Fram - 05.10.1918, Blaðsíða 1

íkMcýcfckikýtkickýckjt
Takið eftir
auglýsingunni á 3ju síðu
frá verslun
Sfg-. Sigurðssonar.
M
Skósverta og
Reyktóbak
nýkomið.
Friðb. Níelsson. \
II. ár.
Siglufirði 5. október 1918.
39. blað.
Sambandslögin.
Atkvæðagreiðslan 19. okt.
Samkvæmt auglýsingu stjórnar-
ráðsins, dagsettri 10. sept. s. 1. á
að fara fram þjóðar-atkvæðagreiðsla
um dansk-íslensk sambandslög þau,
sem alþingi nú hefir samþykt, og
birt hafa verið í nálega hverju ein-
asta blaði á landinu.
Það var 28. júlí s. 1. scin frum-
varpið að þessum lögum var birt
almenningi, og síðan samþykt á al-
þingi í sept. orðrétt. Það er því um
þessi sambandslög, alveg eins og
þau voru birt í sumar, sem þjóðin
á nú að greiða atkvæði, — segja
til, hvort hún vill að þau verði lögð
fyrir konung til staðfestingar, eða
ekki; segja til, hvort hún vill að
samband þessara tveggja larida verði
framvegis eins og til er tekið í lög-
ununi, eða að það verði eins og
það er nú. —
Þessi lög, sem hið íslenska og
danska löggjafarvald hafa svo frið-
samlega orðið sammála um, hafa
hlotið nálega einróma lof allrar hinn-
ar íslensku þjóðar. Og þótt vér
getum tekið undir með þeim sein
segja að »betra hefði það getað ver-
ið í garð okkar íslendinga,* þávilj-
um vér þó eindregið og af heilum
huga leggja það til, að þjóðin greiði
atkvæði meö lögunum.
Alstaðar frá af landinu, þaðan sem
frést hefir um undirtektir þessa stór-
máls, hafa komið fregnir um það
að fjölment muni verða við atkvæða-
greiðsluna 10. okt. og ættu Siglfirð-
ingar ekkí að sýna minni áhuga fyrir
þessu máli en aðrir.
í stjórnarskránni frá 1015 er svo
fyrir mælt, að ef sett verða lög um
samband íslands og Danmerkur, þá
skuli þau borin undir atkvæði þjóð-
arinnar áður en þau séu lögð fyrir
konung til staðfestingar.
Það er þjóðin — allir atkvæðis-
bærir menn og konur — sem á að
ráða því hvort þessi atriði, sem með
•ögunum er fengið fult samkomulag
um, ganga í gildi eða ekki. F*ess
vegna er það líka bein skylda þjóð-
arinnar — allra atkvæðisbærra manna
og kvenna — að koma á kjörfund,
hver í sínu kjördæmi, og greiðaat-
hvæði. Engin ástæða á að vera til
er hamli þvf að allir, er til þess hafa
rétt, greiði atkvæði. Veikir menn og
þeir, sem annara orsakavegna geta
ekki farið á kjörfund, geta greitt at-
kvæði heima hjá sér. Og þeir sem
staddir eru utan síns kjördæmis
geta farið á kjörfund þeirrar sveitar
sem þeir eru staddir í, og greitt
þar atkvæði.
Atkvæðagreiðslan fer þannig fram,
að kjósendum er fenginn miði er
lítur þannig út:
I
bjo
O
cn
-a
c
aS
JD
E
ci
<S)
m
c
jaj
V—
I
C/5
c
B E >
f f '1
ÍS" «1 'rt '
<
<v
XV .
« bcS,
Ut
<V <f>
bc
.X c
</) c
aj C
XL O
bt) _ ;
«D .S ’
w CS)
CTJ
•S’8
'° W .
3 <U
b z
E c
<u CT3
•- !° c J
.a s -5 -c
JX.B bD
'cd
(L>
z
F*eir sem vilja að lögin öðlist stað-
festingu konungs, eiga að setja kross
með blýant fyrirframan »Já« en þeir
sem ekki vilja það, setja kross fyrir
framan *Nei.«
Takmarkið er þetta: Allireiga að
greiða atkvæði, hvort sem þeir eru
með eða móti. Enginn á að hafa svo
mikið kæruleysi til gagnvart jafn miklu
stórmáli og þetta er, að hann greiði
ekki atkvæði.
Siglfirðingar.l Sfnið ekki minni á-
huga en aðrir í þessu máli. Látið
sjá að þið hafi fylgt sjálfstæðis
kröfum þjóðarinnar með lifandi áhuga
Greiðið allir atkvæði 19 október!
Oóður gestur
býst eg við að nýútkomna bókin
— »Kvæði og ieikir handa börn-
um« — hennar frk. Halldóru Bjarna-
dóttur fyrv. skólast. á Akureyri, muni
þykja á hverju barnaheimili og þá
ekki síður í bamaskólunum. Pað
var mikil þörf á slíkri bók, — safni
af vel sönghæfum Ijóðum fyrir börn;
við áttum það ekki til áður. Stór
kostur er það, að lög fylgja Ijóð-
unum, sern eru ekki áður þekt und-
ir einhverjum algengum lögum. —
Skenitilegt er að fá þarna æðimargar
af gönilu þulunum, sern víða eru í
þann veginn að gleymast — því
miður. Eg vildi bara að þær hefðu
verið fleiri.
Miðpartur bókarinnarer söngleik-
ir. Eg veit að öllum kennuruni muni
jjykja vænt um þá. Frímínúturnar
verða að vera skemtilegar, svo þær
geti verið börnunum til hvíldar og
hressingar, en oft er örðugt að finna
upp á nýjum og nýjum leikjuin. Þar
veitir þessi nýja bók góða hjálp.
— Allur frágangur bókarinnar er
góður, og hún er nærri því ótrúlega
ódýr, samanborið við það sem bækur
eru nú, kostar aðeins eina krónu.
Hér i Siglufirði fæst hún hjá hr.
kennara Guðm. Skarphéðinssyni.
Varlegra er að flýta sér að ná í
hana, því upplagið er lítið.
Guðr. Björnsdóttir
frá Kornsá.
Kolaransóknin
í Engidalslandareign.
» ----------
Litlar líkurtilaðþar séu kol.
Strax eftir að kolamolar þeir fund-
ust — sem áður hefir verið getið
um — í fjallinu ofan við Engidal,
reyndi hreppsnefndin að fá hjá
stórnarráðinu hæfan mann til þess
að ransaka möguleika fyrir kola-
námi þarna, og aðrar ástæður.
Stjórnarráðið vísaði þegar tíl lands-
verkfræðings, sem tók þessari mála-
leitun vel, og lánaði hingað reynd-
ann mann frá Tjörnesnámunum.
Maður þessi kom svo hingað með
»Sterling* síðast og byrjaði þá þeg-
ar ransóknir við þriðja mann, og
var við þær í þrjá daga.
Um árangur þeirra ransókna og
um skoðun hans á möguleikum fyrir
kolavinslu þarna, látum vér oss nægja
að vísa í eftirfarandi skýrslu hans
til landsverkfræðings, dagsetta hér
á Siglufirði 26. f. m.
»Um leið ogeg hérmeð leyfi mér
virðingarfylst að senda yður, herra
verkfræðingur, sýnishorn af kolum
þeim, er eg undanfarna daga hefi
tekið úr Engidalsfjalli við Siglufjörð,
skal eg leyfa mér aðjgefa eftirfylgj-
andi skýrslu þessu viðvíkjandi.
Strax má taka það fram, að mestu
líkur eru til þess, að kolanám á
þessum stað verði ekki til verulegs
gagns eða frambúðar. Aðstaða öll
er ákaflega ill. Eg lét grafa í fjallið
á nokkrum stöðum, þar sem mér
var vísað til. Nýfallinn snjór tafði
töluvert fyrir vinnunni. Kolalag fann
eg ekkert en steingerða trjákvisti
fann eg á einum stað, á að giska
1500 fet yfir sjómál innan um leir-
ruðning og brunnið grjót og lágu
trjáleyfar þessar mjög óreglutega.
Frá næstu brún fyrir ofan og ofan
að þessum kolum voru á að giska
15 metrar. Þegar grafið var hérum
bil 3 metra inn í skriðuna virtist
taka að mestu fyrir kolin eða þess-
ar trjáleyfar. Fönn og illviðri gjöra
frekari ransóknir á þessu alt að því
ómögulegar á þessum tímaárs.—«
Fóðurskorturinn
er áhyggjuefni ínargra búandi
manna á þessu hausti. Heyskapur-
inn hefur víðast á landinu orðið af-
arrír fyrir grasleysi og óhagstæða
veðráttu. Að vísu hygg eg að marg-
ir geri fullmikið úr því að landbún-
aðurinn sé nú á heljarþröminm og
að ofmælt sé það sem margir bænd-
ur segja nú: »Þeíta sumar fer alveg
með okkur.« Því þótt auðsætt sé
að búfjárstofn bænda hljóti að minka
almennt í haust, ætti þó sá stofn
að geta lifað, sem fljótt ykist aftur,
er batnaði í ári, væri vel með hann
farið.
Alt þetta heyleysismál í haust
niætti og ætti að skoða í nokkuð
bjartara Ijósi en margir gera, að
minsta kosti þeir sem halda að land-
búnaðurinn fari á höfuðið fyrir fækk-
unina í haust. Athugi inenn sum-
arið sem nú er 'að kveðja, þá hefir
það sína Ijósu depla, þótt meira beri
á hinum myrku skuggahliðum. Þess
mætti minnast að vorið var gott
frainan af og skepnuhöld í besla
lagi. Flest tryppi lifðu því af í stóð-
hrossasveitum, og lambadauði varð
alment Htill, og sauðfé tók snemma
sumarbata. Afleiðingar vorsins eru
því að sauðfé nær nú fyllilega með-
ailagi að vænleik.
Búfjárstofninum í landinu mætti
skifta í tvent eða þrent, eða réttara
sagt mönnunum sem stofniu ala og
hagnýta sér.