymslupláss leggur seljandi
til ókeypis.
b. að seljendur annist á eiginn kosn-
að útskipun á síldinni og greiði
útflutningsgjald af henni að lögum
c- að síldin sé metin og v.egin, svo
sem lög standa til, á kosnað
seljenda.
3. gr. Síldin sé keypt á þessum
stöðum: Seyðisfirði, Eyjafirði, Siglu-
firði, ReykjarfirðTj Önundarfirði og
ísafjarðarkaupstað. Ennfremur getur
landsstjórnin gert kaupin á fleiri
höfnum, ef það veldur eigi sérstök-
um erfiðleikum eða aukakostnaði, t.
d. Eskifirði, Álftafirði og Ingólfsfirði.
4. gr. Síldin skal keyptafhinum
^su frambjóðendum, í réttum hlut-
föllum við tunnueign þeirra, eins og
hún var hér á landi 1. júní þ. á.
Pegar ákveðin er hlutdeild fram-
bjóðenda í sölunni, koma — auk
framleiðenda — þeir einir síldarkaup-
endur til greina, sem hafa greitt
niinst 20 krónur fyrir máltunnu nýrr-
ar síldar.
5- gi'- Fyrir 15. júlí 1918 skulu
menn hafa sagt til um það, hvort
þeir óski að nota þann rétt til síld-
arsölu, sem þeim er veittur með
lögum þessum, og hve miklar tunnu-
birgðir þeir hafa átt hér á landi 1.
júní þ. á.
Fyrir sama tíma setur landsstjórn-
in og auglýsir nánari reglur um
framkvæmd laga þessara og skilyrði
gagnvart^ seljendum, svo sem henni
þykir nauðsyn til.
6. gr. Verð síldarinnar greiðist
seljendum hlutfallslega eftir tunnutali
því, sem kaup eru gerð á, jafnótt
og landsstjórnin hefur fengið verð
fyrir síld, er hún selur út. Nú hefir
hún eigi fengið inn í lok október-
mánaðar svo mikið, að nerni þriðj-
ungi innkaupsverðs, og skal eigi að
síður greiða seljendum þriðjung
verðsins að fullu, annan þriðjung
fyrir árslok og þann síðasta fyrir *
lok marsmánaðar 1919.
7. gr. Nú verður að lokurn, þá
er landsstjórnin hefir komið í verð
allri þeirri síld, er hún hefir keypt
samkv. 1. gr., hagnaður af síldar-
kaupunum, eftir að dreginn er frá
kosnaður og vaxtatap, og skiftist
sá hagnaður þannig: fjórir fimtu
hagnaðarins greiðist til seljendanna,
en afgangurinn rennur í landssjóð.
8. gr. Lög þessi öðlast gildi
þegar í stað.
Ómannúðleg meðferð.
Aðfaranótt þess 19. júlí s. I. vöktu
tveir menn upp bóndann í Skarðdal
í Siglufirði og báðust gistingar, einn-
ig um hús fyrir tvö naut er þeir
höfðu meðferðis. Menn þessir hétu
Jóhannes Björnsson frá Hofstöðum
í Skagafirði, og Jón Sigtryggsson
frá Framnesi, einnig í Skagafirði.
Af sérstökum ástæðum var ekki
hægt að hýsa mennina í Skarðdal,
héldu þeir því áleiðis ofan í bæinn
með annað nautið, hitt skildu þeir
eftir nálægt Skarðdal.
Nautið, sem þeir fóru með, seldu
þeir manni hér á eyrinni, hitt sömu-
leiðis, og sendi kaupandinn skilrík-
an mann morgunin eftir fram í Skarð-
dal, til þess, að álykta þyngd nauts-
ins. Pá lagði maður þessi merki til
þess, að nautið átti bágt með að
stíga í fæturna, einnig sá hann að
það var Ijótt útlits en sá engin sér-
stök missmíði á því. Um kvöldið
fór sami maður frameftir aftur, og
var þá önnur klaufin dottin
af öðrum afturfæti á nautinu,
lá hún þar nokkra faðma frá. Morg-
uninn eftir var nautið drepið þar sem
það var, hafði það sem von var
ekki getað hreyft sig neitt, kom þá
í ljós að á öðrum framfæti var önn-
ur klaufin einnig mikið laus frá hold-
inu. Allar voru klaufirnar holar inn-
an og harla ólíkar því sem er á
þeim skepnum, var engu líkara en
gamalt kal væri og klaufirnar þar
af leiðandi í þessu ásigkomulagi.
Hvílikar kvalir þessi skepna hefir
verið búin að líða, geta þeir menn
gert sér í hugarlund sem nokkrar
tilfinningar hafa og ekki eru dauð-
ir og daufir fyrir líðan dýranna.
Fæturnir af nautinu sýna það Ijóst
að það hefir orðið að þola illa með-
ferð í vetur, það hlýtur seljandan-
um að hafa verið kunnugt, eigi að
síður sendir hann það langa leið,
og það yfir vondan fjallveg án þess
að hugsa nokkuð um hvað skepn-
an muni taka út. Meiri líkindi til að
böðuls náttúra búi í brjósti þess
manns en mannlegar tilfinningar.
Pað hefir heyrst fyr að Skagfirð-
ingar séu kaldir innan rifja gagnvart
skepnum sínum, sérstaklega hross-
um, en þessi meðferð að láta naut-
ið ganga þennan veg með klaufirn-
ar svo lausar á fótunum, að ein dett-
ur af á leiðinni, er svo níðingsleg,
að hverjum heiðvirðum manni hlýt-
ur að standa stuggur af þeim manni
er misbeitir svo yfirráðum sínum yfir
skynlausri skepnu.
Frásögn þessi er tekin eftir bónd-
anum í Skarðdal Gísla Bjarnasyni,
og manni þeim er sendur var fram-
eftir og áður er umgetið, eru þeir
reiðubúnir að standa við þessa lýs-
ingu sína af útliti nautsins hvenær
sem vera skal, og gefa nánari skýr-
ingu.
Retta er skrifað hér öðrum til við-
vörunar, og til þess, að þeir sem
hlut eiga að máli viti að eftir þessu
var tekið, meiga þeir vera vissir um
um þungan áfellisdóm allra góðra
manna er frétta um þessa mjög svo
ómannúðlegu meðferð á varnarlausri
skepnu.
21. júlí 1918.
Hannes Jónasson.
Uppi í heiði.
Hér er gott í heiðarmóa,
hér vil eg eiga nokkra bið,
þar sem blessuð blómin gróa
og brosa aftansólu við.
Nú skal svala hug og hjarta,
hér má ekkert þrífast Ijótt,
með þér helga, hreina bjartá,
þú himinblíða vorsins nótt.
Hér á meðal móa-blóma
nú mundi engmn vakan leið
og á vorsins hörpu-hljóma,
að hlusta fram um óttu-skeið.
Hreinni gleði hér eg mæti.j
— O, heiða nótt, eg elska þig! —
Hérna skrílsins skrípalæti,
nú skelfa ei né trufla mig.
Hér í nætur helgum friði
nú heilög talar náttúran;
hér er líf og alt á iði,
alt er að lofa skaparann.
O, hve dýrlegt er að skoða
hér, undra verkin meistarans!
í árda^sglóð og aftanroða
um eilifð birtist veldi hans.
s. x.
Álafossverksmiðjan.
Eitt af þeim fáu nýtilegu
verkum síðasta alþingis, var heim-
ild er það veitti til þess, að eig-
endum Álafossverksmiðjunnar (Sig-
urjóni Péturssyni o. fl.) verði
veitt lán úr landssjóði til endurbóta
á verksmiðjunni, alt að 100 þús. kr.
Er ráðgert, (og heimildin sennilega
bundin því skilyrði) að upphæð þess-
ari verði varið þannig:
Til kaupa á nýjumvélum
til ullariðnaðar . . . . kr. 40,000,00
Til kaupa á nýjum vélum
til nærf. ogsokkagerðarkr. 15,000,00
Til kaupa á nýjum vélum
til þorskanetagerðar kr. 25,000,00
Til ýmsra mannvirkja kr. 20,000,00
kr. 100,000,00
Um þessa lánsheimild alþingis
farast »Vísir«- þannig orð:
Rað má telja víst, að þó þetta
þing verði skammað fyrir margt, þá
verði fáir til þessK að finna að þess-
ari ráðstöfun þess. Pað má með
réttu telja ráðstöfun þessa til nauð-
synlegustu bjargráða. Og til mikilla