Tíminn - 02.05.1931, Blaðsíða 3

TlMINN
109
koma á aukning á þingmannatölu
Reykjavíkur.
Fyrir fáum árum var ég á póli-
tiskum fundi með ólafi Thórs, en
hann er hreinskilnari en margir
flokksmanna hans. Þá lét Ólafur
þess getið að þeir tímar gætu
komið, að flokkur hans mundi
rétta svo „væna sneið“ að Jafn-
aðarmönnum, að þeir hlytu, að
veita henni viðtöku. Hann átti við
nýja kjördæmaskipun.
Það var einmitt Ólafur Thórs
sem kom með „vænu sneiðina“,
tillögumar frá Thór bróður sínum
og rétti Jafnaðarmönnum.
Ég hygg að samningamir hafi
endanlega tekizt um það leyti,
sem bændurnir og samvinnumenn-
imir vora að streyma hingað á
flokksþing okkar Frammsóknar-
manna og sú mikla þátttaka hafi,
ef til vill, vegna sameiginlegs
ótta beggja flokkanna ýtt undir
að samningamir tókust.
Og mikið má vera ef dymbil-
vikugreinin í Morgunblaðinu til
bændanna á flokksþinginu stafar
ekki beint frá samningunum.
Þegar þeir vissu um að gengið
var frá samningunum, þótti þeim
óhætt, Morgunblaðshetjunum, að
kasta hæðiyrðum til bændanna.
Þeir töldu að öllu væri óhætt,
því að lokið væri nú hinu pólitiska
bændavaldi á íslandi.
Af sama toga munu spunnin
hrópyrðin á fyrstu æsingafund-
unum eftir þingrofið gegn
bændavaldinu og menningu bænd-
anna.
Bændavaldið og þingrofið.
Til þess að tryggja framkvæmd
þessara fyrirætlana sem nú og
áður voru nefndar, varð að velta
stjórninni þegar og koma upg
einhverri bráðabirgðastjórn.
En þá skjöplaðist þeim góðu
herrum, hinum íhaldssömu og
Jaf naðarm önnum.
Grundvöllur kosninganna síð-
ustu, 1927, var sá að Jafnaðar-
menn ættu að vimia móti ihald-
inu en ekki með því.
Á grandvelli þeirra kosninga
höfðu þeir veitt Frainsóknar-
stjórninni hlutleysi móti íhald-
inu.
Til þess að það væri stjóm-
skipulega heiðarlegt og leyfilegt
að stofna til stjómarmyndunar á
öðrum grandvelli urðu nýjar
kosningar að fara fram, og heim-
ild að fást frá kjósendum lands-
ins til þess að stofna til slíks
stjómarfars og samvinnu íhalds
og Jafnaðarmanna.
Það var gkylda mín að leggja
það til að þingið yrði rofið þeg-
ai' af þeim ástæðum sem nú hafa
verið nefndar.
En auk þess var það skyldugt
að mótmæla á sem allra mest á-
berandi hátt, þessum flausturs-
og skyndiráðum um svo þýðing-
armikið mál sem kjördæmaskip-
unin er og þeirri aðferð sem
beitt er nú til samvinnu milli
þessara öfgaflokka.
Sannarlega átti þjóðin að fá að
kveða upp dómixm um þessa sam-
vinnu.
Þarf nú tvennar kosningar til
þess að koma fram gjörbreyting-
unum á kjördæmaskipuninni og á
slíkt mál vissulega að koma sem
gleggst fram í dagsbirtuna og fá
að ræðast rækilega opinberlega,
áður en gjört er að lögum og í
kjölfarið sigla þær miklu breyt-
ingar í löggjöf og stjórnarfari
Islands /Sem óhjákvæmilega leiða
af.
Alyktarorð.
Dómur þjóðarinnar á nú að
ganga um okkur Framsóknar-
menn, stjóm og þingmenn, um
verk okkar og stjórnarfar í fjög-
ur ár og málskot okkar til al-
þjóðar nú með þingrofinu.
Meir en nokkra sinni áður
hefir verið unnið fyrir hinar
dreifðu byggðir landsins, fyrir
bænduma og fyrir hina smærrd
framleiðendur í þorpum og kaup-
stöðum utan Reykjavíkur.
En þingrofstillagan er stærsta
einstaka framkvæmdin til þess
að tryggja rétt byggðanna,
bændanna og framleiðendanna og
verkamannanna utan Reykjavík-
ur gegn hinu sívaxanda ofurvaldi
Reykjavíkur.
Við Fi-amsóknarmennimir er-
um fyrst og fremst fulltrúar
bænda og byggðavaldsins.
Við höfum beitt því um hríð
til alhliða framfara byggðanna.
Þegar nú var framkvæmt hið
voldugasta tilræði til þess að
hnekkja byggðavaldinu, með sam-
starfi íhalds og Jafnaðarmanna til
framdráttar Reykjavíkurvaldinu
— þá bar okkur að snúast hið
harðasta við.
Á grundvelli þeirra reglna sem
gilda í öllum þingræðislöndum —
Að gjörrannsökuðu máli um
liina lögfræðilegu hlið málsins —
Af því ég áleit það skylduverk
vegna réttlætisins —
Áskorun
Með því að ég undirritaður,
fyrir tihnæli frá mörgum kjós-
endum í Borgarfjarðarsýslu og
miðstjóm P'lramsóknarflokksins,
hefi ákveðið að gefa kost á mér
til þingmennskuframboðs í nefndu
kjördæmi við næstu kosningar,
mun ég boða til almennra koan-
ingafunda á aðalsamkomustöðum
í sýslunni. En þar sem ég er bú-
settur í fjarlægu héraði, og hefi
þar aðkallandi störfum að gegna,
er mér ekki unnt að halda fund-
ina fyr en í byrjun júnímánaðar.
Fundina hefi ég ákveðið sem hér
segir:
í samkomuhúsi U. M. F. Rayk-
dæla miðvikud. 3. júní.
Á Hesti, fimmtud. 4. júní.
Á Hvalfjarðarströnd (fundar-
staður síðar auglýstur), föstud.
S 1 i t s k ó x*
Leðurstígvél
með eirnegldum gúmmlbotnura. Svört eða brún. Allar stærðir trá 26-48
Gúmmískór
ýmsar gerðir t. d. svartir með hvítum botnum eða rauðir með gráum
botnum. Allar stærðir frá 24—45.
Sandalar
og reimaðlr leðurskór með hrágúmmíbotnum eða svörtum gúmmibotnum
(Uskide). No. 21—41.
Ef yður er ókunnugt um stærðina þá sendið mál af fætinum, helst á pappir
Vörur sendar gegn eftirkröfu.
Hin árlega hraðvaxandi sala í þessum skófatnaðl ern bestu meOmtelln
Hvanubergsbræðnr
Reykjavík Skóverslun Akureyrl
verk til þess að hindra eða tefja
a. m. k. fyrir kjördæmaskipun,
sem ég álít munu verða stór-
hættulega framtíð landsins —
lagði ég það til að þingið yrði
rofið og öllum málum sem eftir-
minnilegast varpað undir dóm-
stól þjóðarinnar.
Ég taldi mér ekki rétt, meðan
ég fór með hið æðsta umboð
bænda og byggðavaldsins íslenzka
að afhenda það í hendur Reykja-
víkurvaldsins þannig að þvf yrði
sem fyrirhafnarminnst að ná
því valdi.
Ef nú á á næstunni að afhenda
Reykjavík höfuðvaldið í þjóðmál-
um okkai' íslendinga, þá skuluð
þið, íslenzkir kjósendur, gjöra
það sjálfir og gjöra það með
opnum augum.
Tryggvi Þórhallsson.
•o-
var sagt upp fimmtudaginn 80.
f. m. Þessir nemendur voru út-
skrifaðir úr eldri deild:
1. Albert Guðmundsson Sveins-
eyri við Tálknafjörð.
2. Baldvin Þ. Ki'istjánsson frá
Hnífsdal.
3. Bjöm Björnsson Reykjavík.
4. Daníel Þórhallsson Höfn í
Homafirði.
5. Fjóla Haraldsdóttir, Reykja-
vík.
6. Filippus J^orvaldsson Hrísey.
7. Friðfinnur Árnason Húsavík.
8. Friðjón M. Stephensen frá
Vestra-Raftholti.
9. Haraldur Jóhaimsson frá
Slíálum á Langanesi.
10. Harry Fredrikssen Reykja-
vík.
11. Jón Guðmundsson Siglu-
firði.
12. Leifur Þórhallsson Djúpa-
vogi.
13. Magnús Guðmundsson
Seyðisfirði.
14. Magnús Sigurðsson Frosta-
stöðum Skagafirði.
15. Ölafur Einarsson Grinda-
vík.
16. Sigurður ó. Sigurðsson frá
Giljá Húnavatnssýslu.
17. Sigurður S. Scheving Vest-
mannaeyjum.
18. Þóra Bjarnadóttir Höfn i
Hornafirði.
19. Þóra Einarsdóttir Akranesi.
20. Þorbergur Jónsson Þingeyii
Dýrafirði.
1 yngri deild gengu 27 nem-
endur undir próf, en alls stund-
uðu 31 nám í deildinni í vetur,
en 25 í eldri deild um lengra eða
skemmra tíma.
----o-----
Á Leirá, laugard. 6. júní.
Á Akranesi, sunnud. 7. júní.
Fundurinn á Akranesi hefst kl.
síðdegis, hinii’ fundirnir Id. 1
e. h.
Skora ég hérmeð á væntanlega
meðframbjóðendur mína að mæta
ásamt mér á fundum þessum, og
mun ég ætla þeim ræðutíma til
jafns við mig.
P. t. Reykjavík, 28. apríl 1931.
Þórir Steinþórsson.
---o----
A viðavangi.
Sig. Eggerz og hvalurinn.
Á landsmálafundi í Reykjavík
fyrir nokkram árum sagði Sig.
Eggerz, fyrir munn frjálslynda
flokksins auðvitað, að sér fyndist
vaða að sér tvö illhveli; væri ann-
að með ásjónu Jóns Þorl. en hitt
Jóns Baldvinssonar. Lýsti Sig.
hryllingi sínum á báðum þessum
ófreskjum, en þó einkum íhalds-
illhvelinu. Þetta var þá ekki
mælt út í bláinn hjá vesalings
Sigurði, því að skömmu seinna
ienti hann í „hvalíiskjarins
kviði“. Kvað hann nú heita á
heilaga forsjón til þess að ekki
fari hörmulegar fyrir sér en hin-
um forna spámanni. Hefir honum
neynst helzt til framdráttar að
rugla svo saman málum sínum og
íhaldsins, að sumir menn spyrja:
Gleypti íhaldshvalurinn Sigurð
eða gleypti Sigurður hvalixm?
Mótmælafundur í Vestm.eyjum.
Mbl. er látið bera þá frétt að í
Vestmannaeyjum hafi verið hald-
inn „borgarafundur“ til að mót-
mæla „stjómarskrárbroti kóngs
og stjórnar“, eins og íhaldsmeim
auglýstu það. Fund þennan sóttu
fáeinar íhaldssáhr og Immmún-
istar og einstaka forvitiim utan-
héraðsmaður. Ræðumeim voru
hinir nýju ástvinir og sam-
herjar: Jón Rafnsson kommún-
isti, Gunnar ólafsson kaupm.,
Páll Kolka og Isleifur Högnason,
og allir svo sammála sem bezt
gat orðið. Annars hafa ekki
heyrst heiftúðlegri skammir en
þær, sem þessir sömu menn hafa
hellt hverjir á aðra oft undan-
farið. Fer nú vel á því að þröng-
sýnustu og grunnhýggnustu í-
haldsmenn liggi í faðmlögum við
hina ofstopafyllstu byltingasinna,
þegar um er að i'æða að brjóta
niður réttindi og framfaraað-
stöðu bændastéttarinnar í land-
inu. Sjómaður.
Ráðabruggið.
Pótur Magnússon og Héðinn
Valdimarsson eru búnir að játa á
fundum í Borgarnesi og Húnaþingi
að flokkar sósíalista og íhalds-
manna æth að standa saman eftir
| kosningamar og knýja fram nýja
• kjördæmaskipun. Ennfremur hef-
í ir Pétur játað, hið sama og sann-
• að er frá öðruxn heimildum að
kjördæmin eiga að vera frá 5—7
að tölu, þ. e. aðallega fjórðungs-
kjördæmi og Reykjavík.
Það á að taka 5 þingsæti af
öðrum landsfjórðungum og bæta
þeim við Reykjavík. Það á að
ræna einum þingxnanni frá Vest-
fjörðum, einum frá Norðlending-
um og þremur frá Austfirðingum.
Þeir segjast ætla að ganga mílli
bols og höfuðs á bændum lands-
ins. Það eigi að samþykkja
stjórnarskrána í sumar, rjúfa
þingið og kjósa aftur í haust.
Endursamþykkja stjómarskrána í
vetur. Búa þá til nýju kjördæmin
og kjósa svo aftur vorið 1932 t
stóra kjördæmunum. Ihaldsbænd-
umir, sem ennþá fylgjaM. Guðm.,
Jóni á Reynistað, Hákoni og Ein-
ari á Geldingalæk eiga að kjósa
sína eigin böðla á þing nú í vor,
og aftur í haust, í því eina skyni,
að „fulltrúar" Íhaldí og sósíalista
geti rifið af sveitunum hinn gamla
rétt.
Ihaldið gengur ekki beint til
verka og segir: Við ætlum að
taka af ykkur, bændur landsins,
þann rétt, sem þið hafið síðan
Jón Sigm-ðsson hóf baráttu sína.
Þeir reyna að breiða yfir svikin.
En þeir reiddust þingrofinu, svo
mjög sem raun ber vtni um af
því, að þingrofið afhjúpaði at-
hæfi þeirra. Nú verða þeir með
undirferli, ósannindum og blekk-
ingum að vinna tvennar kosning-
ar, áður en gömlu kjördæmin hafa
tapað rétti sínum. Ef kjósendur
út í byggðum landsins láta véla
sig tvisvar af mönnum, sem nú
þegar er búið að afhjúpa, þá má
segja, að ekki verður feigum
íorðað. Sveitin og sveitamenning-
in deyr þá af því að nokkur hluti
bændanna gengur viljandi með
böra eín ög bamaböm fyrir ætt-
emisstapa. Kjósandi.
Valtýr og stjómarbílamir.
Enginn maður hefir meira tal-
að um að óþarft væri að landið
ætti bíla heldur en fjólupabbinn.
Og enginn hefir talið slíka bíla-
eign meiri óþarfa en hann. En
þegar það vitnaðist, að stjómin
hefði í hyggju að selja annan eða
báða bíla landsins var alveg eins
og Valtýr ætlaði að ganga af
göflunum. Hann var allsstaðar út
um bæ að spyrjast fyrir hvort
þetta væri satt, og hvort að
stjómin myndi gera alvöru úr því
að selja stjómarbílana.
Og hversvegna er Valtýr svona
hræddur við það að stjómin hafi
enga bíla?
Af því að Valtýr vonar nú sem
stendur að sósíalistar og íhald
muni um stund standa saman að
I stjómarmyndun. Og þá hugsar
I Valtýr gott til glóðarinnar að fá
að keyra í stjómarbíl!
Aumingja Valtýr! Hvemig á
hann að fara að, ef lítið yrði til
af bílum, þegar sósíalistar og
íhald halda brúðkaup flokkanna i
stj ómarráðshúsinu ?
Ferðamaður.
Fermiiigarföt
at öllum etærðum, og alt sem til
fermingar þarf fyrir drengi og
stúlkur, er best og ódýrast í
Soffíubúð
Vörur sendar gegn póstkröfu
ef óskað er.
Gunnars-torrek
Hallai'bygging hafin var,
hlaðnir miklir gmnnar,
haft að efni hér og þar,
homsteinninn var Gunnar.
Ríki vort til fjandans fer, —
fasrum valdið sunnar.
Við skulum mynda hraustan hw.
Hjálpaðu okkur, Gunnar.
Nú skúlu réð í leyni lögð,
lygasögur spunnar, —
fundin allskyns fantabrögð
og flaðrað upp við Gunnar.
Hrekjinn Framsókn hratt 6 braut
hrópuðu allir munnar.
Til að leysa þessa þraut
þú ert valinn, Gunsar.
Verða ölluín þjóðum þá
þínar dáðir kunnar,
og hólminn nefnist héðan 1 frá
í höfuðið á þér, Gunnar.
Hér eru fólsku og flónsku af
fullir nægta-brunnar.
Lýðurinn mun sem löðurhaf
lyfta okkur, Gunnar.
öskrum, brömlum, brjótum glar,
brátt eru þrautir unnar.
Mikið er að þakka þér,
þú ert tryggur, Gunnar.
Hetjur okkar eru nú
orðnar næsta þunnar.
En öllu er borgið ef að þú
ekki bugast, Gunnar.
Bylting okkar búin er,
burt eru kempur runnar.
Hörmung er að hugsa lér
hvað þú brást oss, Gunnar.
Borgir okkar eru nú
eins og rústir brannar.
Upphaf varst og endir þú
að okkar veldi, Gunnar.
Gestut.
•---o-----
Oestlx 1 btenum. Jens Hermannsson
kennari, Bildudal og Hjálmar Guö-
jónsson fiskimatsmaður, SeyðisfirÖi,
eru nú staddir hér i bœnum.
Aðalsteinn Kristinsson framkvœmda-
stjóri er til bráöabirgða settur for-
stjóri Sambands ísl. samvinnufélaga
í staö Sigurðar Kristinssonar atvinnu
málará&berra.
Af því að ég áleit það skyldu- 5. júní.