Tíminn - 30.12.1948, Blaðsíða 8

S*. árg.
Eeykjavik
30. des. 1948.
287. blað
ííökur japönsku stjórnmálamannanna og hershöf
ingjanna fóru fram undir ströngu eftirliti
Fasgarair höguðu Sér sérstaklega vel í
fasigelsi «»j>' nrðu karlmaonlega við
dauSa síeuint.
Sjö japanskir forustumenn frá styrjaldarárunum voru
dæmdír til dauða í Tókíó i haust og hengdir laust eftir mið-
næfti 22. desember. Voru þeim gefnir að sök stríðsglæpir.
Fer hér á eftir lýsing á aftökunum, byggð á fiikynningum,
sem scrtdar voru frá skrifstofum MacArthurs síðar þenn-
an sama dag.
Hinir dauðadæmdu menn J
voru teknir af lífi 1 tveimur
hópum. Voru fyrst fjórir
hengdir samtímis, Kenji Doi-
hara hershöfðingi, Iwane Ma-
tsui hershöfðingi, Hideki
Tójó fyrrverandi forsætisráð-
herra og Akíra Mutó. Hinir
þrír, sem eftir voru, Seishíró
Ítagakí hershöfðingi, Kókí
Híróta fyrrverandi forsætis-
ráðherra og Heitaró Kímúra
hershöfðingi, voru að því
búnu hengdir, einnig sam-
tímis.
Tójó viidi fá japanskan mat.
Hinum dauðadæmdu mönn
um hafði verið gefin til
kynna aftakan daginn áður
en hún fór fram. Voru þeir
þá leiddir inn í kapellu Sú-
gamó-fangelsisins, tveir og
tveir í einu, og fengu þeir að
ræða þar eina klukkustund í
einrúmi við Búddaprest í
þjónustu fangelsisins, dr.
Shínahó Hanayama. Þeir
báru þó aðeins eina ósk fram.
Tójó bað þess, að sér yrði gef
inn japanskur matur þennan
siðasta dag, og var sú ósk
uppfyllt.
Að öðru leyti notuðu hinir
dauðadæmdu menn daginn
til þess að skrifa bréf og
kveðja hvern annan. Allir
neyttu fæðu aðeins af skorn-
um skammti.
Lokaguðsþjónusta fór fram
við helgiskrín fangelsisins.
Undirbúningur aftökunnar.
Tuttugu mínútum áður en
aftakan átti að hefjast sóttu
varðmenn hina fjóra fyrstu í
klefana, þar sem þeir voru
síðustu stundirnar, og fóru
með þá til kapellu. Þar fór
fram athöfn á vísu Búdda-
trúarmanna, en að henni lok
inni fylgdi yfirmaður fanga-
hússins þeim inn í aftöku-
klefann, ásamt Búddapresti
og bandarískum fangelsis-
presti. Tveir bandarískir her-
menn fylgdu hverjum fanga.
Tveir yfirmenn úr fangelsinu
ráku lestina. Við dyr aftöku-
kiefans staðnæmdist Búdda-
presturinn og gekk síðan
brott.
Um leið og farið var inn í
aftökuklefann, var gengið úr
skugga um það, að hver og
einn væri sá maður, sem
hann var talinn vera, en að
því búnu gengu þeir upp
þrettán tröppur upp á gálga-
pallinn, staðnæmdust þar og
sneru andlitum að vitnunum.
Aftakan.
Þegar hér var komið, voru
svartar hettur dregnar yfir
höfuð hinna dauðadæmdu
manna og snörunum hag-
rætt. Yfirmaður böðlanna
gerði grein fyrir undirbún-
ingnum og tilkynnti, að allt
væri til reiðu. Síðan gaf hann
böðlum sínum merki um að
láta pallana falla undan fót-
um fanganna.
Þá var klukkan hálfa aðra
mínútu yfir tólf á miðnætti,
og ein mínúta liðin frá því,
að hinir dauðadæmdu menn
komu á aftökustaðinn.
Lífi þeirra lokið.
Þegar klukkan var hálfa
sjöundu mínútu gengin í eitt,
var því lýst yfir, að Doihara
væri látinn. Tójó var talinn
látinn hálfri elleftu mínútu
yfir tól'f, Mútó hálfri tólftu
mínútu yfir tólf og Matsui
þrettán mínútum yfir tólf.
Seinni hópurinn.
Seinni hópurinn var leidd-
ur inn í aftökuklefann, er
klukkan var nítján mínútur
gengin í eitt. Var að öllu leyti
farið eins að um þá, og fót-
festunni sleppt, er klukkan
var tuttugu mínútur gengin
í eitt.
Ítagakí var talinn látinn
að hálfri þrettándu mínútu
liðinni, Híróta að hálfri fjórt-
ándu mínútu liðinni og Kí-
múra að fimmtán mínútum
liðnum.
Urðu karlmannlega
við dauða sínum.
Hinir dauðadæmdu menn
urðu allir karlmannlega við
dauða sínum. Þeir gengu all-
ir óstuddir upp á aftöknpall-
inn, og enginn þeirra bar
fram neina ósk né mælti orð
frá vörum, nema hvað sumir
höfðu yfir bænir Búddatrúar
manna.
Líkin brennd.
Þegar læknar höfðu úr-
skurðað þá látna, breiddu
bandarískir grafarar klæði
yfir líkin, er voru brennd og
öskunni dreift.
Strangur vörður.
Áður en aftakan för fram
var mjög strangur vörður
| hafður um fangana. Þeir
voru allir hafðir í eins manns
klefum jjg gætt af átta varð-
mönnum. Læknar og yfir-
menn varðsveitarinnar hugðu
að líðan þeirra á fimmtán
mínútna fresti.
i Allir aðrir fangar höfðu
verið fluttir brott úr þeirri
álmu fangelsisins, sem hinir
dauðadæmdu menn voru í.
Aðbúnaðurinn í
fangelsinu.
Aðbúnaðurinn í fangelsinu
var góður. Japanskar sígar-
ettur fengu fangarnir að vild,
en þó aðeins eina í einu, og
kveiktu varðmennirnir í
þeim.
Náin skyldmenni máttu
heimsækja þá einu sinni í
mánuði, og fengu fangarnir
allir heimsókn 1. desember.
Tvisvar á. dag máttu þeir
koma hver til annars og
dvelja saman, klukkan 1.30—
3 á nóttu og klukkan 7—9 að
morgni. En þó máttu þeir
ekki vera nema tveir sam-
tímis í klefa. Notuðu þeir
þennan tíma oft til þess að
spila.
Annars skrifuðu þeir og
lásu í fangelsinu.
Það kom aldrei fj'rir, að
neinn fanganna reyndi að
beita r>*T3tþróa eða viðnámi.
Minjar og ávarp.
Bæði Tójó og Híróta létu
klippa lokka úr hári sínu og
sneiðar af nöglum sínúm og
sendu fjölskyldum_sínum til
minja. Verður þessu, að jap-
anskri venju, komið fýrir í
helgiskrínum ættarinnar.
Tójó notaði síðustu dagana
til þess að rita boðskap, sem
hann stílaði til alls mann-
kynsins. Segir hann þar, að
Japan hafi dregizt inn í stríð
ið, sökum þess, að Banda-
menn hefðu umlúkt landið,
og hann hefði aðeins gert það,
sem hann áleit rétt og .óhjá-
kvæmilegt, þegar hann fyrir
skipaði árásina á Pearl Har-
bour.
Mennirnir, sem teknir voruaf
Harður við sjálfan sig
og aðra.
Hídekí Tójó var æðsti mað.
ur Japans á styrjaldarárun- j
um, forsætisráðherra og yfir-
maður hermálanna. Hann
fæddist 1874 og var yngstur,
þriggja bræðra. Faðir hans
var hershöfðingi. Hann varð
fyrst forsætisráðherra 58 ára
gamall og tókst að ná undir
sig meiri völdum en nokkr-
um japönskum forsætisráð-
herra á undan honum. Orð-
tæki hans var: „Ég er ekki
svo gáfaður, að ég geti orðið
mikill maður án þess að
leggja hart að mér“.
í ráðuneyti Konoya prins
var hann hermáláráðherra,
og á stríðsárunum var hann
allt í senn — forsætisráð-
herra, hermálaráðherra og
forseti herráðsins. Raunveru
lega var hann einráður í
Japan þau ár.
Einkalíf hans var talið
flekklaust, og hinn eini mun
aður, sem hann veitti sér, var
sá, að hann reykti mikið af
sígarettum. — Hann var harð
ur við sjálfa sig og aðra.
„Lawrence Mansjúríu"
og „Kína-tígurinn“.
Kenji Doihara hershöfð-
ingi var harðsvíraður og þrótt
mikill maður. Hann var stund
um nefndur „Kína-tígurinn“
og einnig „Lawrence Man-
sjúríu“ eftir Bretanum, sem
sameinaði Araba til baráttu
gegn Tyrkjum og Þjóðverjum
1 heimsstyrjöldinni fyrri.
Doihara var um mörg ár
æðsti forsvarsmaður Japana
á meginlandi Asíu og gerði
margvislega samninga og
bandalög við ýmsa af her-
stjórum Kína, er héldu þar
uppi ófriði á eigin spýtur.
Hann átti meginþátt í því að
ræna kínverska keisaraefn-
inu, Henry Pu-yi, sem seinna
var gerður að keisara í jap-
anska leppríkinu Mansjúkúó.
Hann lagði á ráðin um ýmsa
atburði, sem gáfu Japönum
tylliástæðu til afskipta og á-
rása í Mansjúríu og Kína.
Doihara tók að ástunda
guðrækni.
Kenji Doihara var talinn
hafa farið fram af .meiri
grimmd á meginlandi Agíu en
flestir aðrir j apanskir, .hers- ^
höfðingjar, en snerist tíi guð-
rækni í fgmgelsinu. gkrifaði
hann plgorg mikið til seinni
kynslöða, þar sem hann miðl-
aði ráðum af reynslu sinni.
Upphafsmaður blóðbaðslns
i Nanking, að talið var.
Iwane Matsui varð kunn-
astur af herstjórn sinni í
Nanking, þegar talið var, að
hann hefði látið her sinn fara
rænandi og myrðandi um
borgina árið 1937., En heima
fyrir var hann kunnur stjórn
málamaður og herforingi
löngu áður.
Matsui var sjötugur. Hann
barðist í rússnesk-japanska
stríðinu og gerðist liðsforingi
tvitugur að aldri. Hann tók
einnig þátt í Vladivóstok-
leiðangri Japana gegn Rúss-
um árið 1918. Hann var í
sendinefnd Japana á afvopn-
unarráðstefnunni í Genf ár-
ið 1931. Seinna varð hann yf-
irmaður Formósa-hersins, og
komst í japanska herráðið
1934.
Matsui hafði lengi barizt
fyrir þeirri hugmynd að sam
eina allar þjóðir Asíu í eitt
bandalag, og við réttarhöld-
in líkti hann þessari hug-
mynd sinni við viðleitni
Bandaríkj amanna að mynda
al-amerískt bandalag.
Matsui neitaði því að bera
ábyrgð á hryðjuverkunum í
Nanking — hfeði verið veik-
ur víðsfjarri, þegar þau áttu
sér stað. Þegar hann frétti
um þau, hefði hann skipað
öllum hersveitum brott úr
borginni, nema fámennu ör-
y'G'-’Sliði.
Neitaði, en var dæmdur.
Kókí Híróta var sjötugur.
Hann var ýmist forsætisráð-
herra eða utanríkisráðherra
á þeim árum, er útþenslu-
stefnan var að ná tökum í
Japan. Hann var einnig ým-
ist forseti eða varaforseti
Svartdrekafélagsins, sem álit
ið er samtök háttsettra jap-
anskra hernaðarsinna og ó-
vina vestrænna ríkja.
umcMMiiittiimiiiiiusiimiiiiiaiiiiiiiiiriiiiiiiiuiiimmii
I Ólafur Friðbjarn-1
I arson endurkjör-1
| ian form. Verka-1
| mannafélags Húsa (
| víkur |
| Allsherjaratkvæðagreiðslu 1
1 um stjórnarkjör í Verka- i
| mannafélagi Húsavíkur er \
l nýlokið. Stóð hún í tvo f
\ ða.ga, og voru atkvæði tal- 1
I in í gær. Tveir listar komu i
| fram, listi lýðræðissinna og I
i íisti kommúnista. Listi lýð I
i ræðissinna hlaut 152 atkv. I
i og alla stjórnina kosna, en |
1 listi kommúnista aðeins I
i 119 atkv. Þrír seðlar voru |
í auðir og einn ógildur. Á §
i kjörskrá voru 314 menn. i
i I stjórnina voru kjörnir: §
| Ólafur Friðbjarnarson, for i
i maður, Þráinn Maríusson I
I ritari og Salomon Erlends- |
| son, gjaldkeri. |
Kommúnistar hafa um |
nokkurt árabil ráðið stjórn f
| í Verkamannafélagi Húsa f
| víkur þar til í fyrra, er 1
i þeir misstu völdin þar. Var |
1 Ólafur Friðbjarnarson þá I
| kosinn formaður, og er i
| hann því endurkjörinn nú. 1
i Kommúnistar höfðu mik- f
I inn viðbúnað að þessu |
f sinni og hugðust ná félag- f
| inu aftur, en sú tilraun mis 1
f tókst svo hrapallega, sem f
Íkosningin sýnir.
I
mmimimimi
immmimi
Forseti staðfestir
tólf lög
Á rikisráðsfundi í gær stað-
festi foresti íslands 12 lög
frá Alþingi og ein bráðabirgða
lög. Hafa þá verið staðfest
öll lög, sem Alþingi það, sem
sat fyrir jólin, afgreiddi og
þar á meðal dýrtíðarlögin.
Híróta var þó fremur tal-
inn verkfæri hernaðarsinn-
anna en leiðtogi. Sjálfur neit-
aði Híróta að hafa blásið að
glæðum hernaðarstefnunnar.
Hann var utanríkisráðherra í
ráðuneyti Konoya fyrir strið-
ið, forsætisráðherra skamma
stund 1936, og átti sæti í
stjórn Tójó, sem mynduð var
1944. Hann var ráðgjafi keis-
arans, þegar Japanir gáfust
upp.
fíagakí gaf upp vörnina
í Síngapore.
Sheishírö Ítagakí var 63
ára. Hann var einu sinni her-
málaráðherra í Japan og for-
seti japanska herráðsins í
Kína og yfirmaður hersins í
Singapore. í hans hlut féll hið
vanbakkláta verk að gefa upp
vörn borgarinnar fyrir Mount
batten lávarði í júní 1945, á-
samt því að stjórna uppgjöf
alls japanska hersins í Suður
Kina.
Ítagakí var talinn einn af
helztu forustumönnum hern
aðarsinna í Japan og álitinn
hafa viljað hefja herferð
gegn Kínverjum þegar árið
1932. Hann á líka að hafa
átt þátt í atburðunum í
(Framhald d 7. síðuj.
jjt