Alþýðublaðið - 29.09.1943, Blaðsíða 6

0
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 29. sept. 1943.
HVAÐ segja hijn blöðin?
(Frh. af 4. síðu.)
Þetta er línan. Menn geta líka
séð þetta í ,,Þjóðviljanum“. Lesi
meníi t. d. greinarnar „Dögun sig-
ursins“ og „Amgot — Tæki
Bandaríkjaauðvaldsins til þess að
undiroka og arðræna Evrópu“ —
og sjá — línan er mjög skýr. —
Kommúnistar hérna eru býsna
lyktnæmir þegar þess þarf með.“
ÞaS getur nú rétt verið, þó
að vináttusamningurinn milli
Stalins og Hitlers 1939 virtist
óneitanlega koma dálítið flatt
upp á þá. En vissulega hljóta
þeir að hafa lært hitt og þetta
af honum, þannig að endurnýj-
un hans þyrfti ekki að koma
þeim eins gersamlega á óvart.
Annars fer bezt á því að bíða á-
tekta í þessum málum og sjá,
hvað framtíðin leiðir í ljós.
HANNES Á HORNINU
Frh. af 5. síðu.
EKKERT HÁMARKSVERÐ hef
ir verið sett á rófur. Hámarksverð
hefir hinsvegar verið sett á kart-
6flur. Vitanlega nota menn sér
þetta, Þetta er gott dæmi um það,
hvernig ástandið væri yfirleitt ef
ekkert verðlagseftirlit væri.
Hannes á horninu.
Sendisvein
12—14 ára vantar á skrif-
stofu. Vinnutími kl. 9—5.
Tilboð merkt „9—5“ sendist
afgr. blaðsins.
I
Rondótt náttfataflúnel
í mörgum litum nýkomið.
VERZL. DÍSAFOSS
Grettisgötu 44.
Tfirdebkjnn hnappa
Athugið að málmfestilykkj
an getur ekki bilað.
VERZLUNIN DÍSAFOSS
Grettisgötu 44.
Frh. af 4. síðu.
Verkamannafélagsins til Verk-
lýðsfélagsins.
í svarbréfi trúnaðarráðs
Verklýðsfélags Akureyrar, 25.
marz 1943, til þeirra Jónanna,
er fram tekið:
„Stjórn félagsins hefir sent
yður tillögur um sameiningu
áðurnefndra félaga, (það er
Verklýðsfélagsins og Verka-
mannafélagsins) byggðar á
gerðum samþykktum trúnað-
arráðs, og heldur það fast við
þær, enda er trúnaðarráðinu
ókunnugt um, að nokkur á-
greiningur sé milli yðar og þess,
um inngöngu þeirra manna úr
Verkamannafélagi Akureyrar
eða annarra manna, sem óska
kynnu inngöngu í Verklýðsfé-
lagið, og' rétt hafa til inngöngu
í það sem verkamenn, svo
nefnd til að ákveða um inn-
göngu þeirra manna er alger-
lega ástæðulaus, og lagabreyt-
j ingar í sambandi við þær ó-
nauðsynlegar.
En til þess að greiða fyrir
þeirri sameiningu, sem á döf-
inni er, skal eftirfarandi tekið
fram:
Félagið er reiðubúið til þess
að endurskoða lög sín á þessu
ári, og breyta þeim á löglegan
hátt, eins og löglegur meiri-
hluti • félagsmanna óskar eftir,
og taka til athugunar ábend-
ingar sambandsstjórnar við þær
breytingar.
Trúnaðarráð leggur allt
þetta fyrir félagsfund, þegar
tími hefir unnizt til að kalla
hann saman á löglegan hátt
og málin hafa verið skýrð
fyrir félagsfólkinu, og undir-
búin með samningum við yð-
ur, sem trúnaðarráðið óskar
að hefjist nú þegar.“
Svar við þessu bréfi trún-
aðarráðsins barst formanni
Verklýðsfélagsins í hendur
kl. 9 sd. 2. apríl, eða 8 dög-
um síðar, en þeim Jónunum
var afhent það, en 27 klst.
áður en Verklýðsfélaginu
var vikið úr Alþýðusamband-
inu.
Eins og áður er frá skýrt
hafði stjórn og trúnaðarráð
Verklýðsfélagsins bæði 25. og
27. marz s.l. gengið eftir því,
að lagðar yrðu fram af hendi
sambandsstjórnar tillögur um
þá sameiningu félaganna hér,
sem hún hafði sent þá Samein-
ingar-J ónana til að fram-
kvæma. Og loksins eftir hálfs-
mánaðar hringl þeirra Jónanna
hér norður frá barst formanni
Verklýðsfélagsins plagg það,
er þeir Jónarnir nefndu „end-
anlegar samningatillögur“ kl.
9 síðdegis 2. apríl, og heimtuðu
svar við kl. IOV2 daginn eftir.
eftir.
Það, sem kostað hafði sam-
bandsstjórnina hálfan mánuð
að unga út, með aðstoð Sam-
einingar-J ónanna, átti Verk-
lýðsfélag Akureyrar að taka á-
kvörðun um á einni nóttu.
Samkvæmt þessum „endan-
legu sameiningartillögum“ átti
Verklýðsfélag Akureyrar að
taka menn úr Verkamannafé-
lagi Akureyrar og aðra þá, sem
kommúnistar höfðu smalað, inn
í félagið, þá þegar. Lögum fé-
lagsins átti að gerbreyta, eftir
kokkabók þeirra nafna, og að
mörgu leyti á annan veg en áð-
ur hafði verið talað um, en
svíkja átti Verklýðsfélagið um
eignir þær, sem enn töldust til
Verkamannafélagsins, og verð-
ur nánar vikið að því síðar.
Eins og gefur að skilja var
algerlega ókleift að kalla sam-
an trúnaðarráðfund um há-
nótt, og enn síður var nokkur
leið að koma á fundi í Verk-
lýðsfélaginu. Fundi í því varð
að boða með tveggja sólar-
hringa fyrirvara, ef löglegir
áttu að vera, og vitanlega gat
ekkert samkomulag verið bind-
andi í þessum efnum fyrir Verk
lýðsfélagið, nema það væri sam-
þykkt á löglegum fundi í félag-
inu. Þeir menn, sem skipuðu
trúnaðarráðið, voru ' flestir
verkamenn, sem voru bundnir í
vinnu að deginum til og fyrsti
möguleiki til þess að taka til-
lögur þeirra Jónanna til með-
ferðar var á trúnaðarráðsfundi
kvöldið eftir að þær komu frá
þeim í hendur formanns trún-
aðarráðsins, enda var íundur
trúnaðarráðs þá haldinn um
málið. En kl. 19 þá um kvöldið,
IV2 klst. áður en trúnaðarráði
gafst tækifæri til að taka um-
rætt mál til umræðu, barst for-
manni Verklýðsfélagsins sím-
skeyti frá sambandsstjórn, svo
hljóðandi:
„Tilkynnum yður, hafi ekki
náðst samkomulag um samein-
ingu Verklýðsfélags Akureyrar
og Verkamannafélags Akureyr-
ar fyrir kl. 24 í dag, 3. apríl, er
Verklýðsfélagi Akureyrar hér
með vikið úr Alþýðusamband-
inu, og umboðsmönnum Al-
þýðusambandsins, Jóni Sigurðs-
syni og Jóni Rafnssyni, fyrir-
skipað ,að stofna nýtt sambands-
félag verkamanna á Akureyri
nú þegar. Stop: Afrit af skeyti
þessu sent umboðsmönnum Al-
þýðusambands íslands.
Guðgeir Jónsson, forseti,
Björn Björnsson, ritari.“
Formaður Verklýðsfélags Ak
ureyrar svaraði skeyti þessu
tafarlaust þannig:
„Stjórn Alþýðusambands ís-
lands, Reykjavík.
Oss furðar mjög á hótunar-
skeyti yðar um að víkja Verk-
lýðsfélagi Akureyrar úr Alþýðu
sambandinu, þar sem félagið
hefir ekki á nokkurn hátt brot-
ið lög sambandsins (Stop) Það
telur sig ekki eiga meiri sök á
drætti þeim, sem orðið hefir á
samningamálum yðar hér en
aðrir aðilar þess máls, og mun,
leita réttar síns f.yrir dómstól-
um landsins, ef til framkvæmda
kemur á hótun yðar (Stop) Til-
lögur fulltrúa yðar um samein-
ingu bárust oss í hendur klukk-
an 2l í gær. Ræddar nú í trún-
aðarráði félagsins og verða full-
trúum yðar send svör fyrir
klukkan 24.
Fyrir hönd stjórnar Verklýðs
félags Akureyrar.
Erlingur Friðjónsson formað-
ur.“
Um leið og þeir Sameiningar-
Jónarnir sendu Verklýðsfélagi
Akureyrar sínar „endanlegu
sameiningartillögur“, sem voru
líka þær fyrstu og éinu tillögur,
sem þessir sameiningarpostular
létu frá sþr fara í því máli, sem
þeir höfðu verið hálfan mánuð
að sjóða saman, en Verklýðsfé-
lagið átti að svara á einni nóttu,
létu þeir fylgja handritað bréf,
sem fróðlegt er fyrir lesarann að
kynnast, til þess að skilja betur
innræti og göfugmennsku þess-
ara hjálparkokka sambands-
stjórnarinnar, þegar það er skoð
að í ljósi staðreyndanna. í bréfi
þessu segir meðal annars:
t „Við viljum taka það fram,
j að við teljum tvímælalaust að
' fyrir verkalýðssamtökin, ekki
aðeins hér á Akureyri, held-
ur og í heild, er besta lausn-
in á málum þessum, að fullt
samkomulag geti náðst.“
Er hægt að ganga lengra í sví-
| virðilegri hræsni, þegar athugað
i er að hin tilvitnuðu orð eru sett
fram samhliða því, að þeir senda
i frá sér samningaplagg, sem fyrir
| fram er tiltekið af þeim, að ekki
fáist breytt í einum staf auk þá
' heldur meiru, og heimtað er svar
! á svo stuttum tíma að alger-
lega var óframkvæmanlegt fyrir
1 Verklýðsfélagið að svara á lög-
legan hátt?
• Hverjum bar að sýna þá til-
; hliðrunarsemi í málum þessum,
sem „verklýðssamtökunum
ekki áðeins hér á Akureyri, held
ur í heild“ var fyrir beztu? Var
það eingöngu Verklýðsfélag Ak
ureyrar, sem hafði skyldur þar,
I en sendimenn sambandsstjórn-
’ arinnar, erindrekar allsherjar-
samtaka verkalýðsfélaganna í
landinu, höfðu þeir engar skyld
ur til þess að haga sér á þann
| veg sem „verkalýðssamtökun-
um í heild er fyrir beztu“? Og
sambandsstjórn, hafði hún eng-
ar skyldur? Henni er trúað fyr
ir því að stjórna hinum félags
i legu samtökum launþeganna í
: landinu, og sendimenn hennar
j segja að
„tvímælalaust sé það bezt
fyrir verklýðssamtökin, ekki
aðeins á Akureyri, heldur í
| heild, að fullt samkomulag'
| geti náðst“.
Bezt er að láta staðreynd-
irnar svara þessum spurning-
um.
Eins og áður er frá skýrt
se'tti sambandsstjórn Verklýðs-
félagi Akureyrar 5 klst. frest
til að svara þeim fyrstu og einu
samningatillögum, sem fram
voru komnar af hennar hendi,
j eftir hálfs mánaðar þvæling
sendimanna hennar hér.
I Þess eru tvímælalaust engin
dæmi, að annar samningsaðili
| heimti að fyrstu tillögum, sem
j hann leggur fram; sé svarað á
í jafn stuttum tíma, og í þessu
j falli hlaut sambandsstjórn að
j miða svartímann við það að fé-
laginu væri kleift að svara á
löglegan hátt. Henni hlaut að
vera það ljóst að engin leið var
' að kalla saman fund í félaginu
á þeim stutta fresti, sem hún
setur því til svara, enda sam-
kvæmt lögum félagsins fundir
ekki löglegir néma boðaðir séu
með 2 daga fyrirvara; og engin
dómstóll í landinu myndi hafa
dæmt félagið til að svara á
styttri tíma en lög þess mæltu
fyrir um að þyrfti til þess að
skila svari, sem afgreitt væri á
lögmætum fundi. Alþýðusam-
bandsstjórnin fer með dómsvald
gagnvart félögum innan Al-
þýðusambandsins. í þessu falli
Þið, sem eigið eftir að kaupa miða í happdrætti Hall-
grímskirkju, ættuð ekki að fresta því deginum leng-
ur. Fyrr en varir getur svo farið, að þið grípið í tómt.
hefir hún brotið skýlausar dóms
venjur, bersýnilega í þeim til-
gangi að byggja fyrir það að
„samkomulag gæti náðst"
sem erindrekar hennar töldu
„tvímælalaust það bezta fyr-
ir verkalýðssamtökin, ekki
aðeins á Akureyri, heldur í
heild“.
Af þessu framferði sambands
stjórnjar er því fullvíst, að hún
hefir aldrei ætlað sér annað í
því, sem hún hefir kallað sam-
einingarmál, en að láta Samein
ingar-Jónana þvælast hér á Ak-
ureyri, til málamynda og lát-
ast vera að undirbúa samein-
ingu og búa svo til einhverja ó-
merkilega átyllu til þess að
víkja Verklýðsfélagi Akureyrar
úr sambandinu, til þess áð geta
stofnað félag hér, sem komm-
únistar væru einráðir í. Og eng
inn þarf að ímynda sér að Verk
lýðsfélag Akureyrar verði eina
félagið, sem meiri hluti sam-
bandsstjórnar hagar sér þannig
gagnvart, ef kommúnistar þar
og utan sambandsstjórnar sjá
sér leika á borði með þess hátt-
ar vinnubrögðum. Ef sendi-
menn sambandsstjórnar hefðu
haft einhvern snefil af siðaðra
manna háttsemi í samningum
sínum við Verklýðsfélagið, hefði
mál þetta verið útkljáð á tveim
til þrem dögum, en jafnvel þó
dónaháttur þeirra væri á svo
háu stigi gagnvart félaginu, að
af því væri tekinn algerlega rétt
urinn til þess að ákveða um,
hvaða menn yrðu teknir inn í
félagið, og fenginn 4 manna
nefnd í hendur, þá var Verk-
lýðsfélagið búið að gangast inn
á það til þess að málin strönd-
uðu ekki á því atriði. Lögum
félagsins var búið að gerbreyta,
líka með það eitt fyrir augum
að þóknast durgslegum kröfum
þessara Sameiningar-Jóna. Það
eina, sem trúnaðarráð Verklýðs
félagsins neitaði afdráttarlaust
að ganga inn á af þeim siðlausu
kröfum, sem sambandsstjórn
leyfði sér að gera til félagsins,
var að taka inn Verkamannafé-
lag Akureyrar án þess að eignir
félagsins fylgdu með; og síð-
asta tillaga trúnaðarráðsins í
því atriði var sú, að verkamenn
irnir úr Verkamannafélagi Akur
eyrar yrðu teknir inn í Verk-
lýðsfélagið þá þegar, en þeir
öðluðust ekki félagsréttindi fyrr
en sambandsstjórn hefði skilað
Verklýðsfélaginu afsali fyrir
eignum Verkamannafélagsins;
en það lá vitanlega algerlega á
valdí sambandsstjórnar, hvort
nokkur dráttur varð á því að af
sal yrði afhent fyrir eignunum,
eða ekki, eða að þessir menn
yrðu strax löglegir félagar í
Verklýðsfélaginu eða dráttur
yrði á því. En þessari sjálfsögðu
kröfu trúnaðarráðsins var al-
gerlega neitað af sambands-
stjórn og getur lesandinn þá
gizkað á, hversu annt henni
muni hafa verið um að ná því
„samkomulagi,“ sem sendimenn
hennar töldu
„tvímælalaust það bezt fyr-
ir verklýðssamtökin, ekki
aðeins á Akureyri, heldur í
heild . . . .“
Það var meira að segja búið
að ganga inn á það, að kosinn
yrði 1 maður úr hópi þeirra
13 verkamanna, sem eftir voru
í Verkamannafélaginu, í stjóm
húseignarinnar, sem það og
Einingin höfðu farið með sem
sína eign síðustu árin, en full-
trúaráðið keypti upphaflega
handa öllum verklýðsfélögun-
um hér sem í Alþýðusamband-
inu voru, og 2 menn yrðu kosn-
ir af Einingunni, svo yfirráð
þéssarar eignar áttu eftir sem
áður að vera í höndum komm-
únistanna, sem meðal annars
höfðu farið svo hraksmánarlega
með þennán samkomustað
verklýðsfélaganna, að leigja
hann útlenda setuliðinu 2 síð-
ustu árin, og nítt eign þessa nið-
ur í hinu argasta hirðuleysi.
Niðurlag. á morgun.