Fram - 24.08.1918, Blaðsíða 1

*
IStúfasirz og flöjel
* .. .. ,
±*Jdddck*.
Sólskinssápa
3 stærðir
Friðb.Níelsson.
II. ár.
Siglufirði 24. ágúst. 1918.
33. blað.
Sambandslögin.
í lok júlímánaðar þettað ár birtu
blöðin íslensku frumvarp til dansk-
íslenskra sambandslaga og er svo
að sjá, sem stjórnmálaflokkar þessa
lands og flestöll blöðin séu ánægð
með frumvarpið. Fer vel á þessu,
því þá hættir vonandi danahaturs-
og innlimunar-pólitíkin að mæða
okkur um næstu 22 ár og tefja fyrir
nytsamlegum framförum til lands og
sjávar og fyrir framkomu frjálslyndra
hollra laga, sem alþýðan getur
hlýtt og virt. En jafnframt undrar
mig það og hryggir að sjá hverf-
lyndi þings og þjóðar, því frurn-
varp þetta sem nú er á döfinni, er
mjög líkt og engu eða litlu betra
en það, sem var á boðstólum 1908,
enda segir líka svo í þessu frum-
varpi að það fari í sömu stefnu og
frumvarpið frá 1908 og leitist við
að marka hana enn skýrara til þess
að koma í veg fyrir nokkurt tilefni
til ágreinings.
Eins og öllum er í fersku minni,
var það orðalagið á frumvarpinu
1908 sem varð að ágreiningsefni og
frumvarpinu að falli, og skal það
játað, að nú á ekki að brenna sig á
sania soðinu, því orðalag frum-
varpsins sem fyrir liggur er yfir-
leitt skýrt og víðasthvar ótvírætt
nema hvað farið er huldu höfði með
hermálin og fánann.
Að sleptu orðalaginu er munur-
inn sára lítill.
Sameiginleg eru enn sömu málin
og 1908 að undanteknum greiðsl-
um af ríkjafé til konungs og svo
fánanum, og svo lýsir Island yfir
ævarandi hlutleysi. Danir fara fram-
vegis með utanríkismálin og er þann-
ig sendiherra rétturinn (juslegation-
um) og samninga. rétturinn (jus-
foederum) í þeirra höndum »eftir
umboði* alveg eins og var.
Um hermálin (jus belli et pacis)
segir í athugasemdum núverandi
frumvarps, við 19. gr. að yfirlýsing
Islands um ævarandi hlutleysi hvíli
í því, að samkvæmt eðli þessara
sambandslaga geti annað ríkið ver-
ið hlutlaust þó hitt lendi í ófriði.
^etta eru »orð, orð innantórm þvíað
þó eitt land geti verið hlutlaust sam-
kvæmt eðli einhvers samnings er
engin tryggjng eða viðurkenn-
ing fyrir því að landið sé hlut-
laust, og mér er næst að halda,
að hlutleysi íslands væri lítilsvirði
ef Danmörk lenti í ófriði, nema fyr-
ir liggi skýlaus viðurkenning Dan-
merkur, stórveldanna og annara
frjálsra þjóða fyrir því að fsland
sé ævarandi hlutlaust enda
þótt Danmörk lendiístríði.
Á fánann er hvergi minst í lög-
unum nema Iýst yfir í lok 19. gr.
að ísland hafi engann gunnfána,«
og er þessi einasta yfirlýsing um
fánan afneitandi (negativ), og
þegar svo þessi yfirlýsing er athug-
uð í sambandi við 8. gr. frumvarps
ins, virðist enginn vafi geta leik-
ið á því, að jafnvel þótt fslending-
ar taki í sínar hendur strandvarnirn-
ar, þá fari þær fram undir dönsk-
um gunnfána.
Pá er eftir að minnast á jafnrétti
borgaranna í báðum löndum.
Samkv. frumvarpinu 1908 5 gr.
síðustu málsgreinar, sbr. 4 lið 3 gr.
sama frumvarps var rétturinn til veiði
í landhelgi ekki hinn sami; land-
helgi íslands varætluð íslend-
ingum einum. Nú aftur á móti er
hún algjör sameign, og fátt hefir
kvatt nefndarmennina dönsku meira
en þetta atriði til þess, að semja nú
þegar, því Danir eru farnir að sjá
það, hversu auðlindir sjávarins eru
ótæmandi við ísland og ilt að fá
Færeyingana rekna úr landhelgi þar,
enda segir líka blaðið »Dagens Ny-
heder,« að dönsku nefndarmennirnir
leggi áherslu á það, að íslend-
ingar samþykkijafnréttiþeg-
nanna og því geti Danir samþykt
samninginn. Að þessu leyti hefir okk-
ur hrakað í baráttunni frá 1908 og
er nú svo komið að Bjarni frá Vogi
er orðinn rammdanskur íslendingur
og Knud Berlín hundíslenskur Dani.
Að öðru leyti hefi eg ekkert sér-
stakt við þetta nýa frumvarp að at-
huga. Eg fylgi að mestu leyti frum-
varpinu 1908 og tel samband milli
landanna heppilegt, og þar sem nú
á sér stað ríkjasamband milli ís-
lands og Danmerkur eftir þessu
frumvarpi á sama grundvelli og 1908
og þar sem líkindi eru fyrir því, að
þing og þjóð aðhyllist frumvarpið,
er einungis eftir óskin ein, sú stærsta
og dýrasta að frumvarpið verði þjóð-
inni til gæfu og sóma.
Það er sjálfsagt rétt, að þakka og
þeim nefndarmönnum íslands er nú
störfuðu, enda voru tveir þeirra mjög
fylgjandi frumvarpinu 1908, en hitt
þykir mér kynlegt, að Bjarni frá Vogi
skuli taka við heillaóskum, því það
dylst væntanlega engum, að sam-
þykki frumvarps þessa sem nú ligg-
ur fyrir, er hin ömurlegasta Can-
ossaför frumvarpsfjandanna frá 1908
og hinna íslensku persónusambands-
manna, en með kringsiglingu Bjarna
er »slagbrandurinn« dottinn úrflótt-
ans dyrum og ætti skilið að detta
»dýpra og dýpra« eftir allan lodd-
araleikinn 1908.
Porgils Skarði.
M a tvöruseðlarnir.
Eins og auglýst er hér annarstað-
ar í blaðinu, er nú svo ákveðið, að
kornvöru og sykurseðlar þeir, sem
nú gilda, skuli og framvegis vera
í gildi iil 31. okt. þ. á. Út á
þessa seðla er því leyfilegt að taka
út til nefnds dags, og gildir þá
seðillinn / 4 mánuði eins og
seðlar þeir, sem fyrst voru úthlut-
aðir. Til þess að nægur forði sé
fyrir hendi hjá mönnum af mjöli í
sláturtíðinni, verða jafnframt útbýtt-
ir nýir korn og sykurseðlar nú í
septembermánuði sem. einnig gilda
í 4 mánuði eða til 31. des. þ, á. í
sept. og okt. má þannig nota bæði
þá seðla sem nú eru gildandi og
eins þá sem út koma fyrst í sept.
og er þannig tvöfaldur skamtur
þessa mánuði, en um leið skal vak-
ið athygli manna á því, að lands-
stjórnin getur ávalt á komandi ári
minkað skamtinn, svo best er, að
venja sig sem fyrst við að nota þann
skamt sem upphaflega var áætl-
aður og setjast í fyrningar til næsta
árs ef unt er.
Siglufirði 24. ágúst 1918.
Júl. Flavsteen.
Margt fer öðruvísi
en ætlað er.
Herra ritstjóri!
Hinn 27. júlí þ. á., er birt níðgrein
í yðar heiðraða blaði, um okkur
undirritaða, með yfirskriftinni >Ó-
mannúðleg meðferð.c Byrjar grein-
in með því, að lýsa komu okkar að
Skarðdal, með tvö naut, sem greinar-
höfundur hr. Hannes Jónasson lætur
mikið yfir, að hafi verið illa útlít-
andi og misþyrmtá ýmsan hátt. Segir
að klaufirnar á öðru nautinu hafi
verið holar innan og ólíkar því, sem
vanalegt sé, og eftir að við höfum
verið búnir að selja það, hafi ein
klauf á afturfæti dottið af og önn-
ur verið hálf laus. — Svo bætir hr.
H. J. þeirri ályktun við, að þeasi
missmíði á klaufunum, stafi að lík-
indum af gömlu kali og kvölum og
úteys mjög sinni meðaumkvun yfir
því, livað dýrið hafi orðið að þola
og það hljóti eigandinn að vitavel.
Samt sendi hann það yfir langan og
vondan fjallveg, án þess að hugsa
nokkuð um, hvað dýrið taki út. Mörg
fleiri bríxlyrði og þungar ásakanir,
lætur hann falla í garð eigandans.
Ennfremur segir hr. H. J. að það
hafi heyrst fyr, að Skagfirðingar væru
kaldir innan rifja gagnvart skepnum
sínum, sérstaklega hrossum o. s.frv.
Til fullrar skýringar,;verðum við í
stuttu máli að segja ferðasöguna. —
Eftir umtali við útlendan mann hr.
Blomkuist leggjum við af stað hinn
17. júlí, með tvö sláturnaut, til Siglu-
fjarðar. — Voru þau bæði 3ja yetra,
all væn og ekki með neinum sjáan-
anlegum göllum (nóg vitni.) Fyrstu
nóttina gistum við að Felli í Sléttu-
hlíð. Höldum síðan fót fyrir fót, sem
leið liggur, og er ekkert af ferðum
að segja, fyr en kemur upp í Siglu-
fjarðarskarð. Fara nautin þar að gjör-
ast löt í spori og komið vonsku
veður, vatnshríð með allmiklum
stormi. — Auðvitað héldum við á-
fram, því ekkert vit var, að setjast
þar að með nautin, á bjargleysu, í
slíku óveðri, ef annars væri kostur.
Töldum við víst, að greiðar myndi
ganga er haila tæki undan fæti. En
svo reyndist ekki, því austan skarðs
var svo mikið af eggmynduðu lausa-
grjóti í götunni, að nautin áttu erfitt
með að komast áfram og runnu til
næst um því í hverju spori. — Veitt-
um við því þá eftirtekt, að sérstak-
lega annað nautið hafði hruflast á
hælum og sárnað milli klaufanna, en
stautaði samt sem áður götuna, eft-
ir hinum bolanum.
Að Skarðdal komum við árla næt-
ur og hugðum gott til gistingar, því
við vorum blautir og illa til reika,
en nautin þreytt. Brá okkur því held-
ur í brún, er bóndinn gaf þau svör,
að hann hefði ekkert hús fyrir naut-
in og engar ástæður til að hýsa okk-
ur. Spyrjum við hann þá, hvort hann
geti hvergi bent okkur á hús yfir