Alþýðublaðið - 20.10.1938, Blaðsíða 1
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XIX. ÁRGANGUR
FIMTUDAG 20. OKT. 1938.
243. TÖLUBLAÐ
Um 200 fnlltrúar frá nm 100 félOgnm
Itafa rétt til að sitja sambanðsuingið.
-----«---
Þingið, sem settverður i dag, er langf jölmennasta
Alþýðusambandsþing, sem haldið hefur verið.
■j K ÞING Alþýðusam-
Jbands íslands verður
sett í dag kl. 6 e. h. í Alþýðu-
húsinu Iðnó. Þetta verður
fjölmennasta Alþýðusam-
bandsþing, sem nokkru sinni
hefir verið haldið. Hafa
þegar rúmlega 100 sambands
félög tilkynt skrifstofu
Alþýðusambandsins full-
trúakosningar sínar, en
nokkur félög hafa tilkynt að
þau muni enga fulltrúa
senda, eru þau innan við 5
og flest smáfélög úti á landi.
Þá er og kunnugt um að til
Reykjavíkur hafa komið ein-
staka menn utan af landi, sem
látast vera fulltrúar. Eru þeir
frá kommúnistiskum klofnings
félögum, sem ekki eru í AI-
þýðusambandinu og frá félögum
eins og Verkalýðsfélagi Norð-
fjarðar, sem kýs helmingi fleiri
fulltrúa, en það hefir rétt á skv.
sinni eigin skýrslu og mun til-
ætlun Héðins að drýgja sér í
búi með þessu fólki, auk sín
sjálfs og 7 fulltrúa frá Jafnaðar-
mannafélagi Reykjavíkur, sem
fyrir löngu hefir verið rekið úr
sambandinu sem kunnugt er.
Enn er ekki hægt að sjá með
fullri vissu, hve margir fulltrú-
ar muni sitja þingið, en útlit er
fyrir að þeir muni verða um
200 og eru þó fulltrúar
Dagsbrúnar ekki meðtaldir,
þar sem formaður þess félags
hefir neitað að greiða skatt til
sambandsins, skv. fundarsam-
þykt í félaginu, sem að vísu er
ólögmæt eftir lögum þess, og
þar með svift alla fulltrúa fé-
lagsins, sem kosnir voru með
700—800 atkv. fulltrúaréttind-
um. Má þó enn vera, að hann
gefist upp við ákvörðun sína,
brjóti fundarsamþyktina, og
greiði skatt félagsins til sam-
bandsins, eins og öll önnur fé-
lög. Um styrkleikahlutföll á
þinginu í þeim deilumálum,
sem mesta athygli hafa vakið,
skal ósagt látið að svo komnu,
en hitt er kunnugt, að and-
stæðingar Alþýðuflokksins telja
sig vera í vonlausum minni-
hluta og hafa þeir ekki farið
dult með það.
Á fyrsta fundi þingsins í
kvöld mun fara fram setningar-
athöfn — og lítið annað. Mun
Stefán Jóh. Stefánsson forseti
sambandsins flytja ræðu við
setningu þingsins, skipa kjör-
bréfanefnd o. s. frv.
Allir fulltrúar á þingið eru
beðnir að skila kjörbréfum sín-
um á skrifstofu Alþýðusam-
bandsins í Alþýðuhúsinu við
Hverfisgötu nú þegar. Jafn-
framt eru þau félög, sem enn
:ha|fa íekki gert skil til sam-
bandsins ámint um að gera það
nú þegar, því að þau ein félög
njóta fulltrúaréttinda skv. lög-
um sambandsins, sem hafa gert
full skil við sambandið.
Þá verða allir fulltrúar að fá
aðgöngumiða að þinginu og geta
þeir fengið aðgöngumiðana um
leið og þeir skila kjörbréfum
sínum og félag þeirra hefir
greitt skatt til sambandsins.
Hlif í Hafiarfirði
lðgir kommðnista
Lævísleg tilraun til að blekkja
verkamena.
í gærmorgun voru komnar
upp auglýsingar í Hafnarfirði
um það, að Verkamannafélagið
Hlíf í Hafnarfirði hefði fund
um kvöldið. Var þess getið, að
á dagskránni væri atvinnuleys-
ismálið, en síðar um daginn var
bætt inn á sumar auglýsingarn-
ar, að einnig væru til umræðu
,,verkalýðsmál.“
En þegar fundurinn hófst var
undir eins byrjað að tala um
hið nýja áhugamál kommún-
ista — klofning Alþýðusam-
bandsins og „óháð“ verkalýðs-
samband, sem kommúnistar
segja að eigi að vera póli-
tískt. Lagði stjórnin fram til-
lögu um, að félagið lýsti sig
fylgjandi þessu. Tillögunni var
kröftuglega mótmælt. Þegar
fundurinn var hálfnaður, komu
þeir Sigfús Sigurhjartarson og
Guðmundur Ó. á fundinn til
hjálpar og töluðu oft. Stóðu lát-
lausar umræður til kl. að ganga
1 í nótt, en þá var tillagan feld.
Atvinnuleysismálið var alls
ekkert rætt. Blað kommúnista
minnist ekki á fundinn í dág af
skiljanlegum ástæðum.
llfens Páimaspi og
fleinklofnmgsmðnn-
nm vikið Ar AiMðn-
fiokknnm.
Alykfun Albýðuflokksfélags
Mfjarðar.
Efti'rfáriaindi saimþykt var gierð
á fundi Alþýðuflokksféliags Norð-
fjarðiaT 9. þ. m. mieð síajmhljóða
33 'atkvæðum:
„Fundmr, haldinn 9. október
1938 í Alþýðáfliokksfélagi Norð-
fjar&ai', teliur, að þeir Alfons
Pálmason, Siigdór Briekkan, Jón
Sigurðsson og Sigurður Pétiuris-
®on hafi mjög freklega gerst
brotlegit við stefnuskrá Alþýðui-
fiokkstns og iög félagsins á eftir-
fariandi hátt:
1. Þieir hafa viö síðiustiu bæj-
ars t j óma rkiosningar vteriið í fitafm-
boöi á lfetai andstæðingainniai og
þar með háfiið opinibeTa baráttiu
gegn Alþýðtuflokknium.
Frh. á 4. síðu.
Islands 20 ára í dag.
IDAG er Sjóvátrygginga-
félag íslands tuttugu ára.
20. október 1918 stofnuðu 24
kunnir atvinnurekendur félag-
ið og var það í fyrsta sinn sem
efnt var til mikillar innlendrar
vátryggingastarfsemi.
Var í upphafi aðeins hugsað
um sjóvátryggingar, en það
leið ekki á löngu, áður en fé-
lagið varð þess imegnugt, að
færa út starfssvið sitt, þannig
að nú grípur það inn í flestar
greinir tryggingastarfsemi og
hefir nú víðtækar bruna- og líf-
tryggingar. 1934 byrjaði félagið
líftryggingar og 1. jan. 1937 yf-
irtók félagið allar líftrygging-
ingar Thule hér á landi og jafn-
framt yfirtók það líftryggingar
Svea frá 1. jan. sl. Bifreiða-
tryggingadeild stofnaði félagið
1. janúar 1937 og yfirtók um
leið bifreiðatryggingar „Danske
Lloyde“ Axel V. Thuleníusar
var forstjóri félagsins frá stofn-
un þess til 20. okt 1933. Unnu
þeir feðgar A V. og Cárl Thul-
eníus mikið starf að sköpun fé-
lagsins. Þegar A. V. Thuleníus
lét af störfum tók við starfi
hans Brynjólfur Stefánsson. —
Nýtur hann hins óskoraða
trausts, enda er félagið mjög
vinsælt.
Heme! i Lithanei næsta
landamærahérað sem Hitler
ætlar að leggia nndir sig?
Þýzk blöð byrjuð dð tala um ofbeldi og
kúgun, sem Þjóðverjar verðl að þola þar
Kort af Memelhéraðinu í Lithauen. Það liggur við norðaust-
urlandamæri Austur-Prússlands, út að Eystrasalti.
LONDON í morgun. FÚ.
"þ ÝZK BLÖÐ eru nú
byrjuð að skrifa mjög
um illa meðferð þá, sem
Þjóðverjar sæti í Memelhér-
aðinu í Lithauen.
Birta blöðin stórorðar
greinar um þetta undir fyrir-
sögnum eins og þessum:
„Hversu lengi ætlar Memel
að þola ofbeldið?" og „Mem-
Brezka hersveitimar tðkn
gamlahorgarhlntanníJerð-
salem viðstððnlitið í gær.
■ ---
Óeirðirnar þó ekki að fullu kveðnar niður
B
LONDON í morgun. FÚ.
REZKI HERINN mætti
lítilli mótspyrnu í
gamla borgarhlutanum í
Jerúsalem, er hann gerði á-
rás á arabiska uppreisnar-
menn þar í gær.
Aðeins þrír brezkir her-
menn særðust, en af Aröb-
um féllu níu menn, en átján
særðust. Allmargir Arabar
voru teknir höndum.
Fréttaritari Reuters í Jerúsal-
em segir, að það kunni að taka
brezka herinn nokkra daga áð-
ur en óeirSir Araba séu að fullu
kveðnar niður.
var gerð með ðll-
am nítizku vognum.
LONDON í gærfeveldi. FO.
Mifelir bardagar háfa vierib í
dag ium gaania boTgarhlutann í
Jerúsalem, sem arabiskir upp-
neisnarmieim höfðu haft á síniu
valdi í TnoTgtim hálfain armasn söl-
arhring og búisit ramlegai uiti' til
varnar, hlaðið virki viö iimainverð'
borgarhliðin og haft aamiati við-
búnað til þess að hindna, að
báezka hierliðið gæti náð borgar-
hlutanum á sitt vald.
Hiefir bnezka hieriiðið fná því í
gænmiorgun búið sig orndir að
tafeá borga'rhluta'nn mieð áhlaupi
Og var driegið áö milkið lið, fót-
göngulið, vélbyssudieildir og stór-
skotalið, og hófst áhlaupið í
ímorgun. Flugvélar aðstoðuðu í
áhlaiupinu, en hersvieitiTnar gerðiu
áhlaiup á borgarhiutann á ýms-
lum stöðiuim og vörpuðu flugvélaT
spnengifeúlum á ýmsa staði, þar
sem tuppneisnarmerm höfðu búið
namlega um sig.
Frh. á 4. síou.
elhéraðið býst til varnar
gegn kúguninni.“
Frá Frankfurt am Main
koma fregnir um nýjar ofsókn-
ir á hendur Gyðingum. en þar
er Júlíus Streicher ritstjóri,
einn mesti hatursmaður Gyð-
inga, héraðsleiðtogi nazista.
Gyðingar í 20 þorpum í
nánd við Nurnberg hafa, að því
er segir í fregnum þaðan, verið
sendir brott af heimilum sínum
og hús þeirra síðan brend. Gyð-
ingar þessir hafa snúið sér til
félagsskapar Gyðinga í Mun-
chen og beðið hann að skjóta
málum þessum til stjórnarinnar
í Berlín.
Ýmsiar ríkisstjómiir eru nú að
láta taka til athuguaiar mögu-
lieika á því, að veita landvist og
atvinnuskilyrði flóttamö.nniuim frá
TékkóslóvakiU'. Meðál þessara
rfkja ebi Fnaikklaind, Bnetland og
NorðiuTlönd.
Á Bnetlandi er sérstafelega tefeið
til athugunar, hvað auðið sé að
gena fyrir þá flótlamienn, siem
feru í beinni lífshættui vegna póli-
tisfera skoðana sinna. Er þar eimk-
Um átt við flóttamerm, sean flýðu
frá Þýzkalandi og Austurrikil til
Téikkóslóvakíu, þegar nazi’smiinn
fékfei þar yfirhönd og hafa átt
friðland í TékfeÖsIóviafeíu síðan.
Pðliand «g Ungver]alan<i
halda fast vii kröfnna
nm
mærí.
LONON í iri'org'un. FU.
Alimikiiar umræður og viðtöi
fónu fnam milli ýmsra stjóitnmála-
miannai í gær í sambandi við
knöfiuT Ungverja á hienduir Tékkó-
slóvafeíu.
Frh. á i. aiðu.
lussolmi lofar
Franco síuðmng!
par til fullnaðar-
sigur sé ubbíuh!
LONDON í gærkveldi. FÚ.
MUSSOLINI hefir símaS
Franco og fullvissað
hami um að hin fasistiska It-
alía muni styðja hann þar til
sigur sé unninn.
Uppreisnarmenn gerðu mikla
loftárás á Barcelona í morgun.
Tveir menn biðu bana, en 15
særðust. Mikið tjón varð á
mannvirkjum.
Sprengikúlur komu niður á
tvö brezk skip þar í höfninni,
„African Explorer“ og annað
til. Um manntjón á þeim er
ekki getið.
Stórskotalið uppreisnar-
manna hóf skothríð á Madrid í
dag og stóð hún yfir í eina klst.
Engin fregn hefir enn verið birt
um tjón af völdum hennar.
Hustapha Keual
danðvoua.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
FREGNIR frá Tyrklandi
herma, að líðan Mustapha
Kemal Atatúrk, tyrkneska ein-
ræðisherrans, sem legið hefir
mjög þungt haldinn frá því síð-
astliðinn sunnudag, en hefir átt
við veikindi að stríða alllangt
skeið undanfarið, fari stöðugt
versnandi. Er honum vart líf
hugað.
Alþjóðasamband jafB
aðaraaaia heldar
|iig I Brfissel.
KALUNDB. í gærkv. FÚ.
'8*% ING alþjóðasambands
jafnaðarmanna hófst í
Brussel í gær. Til umræðu eru
horfurnar í alþjóðamálum.
Þinginu heldur áfram í dag
og næstu daga.
Japanir aðeíns 45
km. frá Santon.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
EINUSTU fregnir frá Kína
^ herma, að japanski lierimi
sé nú 45 km. frá Kanton.
Japönsku hersveitirnar haft
í dag náð á sitt vald mikilvægr:
járnbrautarskiftistöð.
Orðrómur gengur um það
Hongkong, að kínverskir her-
foringjar frá Norður-Kína verð
sendir til Kantonvígstöðvanns
til þess að taka við yfirstjórr
Kantonhersins, þar sem herfor
ingjum hans hafi ekki tekist ac
stöðva framsókn Japana.
Blaldra Johnsen
læfeni hiefiir veriö vieitt hériaðá
læk’nistembiættíð í Qgtúrhéraöi fp
1. þ. m. að ttelja.