Tíminn - 03.12.1958, Blaðsíða 1

Úr raeSu Hermanns Jónassonar, forsætisráíherra, í gærkveldi:
Það væru bein svik við þjóðina að ganga inn á
gíðestti efnahagsmálatiBögur Alþýðubandalagsins
I beim íelst engin lausn á vandanum. Eí AI- i
þyðubanílalag ímenn halda íast vií þær tillög-
ur er ha'8 tilraun tii atS slíta stjórnarsamstarf-
inu, í beinu fremhaldi af synjun Alþýtiu-
sambandsljings
Framsóknarfélag Reykjavíkur héit fund í Framsóknar-
húsinu í gærkveidi, og var rært um stjórnmálaviðhorfið.
Fundurinn var geysifjöimennur, eða eins og húsrúm frek-
ast leyíði. Einar Águstsson, formaður félagsins, setti fund-
inn. Fundarstjóri var Hjörtur Hjartar og fundarritari Stefán
Jónsson, námsstjóri. — Frummæiendur voru Hermann Jón-
asson, forsætisráðherra, og Eysteinn Jónsson, fjármáiaráð-
herra, og verðs heiztu atriði úr ræðu forsætisráðherra rakin
hér á eftir, en’ meginatriði úr ræðu fjármáiaráðherra birt
á morgun.
íhald'.ð, flokkur stóreignamanna og
Forsœtisráðherra kvaF fund- alvin mrekenda, serðist kaupkröfu
inn boðaöan vegna þcirra vá- ílokkur. Gekk han.i jafnvel svo
lyndu veðra, sein nii ríktu í langt'að bjóða kaunhækkanir. Var
stjórnmáluin þjóðarinnar. Hann lilgangurinn aúðvitað sá að ögra
ininnti á, að núverandi ríkis- verkalýðsflokkunúm og reyna á
stjórn liefði verið mynduð á þan i hátt aö eyðileggja stjórnar-
þeini gruncLvelli, að leysa efna- samstarfið. Þessi barátta Sjálf-
hagsmálin í n.áiniii samvinnu við stæðisflakksvns þótti ýmsum lurðu
vinnustéttirnar í landinu. Ef sá legt lyriUbr'gði. e 'da einsdæmi
grundVöHur brysti, lilyti stjórnin um á'.vinnurekehdallokk.
að larn frá. Ilagfræðingar Eorsætisrái iierra kvað mynd-
skyldu reikna út, hvaða kaup un ríkiSstjórnarinnar liafa verið
væri unnt aff greiða á hverjum
tima, því að hvort tveggja væri
sakðlcgt, að kaup væri of hátt
eða of láiít. Of hátt kaupgjald
leiddi aðeins til hess að það yrfi
með einhverjum hætti tekið aft-
ur. Þannig liefði það veriff 195fi.
Þá voru felld niður G vísitölustig
og með ]>ví koinið á ný af stað,
strönduðu atvinnulífi.
Nýr kaupkröfuflokkur
Á árinu 1957 fór samkomulagið
versnandi mill i verkalýðsflokk-
anna og þá gcrðist það einnig, að
nokkriiin crfiðleikuin háf-a, því
að í báðuni samstarfsflokkum
Framsóknarinanna, hefði í upp-
hafi verið ster k stjórnarand-
staða. í samstarfinu héfði Fram
sókuarflokkuriiin einn verif heils
hugar. Þjóðviljinn hefði frá upp
liafi vcrið stjó ninni andstæður
og virtist ekki vera á mUIí ráð-
herra Alþýðubandalagsins að
rá'v-i við Jiað. Að hinu leytinu
hefðu liægri ineiin Alþýðuflokks
ins uniiið gegn ríkisstjórninni.
Þá kom forsætisráðherra
að réðstöfunum þeim, sem
HERMANN JONASSON
gerðar voru í efnahagsmálun-
um á s.l. vori. Með þeim
hefði verið ákveðin 59r kaup
hækkun. Hins vegar var skýrt
tekið fram, að ef kaup hækk-
aði umfram það, myndu þess-
ar ráðstafanir ekki reynast
næg'janlegar til xrambúðar.
Því væri brýn nauðsyn, að
taka vísitölukerfið til ræki-
legrar athu.gunar, og skyldi
ríkisstjórnin beita sér fvrir
breytingum í þeim efnum í
samráði við verkalýðssamtök-
in. Þessi atriði voru rækilega
undirstrikuð í greinargerð
frumvarpsins í vor, sem stjórn
EYSTEINN JONSSON
in í heild stóð að. Engiri þjóð
nema við íslendingar býr við
svona vísitölukerfi og erlend-
ir serfræðingar segja að von-
laust sé með öllu, að fjármál
okkar komist á heilbrigðan
grundvöll, nema þessu sé
kippt í lag.
Mcð jiví að við vissum, að málið
varð að leysasl í samráði við verka-
lýðssamtökin og einungis munaði
einu atkvæði að málið yrði fellt í
efnahagsmálanefnd Alþýðusam-
bandsins sl. vor, fór ég fram á að
aukaþing Alþýðusambandsins yrði
kallað saman i sumar. Því var
neitað. Þá byrjaði íhaldið og „verka
lýðsflokkarnir" að ögra hvorir öðr-
um með kaupkröfum. Afleiöing
þessa varð sú, að kaupgjahl hækk-
aði almennt um 10—15%.
Þegar Alþýðusniiibaiidsþitag
fékkst ekki kvatt sanian í suniar,
var þess krafizt, að þá kauni það
snemma sanian í hnust, a'ð Jiví
yrði lokið uni iniðjan nóvember,
þar seni nauðsynlegt þótti, að
hálfur mánuður a. ni. k. gæfist
til þess að ráðg'ast uin, Iivaða
leiðir skyldi fnra til þess að mæta
aðsteðjandi vanda. Því var Iofað.
En útkoman varð allt uni Jiað sú,
að þinginu lauk nú í nóveniber-
lok.
Rætt við fulltrúa ASÍ
Forsælisráðherra samdi frum-
varp um, að frestað skyldi greiðslu
yfir demebermánuð á 17 vísitölu-
stigum, en þau greidd í janúar-
byrjun, ef um annað semdist ekki.
Ráðherrar samstarfsflokka okkar
fóru fram á, að þetta yrði borið
undir stjórn A'SÍ, og komu fjórir
fulltrúar til viðtals við mig, þeir
Eðvard Sigurðsson, Jón Sigurðsson,
i Snorri Jónsson og Eggert Þorsteins
son, og verður enginn þcirra vænd-
ur um sérstakan velvilja til ríkis-
stjórnarinnar. Þeir fóru frárn á, að
atvinnurekendur greiddu 1% á
kaup næsta ár, og skyldi það fé
renna til menningarsjóðs verka-
lýðsfélaganna.
Nemur l>etta allmiklu hærri
upphæð en þeirri, sem beðið var
um greiðslufrest á. Mætti Jiessi
tillaga fjórmenninganná niót-
stöðu úr ýmsunv áttum, og féllu
Jieir því frá henni, en lýstu jaín-
framt yfir l>ví, að Jieir niyndu
ekki styðja að því, að þing ASÍ
mælti nieð frestun á greiðslu
hinna umræddu 17 vísitölustiga.
Forsætisráðherra mætti á þingi
ASÍ ásamt Jónasi Ilaralz efna-
hagsmálaráðunaut ríkisstjórnar-
injiar, sem skýrði þinginu frá á-
i standi efnahagsiuálanna og sagði
J ni. a. að ef ekki yrði veittur
i hinn umvæddi frestur, inyndi
| stefnt í algjört óefni.
Fresti neitaÖ
27. nóveniber s.I. fór ég fram
á, sagði forsætisráðherra, að
frumvarpið yrði lagt fram á Ai-
þingi, en ráðlierrar sainstarfs-
flokkanua lögðust gegn því og
kváðust fyrst þurfa að vita uin
vilja þings ASÍ Hins vegar
i töldu þeir víst, að þingið féllist
á að veita frestinn.
Eins og kunnugt er, felldi
þingið málaleitmi mína og neit-
aði þaiinig um að veila frest til
sanininga.
í haust iet nkisstjornin :"ara
fram athugu ná fjármálunum.
Leiddi hún í ijós, að ef fallið
yrði frá kröfum um greiðsiu
á þessum 17 vísitölustigum,
myndi vera hægt að sigla slétt
an sjó. Lífskjorin þyrftu ekki
að fýrna frá því, sem ’þan
j voru í febrúar s.l. eða óktóber
s.l. Tiltölulega auðvelt var að'
j taka þessi mál föstum íökum
nú. Afkoma ríkissjóðs og út-
flutningssjóðs sæmileg, iogar-
anna og frystihúsanna ágæt,
atvinnuástand ágætt út um
land, fólksflóttinn úr strjál-
ibýlinu stöðvaður, almenn vel-
Frá hinum geysifjölmenna fundi Framsóknarmanna i gærkveldi.
(Framh. ái2. síðu.)
/