Tíminn - 19.12.1940, Blaðsíða 3

127. blað
TOim, fimmtadagiim 19. des. 1940
207
A N IV Á L L
Sigríður Magnúsdóttir, kenn-
ari við Austurbæjarskólann í
Reykjavík, andaðist 6. þ. m. að
heimili sínu, Fjölnisvegi 8, hér í
bæ.
B Æ K U R
Hún var Árnesingur, fædd og
upp alin í Hreppunum, og var oft
sem fegurð og ilmblær þeirra
sveita mættu manni í persónu
hennar. — Faðir hennar, Magn-
ús Einarsson bóndi í Miðfelli,
var náfrændi hinna þjóðkunnu
Birtingaholtssystkina og bar
Sigríður mjög mót þeirrar ætt-
ar, bæði í sjón og raun.
Tíu ára gömul missti hún föður
sinn, árið 1903, og var þá elzt
fjögurra systkina. En móðir
þeirra, Sigríður Halldórsdóttir,
tók ekkjudómnum með fagurri
hugprýði og reyndist börnum
sínum bæði faðir og móðir af
hinu mesta ástriki og skörungs-
skap. Flutti hún til Reykjavíkur,
er þau uxu upp, og veitti þeim
allt það, er hún orkaði til að afla
sér þerrar menntunar, er hug-
urinn stóð til. Enda áttu þau í
ríkum mæli gáfur og dugnað.
Eftir fermingu dvaldi Sigriður
nokkur ár í Skaftholti í Eystra-
Hrepp, og mælti hún svo á full-
orðinsárum: „Ég veit ekki um
hvora mér þykir vænna, hana
mömmu eða hana Katrínu í
Skaftholti.“ En þegar er aldur
leyfði, hóf hún nám í Kennara-
skólanum og lauk kennaraprófi
1914. Stundaði -því næst far-
kennslu, heimiliskennslu og
stundakennslu við barnaskóla
Reykjavíkur þar til hún fékk
fasta stöðu við þann skóla 1923.
Helgaði hún kennslustarfinu og
félagsmálum kennara krafta
sína alla og óskipta og varð
einkar vinsæl af nemendum og
vel metin af samverkamönnum.
Var henni falin fjöldi trúnað-
arstarfa fyrir skóla og stétt, m.
a. stjórnarstörf í Sambandi ísl.
barnakennara um 11 ára skeið.
Rækti hún öll slík störf með frá-
Margrét Jónsdóttir: Lauf-
vindar blása. Reykjavík
1940. Bls. 94. Verð kr. 5.00
ób., 7.00 bundin.
Það væri til nokkuð mikils
mælzt, að ein litil ljóðabók
gnæfði upp úr bókaflóðinu, sem
ryðst yfir íslenzka lesendur
núna fyrir jólin. Það þarf meira
en meöalkver til að sjást í öll-
um þeim flaumi. Trúað gæti ég,
að þeir verði samt býsna marg-
ir, sem taka eftir dálítilli ljóða-
■bók, sem Margrét Jónsdóttir
skáldkona hefir gefið út og
heitir Laufvindar blása. Það
stendur að vísu enginn styr né
hávaði um bókina, og hún er
hvorki stórfelld né nýstárleg.
En það er svo mikið í henni af
heilbrigðri og yndislegri fegurð,
að hún dregur þess vegna að
sér auga og hug. Hún minnir á
blómskrýddan skógarhvamm við
hægstreyma á, um sólheiðan
sumardag, og skortir hvorki lóu-
söng né þrastaklið. Smekkur
skáldsins er næmur og óbrigð-
ull, fullt vald á máli og rími og
vel farið með yrkisefni. Fyrri
bók skáldkonunnar, Við fjöll og
sæ, hlaut vinsældir og ágæta
dóma. En þessi er sýnu betri.
Skáld vor hafa furðu lítið
minnzt höfuðborgar hins unga
ríkis vors í ljóðum sínum. Eitt
mesta kvæði Margrétar er um
Reykjavík, fagurt kvæði og lík-
legt til að verða vinsælt og mik-
ið sungið, ef það eignaðist gott
lag.
Þeir, sem ljóðum unna og
bækur kaupa, ættu ekki að láta
sér sjást yfir nýju bókina henn-
ar Margrétar Jónsdóttur, þó að
ekki fari mikið fyrir henni í
hillum bókabúðanna.
A. Sigm.
Tilkyiming
um atkvæðagreiðslu í VerkamannaSélaginu
Dagsbrún
Stjórn Dagsbrúnar hefir ákveðið að láta fram fara allsherjar-
atkvæðagreiðslu í félaginu um svo hljóðandi tillögur:
Verkamannafélagið Dagsbrún heimilar stjóm félagsins að
hefja vinnustöðvun frá og með 1. janúar 1941, ef samningar
milli Dagsbrúnar og vinnuveitenda, um kaup og kjör verka-
manna, hafa ekki náðzt fyrir þann 23. þ. m.
Verkamannafélagiö Dagsbrún ákveður, aö félagið verði utan
Alþýðusambands íslands þangað til kosið verður sambands-
þing samkvæmt hinum nýju lögum sambandsins, þar sem
félagið fær eigi fyrr nein áhrif á, hvemig stjórn sambands-
ins er skipuð og störfum þess verður háttað, enda verði fjár-
skipti Alþýðusambandsins og Alþýðuflokksins leyst á viðun-
andi hátt. En jafnframt lýsir félagið sig reiðubúið til sam-
starfs á jafnréttisgrundvelli við önnur verkalýðsfélög.
Verkamannafélagið Dagsbrún samþykkir þá ákvörðun trún-
aðarráðs, að víkja þeim Jóni Rafnssyni, Njálsgötu 16, og
Sveini Sveinssyni, Grundarstíg 2, úr félaginu, fyrir óeirðir
þær, er þeir voru valdir að á félagsfundi 10. nóv. 1940. En
jafnframt samþykkir félagið, að þeir skuli njóta fullra vinnu-
í'éttinda í allri daglaunavinnu.
Atkvæðagreiðslan fer fram í Hafnarstræti 21 á föstudag,
laugardag og sunnudag, 20.—22. þ. m., og stendur yfir tvo fyrstu
dagana frá kl. 10 f. h. til kl. 10. e. h., á sunnudaginn frá kl. 10 f. h.
til kl. 11 e. h.
Þeir félagsmenn, sem eru skuldlausir við félagið fram að
árinu 1940, hafa kosningarétt, en aðrir ekki.
S T J Ó R N I N.
Til Jólanna
Ferffaborðbúnaður í tösku fyrir 4 — Matarstell —
Bollastell — Bollapör — Diskar — Könnur — Vasar
— Skálar — Ávaxtasett — Ávaxtaskeiffar — Borff-
hnífar — Kertastjakar — Kerti — Spil — Spilapen-
ingar — Sjálfblekungar — Dömutöskur — Hárkamb-
ar — Hárspennur — Nælur — Perlufestar — Dúkkur
og mikiff úrval af leikföngum — Jólatrésskraut og
Klemmur — Stjörnuljós — Kínverjar og Blys —
--------Loftskraut o. m. fl.-
K. Einarsson & Björnsson
Baukastræti 11.
bærum áhuga og trúmennsku. starfsmann.
Hún fór oft utan og víða um
lönd, til að afla sér stöðugt nýrr-
ar þekkingar í starfi sínu, og
sparaði hvorki til þess fé né frí-
daga. Fyrir börnin og skólann
þótti henni ekkert ofgert. — Þó
átti hún löngum við vanheilsu
að stríða (hjartabilun), en fyrir
óvenjulegan skapstyrk hennar
sjálfrar og dæmafáa umhyggju
móður og systkina, gætti þess lítt
í starfi hennar fram til síðustu
ára. En frá haustinu 1938 mátti
þó líkamsþrek hennar heita
þrotið, þótt andlegt þrek og á-
hugi héldist óskert til dauða-
dags.
Jarðarför hennar fór fram 14.
þ. m. og bar ljósan vott um vin-
sældir hennar og söknuð sam-
ferðamanna.
Æskulýður Reykjavíkur syrgir
öruggan hollvin og kennarastétt-
in íslenzka einn sinn ótrauðasta
D.
Gösta Berlings saga
eftír Selmu Lagerlöf
»Stjörnur vorsíns«
eftir Tómas Guðmundsson
Æíísaga Wínston Churchills
forsætisráðherra Breta
Kirkja Krists í ríki Hitlers
eftir séra Sigurbj. Einarsson
Spor í sandi
Ijóð eftir Stein Steinar.
fíkingiút^áfa.
ÚTBREIÐIÐ TÍMANN
að hægt sé að vanda svo til
dagskrár, sem annars væru föng
á. _
Útgjöldin hafa síðustu árin
aðallega aukizt vegna stækkun-
ar á stöðinni 1938.
Öll rök hljóta að mæla með
því, að tekjuauka, sem hér eft-
ir verður að vaxandi hlustenda-
tölu, verði fyrst og fremst var-
ið til aukinnar dagskrárstarf-
semi.
Afnotagjaldið hefir verið 30
kr. á tæki yfir árið. Margir
mundu kjósa það lægra. En
borið saman við önnur þéttbýlli
lönd, getur það ekki talizt hátt.
T. d. er afnotagjaldið í Bret-
landi eitt pund sterling eða um
27 íslenzkar krónur.
Og þótt nokkur hagur kunni
að verða á rekstri útvarpsins á
næstu árum, ber þess að gæta,
að stofnunin býr nú við ónóg
húsakynni og þarf úr því að
bæta svo fljótt, sem ástæður
leyfa.
Dagskráin og hlustendurnir.
Kröfur hlustendanna eru ærið
misjafnar. Sumir óska eftir
fræðandi efni, aðrir eftir
skemmtun og aftur skemmtun.
Þetta djúp er reynt að brúa með
því að hafa dagskrána bland-
aða, fróðleik og léttara efni á
víxl. En á hinu léttara skemmti-
efni er miklu minni völ, heldur
en hinu. Við eigum fátt af
gamansömum bókmenntum og
fáa, sem flytja vel gamanefni í
bundnu eða óbundnu máli. Út-
varpið getur ekki skapað þá. En
það gæti sjálfsagt ræktað þetta
verulega, ef það hefði talsvert
af peningum til þess að eyða í
tilraunir, sem vel geta þó mis-
tekizt að meira eða minna leyti.
Eg fyrir mitt leyti álít, að út-
varpið hafi meira og veglegra
hlutverk að vinna, heldur en að
vera eintómt eyrnagaman.
Með vönduðum fréttaflutn-
ingi hefir útvarpið geysimikla
þýðingu í strjálbýlu landi með
örðugar samgöngur. Þótt frétta-
starfsemin kunni enn að standa
til bóta, verður þvi ekki neitað,
að fréttir útvarpsins hafa þeg-
ar markað spor í fréttaflutn-
ingi í landinu. Gætir þeirra á-
hrifa greinilega í blaðafréttum
nú í samanburði við þær, sem
voru fyrir 10 árum.
Að lokum ætla ég að drepa á
eitt verkefni, sem útvarpið
verður að sinna meira hér eftir
en hingað .til. En það er fegrun
og fágun hins talaða orðs í
landinu. Útvarpið hefir þá nátt-
úru, að það gerir alla galla í
tali og framburði meira áber-
andi, en þeir virðast ella. Það
ber með ári hverju meira á
þeirri kröfu frá hlustendum, að
útvarpið vandi sem mest mál
og framburð á öllu því, er það
flytur. Þessi krafa er bæði rétt-
mæt og gleðilegur vottur um
vakandi áhuga fyrir fögru máli.
Útvarpið mun beita sér fyrir
því í náinni framtíð, að settar
verði framburðarreglur um þau
orð, sem nú greinir á milli hér-
aða og landshluta. Og það hef-
i lítillega hafið sókn á hendur
þeim, sem gefa út bækur á svo
gölluðu máli, að til málspjalla
má teljast. —
Með tungumálakennslu sinni
gefur útvarpið öllum, sem heyrt
; : NCito.
' ' toifrrhjáfMX j
Innheímtumene!
Nú er skammt til áramóta, og
því nauffsynlegt aff gerff verffi
gangskör aff innheimtu blaffs-
ins sem fyrst. Sendiff innheimtu
blaffsins skilagreinar fyrir ára-
mót.
Þad er alkunna að
Ávaxtadrykkir
Gosdrykkir og
Sódavatn
er bezt frá
Ölgerðin Egill Skallagrímsson h.f.
Sími Í390.
Bóndi — Kaupir þú búnaðarblaðið FREY?
WmlÓMim ffmmsms
168
Robert C. Oliver:
Æfintýri blaðamannsins
165
Vinnið ötullega fyrir
T ímann.
geta, kost á betri kennslu, held-
ur en völ er á í flestum skólum.
Vil ég einkum hvetja sem flesta
til þess að fylgjast eftir föng-
um með íslenzkukennslunni.
Það kemur að notum, jafnvel
þótt einstaka kennslustund
verði að fara fram hjá.
Samvinna skóla og útvarps er
engin hér á landi, enn sem kom-
ið er. En skólarnir eða fræðslu-
málastjórnin mundi gera vel í
því, að gefa þeim möguleika
gaum í framtiðinni.
Ríkisútvarpið er enn á æsku-
skeiði og ber að hafa það í huga,
þegar dómur er á það lagður.
Eg óska þess, síðast orða, að
það fái að vaxa og þróast frjáls-
lega í nánu sambandi við það,
sem bezt er og lífvænlegast í
íslenzkri menningu. Að engin
svört örlagahönd nái til þess
með hnefa sínum á ókomnum
árum. Jón Eyþórsson.
með hraðlestinni suður á bóginn í bezta
gengi með sínar tólf dansmeyjar. Það
er rétt að geta þess, að Mody ferðaðist
með þessari sömu lest, án þess að stúlk-
urnar sæju hann. En auk hans var
þarna maður klæddur eins og prestur,
og hafði farseðil suður á Miðjarðar-
hafsströnd. Þetta var Pierre Luval, sem
í tilefni af ferðalaginu hafði látið raka
skegg sitt og tekið á sig þetta gerfi.
Á þessu sama augnabliki sat John
Taylor á gistihúsi í Marselile og beið
eftir því að hitta hinn franska félaga
sinn, sem hafði lofað að hafa tal af
honum um leið og hann kæmi til borg-
arinnar.
Samvinna frönsku lögreglunnar og
Scotland Yard, var óaðfinnanleg — en
ef til vill er gert of lítið úr mótstöðu-
mönnum þeirra með þessu.
Ef John Taylor hefir álitið að burt-
för hans hafi tekizt með leynd, var það
alrangt. Símskeyti eru notuð af bæði
góðum og illum öflum og eru ekki lengi
á leiðinni. Meðan lestin dvaldi í smá-
bæ, tveggja til þriggja tima akstur frá
Marseille, kom sendill í lestina og hróp-
aði: „Símskeyti frá París til Mr. Horn-
bach, farþega á P. L. U.“
— Hér, gegndi Mody, sem tók við
skeytinu og borgaði sendlinum rífleg
ómakslaun.
lögreglumenn, án einkennisbúninga,
komu inn um dyrnar. Þeir litu fljót-
lega yfir hópinn og snéru sér svo að
Bob.
— Afsakið, mættum við tala við yður
nokkur orð.
— Mjög gjarnan, svaraði Bob vin-
gjarnlega. Svo fylgdist hann með mönn-
unum inn í lítið viðræðnaherbergi.
— Nafn yðar er Braddon og þér eruð
listamannaleiðsögumaður.
Bob kinkaði kolli. Ef til vill var nú hiö
langþráða tækifæri að berast upp. í
hendurnar á honum. En veggirnir í
þessu gistihúsi höfðu bæði augu og
eyru og nú varð hann að gæta sín
betur en nokkru sinni áður.
— Hafið þér dvalarleyfi og sýningar-
leyfi fyrir stúlkurnar? Bob rétti þeim
vegabréfin. Þau voru i lagi.
— Hvenær gengu samningarnir í
gildi? spurði lögreglumaðurinn skyndi-
lega.
Bob vildi ekki hlaupa á sig og svaraði
því með þvi að rétta þeim samningana.
Þeir lásu þá vandlega og réttu honum
þá síðan aftur.
— Þetta virðist allt vera í bezta lagi,
sagði annar.
— Því skyldi það ekki vera það, spurði
Bob og stakk skjölunum í vasann. Hann