Fram - 29.07.1922, Blaðsíða 1

— Matvörur allsk., Vefnaðar- —
vörur fjölbreyttar og ódýrar,
þ. á. m. Dömuklæði og ágæt-
is Karlm.fataefni m. teg.,
GJervörur og margsk. Smá-
vörur, sem best er að kaupa
í verslun
St. B. Kristjánssonar.
C a c a o
á 1.40 pr. hált't kíló
fæst hjá
Páli S. Dalmar,
VI. ár. * Siglufirðí 29. júlí 1922. 29. blað.
Spánarmarkaðurinn.
Norsk Handels og Sjöfartstidende
20. þ. m. flytur eftirfarandi ummæli
eftir norska verslunarræðfsmannin-
um í Barcelona, hr. Th. V. Aass:
»Norskur saltfiskur má nú heita
að sé að fuilu útilokaður. frá Kata-
loníumarkaðinum. • Oráökin er sú,
að Norðmenn hat'a ekki verkað fisk
sinn eftir þeim kröfum sem hér eru
gjörðar. Kataloningar fá nú mest-
allan fisk sinn frá íslandi, en ís-
lendingar hafa lagt sérstakt kapp á
að verka fisk sinn eftir kröfum
kaupandanna hér.
Kataloníumarkaðurinn krefst að
fiskurinn sé s t ó r og þ y k k u r
og að þurkun á honum sé, það
sem vér köllum »geymsluþu' « (lag-
ringstör). Auk þessa er lögð mikil
áhersla á að fiskurinn liti vel út,—
sé fallegur. Hann verður að
vera sveppblettalaus, hvergi að sjást
á honum lifrarblettir eða goggfar,
hnífstunga eða aukaskurður. Fisk-
urinn verður að vera vel útflattur,
— má ekki hafa lagst saman í salti
eða verkun. Hina mestu varkárni
verður að viðhafa í vali af saltinu.
íslendingar nota mest salt frá Ibiza,
sem ljær fiskinum hinn eftirsótta
hvíta blæ og virðist að verja hann
best gegn sveppblettum. Enskt og
þyskt satt verður að forðast að
nota, það skemnúr fiskinn.
Kaupendur hér fylgja því með
mesta athygli, hvernig nýja fiski-
matsfyrirkomulagið í Noregi verður.
F*að er vonandi, að fiskimatsmenn
vorir sjái um, að fiskur sem metinn
er sem »prima« vara verði það í
reyndinni, — gefi ekki eftir íslenska
fiskinum. Verðið á fiski er hærra í
Kataloníu en í nokkuruni öðrum
stað á Spáni, en aftur á móti kref-
ur það vandaða vöru. Eins og nú
er komið norska markaðnum í Kat-
aloníu, verða norskir fiskikaupmenn
að liafa það hugfast, að þeim dug-
ar ékki að sitja lieirna og bíða eftir
pöntunum. íslensku framleiðendurn-
ir koma stöðugt hingað sjálfir til
að kynna sér markaðinn. Pað væri
æskilegt að Norðmenn gjörðu það
sama, eða innu að sölu fiskjarins
á annan hátt, svo sem með þvf áð
senda sýnishorn af fiski til innflytj-
endanna og smásendingar í um-
boðssölu.«
Ennfremur segir konsúllinn að
sundmagar séu taldir þar hið mesta
sælgæti og sé mikil eftirspurn eftir
þeim, einnig sé eftirspurn eftir
lýsi, bæði meðalalýsi og til iðnað-
ar talsverð. Síld seljist talsvert bæði
í Barcelona og Valencia og eins
síldar- og fiskimjöl til áburðar.
En sérstaklega segir hann að eft-
irspurnin sé mikil eftir nýjum og
kældum fiski, og eru Norðmenn
þegar byrjaðir að flytja kældan fisk
þangað.
Rotturnar.
Vér Siglfirðingar vitum vel hvílík
feikna plága að rotfurnar eru. Hér
hefir verið kostað miklu fé, - þús-
undum króna — til þess að eyða
þeim eða fækka, og hefir það bor-
ið talsverðan árangur oft í bili, en
eigi verið einhlýtt, og nú eru rott-
urnar eins magnaðar hér og nokkru
sinni fyr.
Gegn þessari plágu dugar ekkert
annað en algerð útrýming. — Við-
koman er svo afskaplega mikil, —
800 afkomendur frá ein-
um rottuhjónum á ári, - að
alt fyllist strax aftur rneðan nokkur
rotta er eftir, þó þeini fækki í
bráðina.v
En það eru fleiri en vér Siglfirð-
ingar sem rotturnar hafa verið ill
plága. Kaupniannahöfn hefir um
laugan aldur átt í slitlausu stríði
við þær, og reynt á inargvíslegan
hátt að vinna sigur á þeim, en með
litlum áratigri. Meóal annars veitti
auðugur maður, Dr. Zuschlag, verð-
laun fyrir hvert rottuskott sem hon-
tim var sýnt, og eyddi til þess
miklu fé, því mikið var drepið, síð-
ar kostaði borgarsjóður verðlaunin.
Á árunum 1907—1910 var drepin
Va miljón og greiddar fyrir það
72 þús. kr.; 1910—1915 voru drepn-
ar 612 þús. rottur og verðlaunin
námu 110 þús. kr. og 1915—1918
voru drepnar 292 þús. og kostaði
það 61 þús. kr. Sem dæmi þess,
hve mikið kapp var lagt á að drepa
rotturnar, og að það var atvinna
sem borgaði sig, skal þess getið,
að 5 menn drápu á 12 tímum ekki
færri en 1250 rottursem vógu sam-
tals 2000 pund. Danir samþyktu í
fyrra, lög, um eyðingu þessara
skaðræðisdýra, hin svokölluðu Rottu-
lög, og er markmið þeirra algerð
eyðing rottanna. f lö^um þessum
er öllum húseigendum og lóðar-
eigendum gjört að skyldu, eftir
skipun hreppsnefnda og bæjar-
stjórna, og með tilhjálp þeirra, að
framkvæma eyðinguna, hverjum á
eign sinni, — ef þeir óhlýðnast, er
það gjört á þeirra kostnað og inn-
heimt með lögtaki.
Kaupmannahafnarbær, gjörir ráð
fyrir að kosta 600 þús. kr, til eyð-
ingarinnar þetta ár, og 430 þús. kr.
hvort árið af tveim næstu þar á
eftir, en rotturnar eiga engan frið
að fá fyr en þær eru allar að velli
lagðar. Orustuáætlunin er gjörhugs-
uð fyrirfram og vandað til alls svo
sem framast er unt, og þeim mönn-
um einum falið starfið sem treyst
er að samviskusemi og áhuga, til
að inna það vel af hendí, því það
er gengið að því með fullkominni
alvöru og festu og í v o n u m
fullan árangur, 1. mars s. f.
byrjaði orustan. Eru notaðir fyrst
og fremst hundar og kettir. Gildr-
ur eru líka notaðar, en langmest
eitrun. Eitrið sem notað er, er
Ratin og Fjörulaukur* sem hvor-
tveggja er óskaðnæmt mönnum og
dýrum, öðrum en músum og rott-
um og svo Fosfór og Arsenik, en
tvær hinar síðastnefndu eiturtegund-
ir, eru stórhættulegar bæði mönn-
um og skepnum og þarf því að
viðhafa hina mestu varkárni með
þær. Til að fæla rottur þaðan sem
ilt er að koma eitrun að, er notað
Kreósót, þær fælast lyktina af því,
— og einnig af Koltjöru.
Eitrunin á að verða á margvís-
legan hátt; — það á hreynt og beint
að krydda með eitrinu fleiri rétti,
handa rottunum. því þær erutaldar
svo skinugar og slungnar, að mik-
ils þurfi vlð, en talið er liklegt að
sú rolta sem ekki vill kjöt, muni
glæpast á t. d. pönnukökum!
Hús- og lóðareigendum er gjort
að skildu að hreýnsa alt rusl og
skran burtu nieðan eitrunin stend-
ur yfir, — engum úrgangi má nokk-
urstaðar kasta nema í tilbirgða járn-
kassa og mannlausir kjallarar, vöru-
geymsluhús og vörugeymslupláss,
eru varin með þéttu vírneti svo
rotturnar eigi þar ekki athvarf. Rottu-
göt á múrveggi og kjallaragólf eru
byrgð með steinsteypu.
Forgöngumenn málsins, gjöra sér
vissa von um fullan árangur, full-
komna útrýmingu rottanna, en Kaup-
*) Jurt, sein vex sudur við Miðjarðarhaf.
mannah, búar eru líka samhuga um
nauðsyn þessa máls, og vilja flest
til vinna.
F*að er fuil þörf þess, að vér
Siglf. fylgjumst vel með í þessu
máli og hagnýtum oss reynslu Dana,
því rottueyðingin má ekki vera oss
neitt hégómamál. Bænum er voði
búin af þeim ef þær fá að tímgast
óáreittar, og ef Kaupm.h. búum tekst
að útrýma þeim hjá sér, þá ætti það
að vera líka hægt hér, og ef það
er mögulegt, þá verður að gjöra
það.
F*að eru rétt tuttugu ár núna,
síðan fyrsta rottan, illu heilli, komst
á land hér á Siglufirði. F’að eru
alt afkomendur hennar
sem hér eru núog hafa þó
mörg þúsund verið drepnar. F*að
er gott dæmi þess hvað fjölgunin
er geysileg.
Stærsta skip heimsins.
F*að er skipið »Majestic« sem
áður hét »Bismark«, og gengur nú
milli Southainpton og New-York.
Skip þetta urðu F*jóðverjar að láta
af hendi til Englendinga núna eftir
ófriðinn, og má nærri geta að þeim
hefir þótt það sárt, ekki vegna þess,
þó skipið kosti ot'fjár, heldur vegna
hins, að (ætta skip, sem bygt er á
mestu gæfu og gengisdögum F’jóð-
verja, tekur svo langt fram öllu,
sem áður var þekt, á sviði skipa-
bygginga og siglinga, að öll hin
þýska þjóð var stolt af því, og
þegar það hljóp af stokkunum í
Hamborg, og því var gefið nafuið
»Bismark«, dundi þjóðsöngurinn
þýski, »Deutschland, Deutschland
úber alles«, með hamremis hrifn-
ingu frá mörg þúsund munnum.
»Majestic« er 56 þús. tonn að
stærð. Skipshöfnin er 1200 manns
og 4000 farþega getur það tekið.
— F*að er 956 fet á lengd, 100 fet
á breidd og 102 fet á dýpt frá kili
og upp á bátaþilt'arið.
Til að gjöra sér hugmynd um
þessa feikna stærð, getum vér hugs-
að oss »Majestic« reist upp á end-
ann við hliðina á hæstu byggingu
heimsins; — skipið mundi ná 200
fet upp fyrir hana og norskur síld-
aidampuraf meðal stærð, gæti leg-
ið endilangur á milli borðstokka
þvert yfir skipið og verið reistuc