Alþýðublaðið - 08.12.1955, Blaðsíða 4

4
A jþýgublaSlg
Fimmtudag 8. des. 1955
Útgefandi: AlþýðuflotyuriM*.
Ritstjóri: Helgi Scemundsson.
Fréttasljóri: Sigvaldi Hjálmarsso*.
Biaðamenn: Björgvin Guðmundsso* og
Loftur Guðmundsson.
'Auglýsingastjóri: Emilía Samáelsdóttir.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Alþýðuprentsmiðjan, Hvcrflsgðtu 8—10.
rAsþriftarverð 15,00 á mánuði. t lettstsðl* lfiO.
Krúsjev í Burma
TVEIR æðstu menn Rússa,
Bulganin og Krúsjev, eru um
þessar mundir á opinberu
ferðalagi og hafa heimsótt
Burma. Temja þeir sér mik-
il ræðuhöld eins og að lík-
um lætur, og þykir Krúsjev
sér í lagi taka munninn full-
an. Hann komst svo að orði
í Burma, að Bretar hafi arð-
rænt þjóðina og torveldað
henni langa hríð að njóta
gæða landsins. Hefur sú stað
hæfing valdið nokkrum úlfa
þyt í enskum blöðum, sem
finnst þessi áfellisdómur
koma úr hörðustu átt.
Vissulega liggur í augum
uppi, að Bretar hafi forðum
daga farið ómildum höndum
um Burma eins og aðrar ný-
lendur sínar. Þeir vildu bera
mikið úr býtum, en láta lítið
af mörkum. Nú er slík stefna
fordæmd af æ fleiri frjáls-
lyndum mönnum á Vestur-
löndum, og þar standa Bret-
ar í fylkingarbrjósti. Jafnað-
armannastjórn Attlees hafði
forustu um að veita ýmsum
gömlum nýlendum Breta
frelsi og fullveldi, meðan
Ernest heitinn Bevin var ut-
anríkisráðherra, enda getur
naumast skeleggari málsvara
kúgaðra í stjórnmálasögu
undanfarinna áratuga. íbúar
Burma nutu þessa eins og
fleiri. Sjálfstæðisdraumur
þeirra rættist, og nú býr þjóð
in að landi sínu. — Reynsl-
an hefur sannað, að þessi
stefna var rétt. Burmabúar
hafa ávaxtað frelsispundið
dyggilega, komið á farsælu
stjórnarfari og efnt til frið-
samlegrar byltingar í at-
vinnumálum sínum og..menn
ingu. Spá Bevins og sam-
herja hans er orðin að veru-
leika og honum stærri og feg-
urri en nokkur sá fyrir.
Burma skipar í dag -með
sóma sæti sitt meðal frjálsra
og siðmenntaðra þjóða.
Bretar þurfa ékkert að
kippa sér upp við ummæli
Krúsjevs. En þeir hafa hrein
an skjöld, þó að þau séu í
meginatriðum rétt, þrátt fyr-
ir áróðurshneigðina. Hins
vegar væri Krúsjev sæmst
að líta sjálfum sér nær. Rúss-
ar hafa líka sölsað undir sig
nýlendur. Ríkin, sem þeim
lúta, voru ekki frumstæð
iönd, þegar rússnesku her-
iveitirnar komu á vettvang.
Menning þeirra og saga var
mikil og góð. En þau hurfu
úr tölu frjálsa þjóða líkt og
ránsfengur, sem ekki fæst
skilað aftur. Rússar hafa
ekki léð máls á sömu fram-
komu við Eystrasaltslöndin
og Bretar sýndu Burma og
fleiri nýlendum sínum í lok
síðari heimsstyrjaldarinnar.
Krúsjev á eftir að leggja stór
og þung lóð á vogarskálarnar
til að þola samanburð við
brezku jafnaðarmennina,
sem veittu Indlandi, Ceylon
og Burma frelsi og sjálfstæði.
Það hefði þurft fyrr að vera,
og sannarlega reyndist
brezka íhaldið skammarlega
svifaseint að koma til móts
við rökstuddar og tímabærar
kröfur nýlenduþjóðanna. En
meira að segja afturhaldið
brezka sætir skárri dómi sög
mnar en Krúsjev og félagar
lans í Kreml. Þetta er ömur-
:eg staðreynd um óheillaþró-
anina í Rússlandi og talandi
:ákn þess, hvað illgresið má
sín mikils á hugsjónaakri
Marx og Lenins. Boðskapur
þeirra var allt annar en verk
in, sem núverandi valdhafar
Rússlands láta vinna og bera
ábyrgð á.
Og hvað ætli fólkið í
Eystrasaltslöndunum segði,
ef það frétti af leikaraskap
Krúsjevs í Burma? Kannski
yrði því hugsað til afbrota-
mannsins, sem kallaði: Gríp-
ið þjófinn— en hafði sjálfur
stuldinn á samvizkunni? Og
. á Vesturlöndum munu f agur-
yrði Krúsjevs hljóma sem
öfugmælavísa.
Afgreiðslufólk
Flugfélag íslands óskar eftír að ráða fólk til afgreiðslu-
starfa nú þegar. — Skriflegar umsóknir, er greini aldur
menntun og fyrri störf, sendist í pósthólf 955 fyrir n.k.
föstudag, 9. desember.
Flugfélag fslands
Tónskál
FINNSKA tónskáldið Jean
Sibelius er níutíu ára gamall í
dag. Hann er fæddur í bænum
Tavastehus í Finnlandi 8. des-
ember 1865. Tónlistarnám stund
aði hann í Helsingfors og síðar
í Berlín og Vínarborg. Þegar
hann var aðeins þrjátíu og
tveggja ára gamall — 1897 —
hafði hann áunnið sér slíkt
traust sem tónskáld, að finnska
ríkið ákvað að veita honum ár-
legan styrk til æviloka svo
hann gæti eingöngu helgað tón-
listinni krafta sína.
Nú er hann viðurkenndur
um heim allan sem eitt mesta
tónskáld þessarar aldar og
jafnframt mesta tónskáld, sem
10 þús. einfökum af
nýrri umferðarbók
dreiff í skóiana.
JÓN ODDGEIR JÓNSSON,
fulltrúi Slysavarnafélags fs-
lands, hefur samið litla bók um
umferðarreglur fyrir hjólreiða
menn og nefnist hún: „Þú ert
ekki einn í umferðinni“. Hefur
Slysavarnafélag íslands gefið
bókina út með fjárhagslegum
stuðningi frá vátryggingarfé
lögunum í Reykjavík. Bókin er
prýdd fjölmörgum myndum til
skýringar textanum, og m. a.
eru myndir af öllum umferðar-
merkjum íslenzkum í litum, og
mun það í fyrsta sinn, sem
myndir af þeim birtast á ein-
um stað allar.
Kennsla hefur undanfarið
legið niðri í sundi og fimleik-
um í skólum bæjarins sakir
mænuveikifaraldurs, og verður
svo enn um skeið. Tíminn, sem
ella hefði farið til þeirra hluta,
hefur því verið notaður til um-
ferðarkennslu. Og nú er þess-
ari umferðarkennslu var að
ljúka, hefur nemendunum ver-
ið gefin bókin „Þú ert ekki einn
í umferðinni“, og hefur þannig
verið útbýtt um 10 þús. eintök-
um af henni. Er þetta sú bók,
er kemur út í einna flestum
eintökum.
' Finnar hafa átt. Á fyrstu hljóm
leikum, þar sem eingöngu voru
! leikin verk eftir Sibelius og
haldnir voru í Finnlandi árið
1892, var leikið verk eftir hann,
sem hann hafði samið aðeins 26
ára að aldri. Verk þetta er sagn
ræn tónkviða um hin tragisku
örlög hetjunnar Kullvera í ltin
um finnsku Kalevalaljóðum.
Um verk þetta komst einn
gagnrýnandinn, sem var við-
staddur þessa hljómleika, svo
að orði, að þessa hljómlist kann
í aðist sérhver Finni við, jafnvel
þótt hann hefði aldrei heyrt
hana áður.
Síðan hafa margir gert til-
raun til að skýra þennan
leynda „finnska“ kjarna í verk
um hans og komast að raun um
byggingu hans. — Utan Finn-
lands er það skoðun margra, að
Sibelius noti í verkum sínum
finnsk þjóðlög og að það séu
þau, sem setji hinn þjóðlega
blæ á verk hans. Þessi skoðun
er algjörlega röng. Allt til þessa
hefur það reynzt ókleift að
benda á eitt einasta þjóðlegt
stef í verkum hans. Það er eft-
irtektarvert í þessu sambandi,
að mörg finnsk tónskáld hafa
útsett fjöldann allan af finnsk-
um þjóðlögum, en Sibelius hef-
ur einungis gefið út þjóðlög í
útsetningu fyrir píanó og þegar
litið er á verk hans í heild, er
gildi þeirra einungis fólgið í
sérstöðu þeirra.
Aftur á móti er hægt að
finna í verkum eftir Sibelius
fjölda stefja, sem í melódiskri
byggingu og hljómfalli sýna ná-
inn skyldleika við þjóðlög.
Bent hefur verið á, að mögu-
legt sé að rekja ýms sérkenni
í tónlist Sibeliusar til hljóma
hinnar finnsku tungu, en djúp
þekking tónskáldsins á þessu
sérstæða máli kemur greinilega
fram í lögum, sem hann hefur
samið við finnsk ljóð. List Si-
beliusar er bæði þjóðleg og al-
þjóðleg. í því liggur styrkur
hans, og það sanna vinsældir
verka hans í dag. Fiðlukonsert
Sibeliusar er verk, sem nú er
stöðugt leikið á öllum hljóm-
leikum og sinfóníur hans og
hinar sagnrænu hljómkviður
njóta nú vaxandi vinsælda um
heim allan og hið sama er að
segja um kammermúsík hans
og söngva.
Á þessum tímamótum í ævi
tónskáldsins eru verk hans nú
flutt oftar en nokkru sinni fvrr
og í dag munu tónverk skálds-
ins hljóma um allt Finnland.
Bandaríkjamaður, sem heim-
sótti tónskáldið fyrir nokkrum
árum, hefur lýst Sibeliusi á
eftirfarandi hátt: Hann er jöt-
unn að vexti og mjög snvrtileg-
‘ ur í klæðaburði. Hann reykir
Havanavindla, þá beztu og
stærstu, sem fást og heíur hið
mesta jmdi af góðum mat og
góðu víni. Hann er fyrirmynd-
ar gestgjafi og veitir gestum
sínum af mestu rausn bæði mat
og drykk og undir slíkum kring
umstæðum er frásagnarhæfi-
leiki hans frábær og unun á að
hlýða. Á slíkum stundum er Si-
belius hrókur alls fagnaðar, en
það er eitthvað við manninn,
sem erfitt er að skilja. Þegar
kvöldar og gestirnir hafa kvatt
hvarflar ekki að honum að
ganga til hvílu. Þá er eins og
hann lifi í öðrum heimi og ekk
ert geti truflað hann, því nú
hefur tónskáldið tekið til við
tónsmíðar sínar.
Nýlf korf af Reykjavík
komið úf.
KOMIÐ er út að nýju kort af
Reykjavíkurbæ, og var orðinn
á því ærin þörf, þar eð breyt-
ingar voru orðnar svo miklar
á borginni, að eldra kort var
ekki rétt á pörtum. Hið nýja
kort sýnir öll nýju hverfin og
meira að segja hið nýja hverfi,
sem byggist sennilega á næsta
ári við Hálogaland. Kort.inu
íylgir skrá yfir allar götur. Það
er prentað hjá Esselte í Stokk-
hólmi. Söluumboð er hjá ísa-
fold.
Bók um baráffuna gegn
eilinni.
LISTIN AÐ LIFA UNGUR
heitir bók, sem komin er út á
íslenzku hjá bókaútgáfunni
Spákonufell, Bókin er eftir dr. (
Victor Bogomoletz, rússneskan.
lækni, sem gerður var útlægur
eftir byltinguna 1917. Hann hef
ur helgað sig mjög rannsóknum (
á yngingu og á sjúkdómum,
er í ljós koma í sambandi við
ellina.
Meðal þeirra efnisgreina, sem |
höfundur tekur til meðferðar í
bókinni, eru: Fæðuval, svefn,
kynlíf, starf, íþróttir, reyking-
ar, skemmtanir o. fl.
Bókinni fylgir skrá um upp-
lýsingar, sem menn geta skrif-
að upp, um þá sjálfa, og sent
með fyrirgreiðslu útgáfunnar
til dr. Bogomoletz í París.
Framleiðir hann eftir þeim upp
lýsingum sérstök lyf fyrir kon-
ur og karla, eftir því sem við á.
Þeim er svo blandað saman við
venjuleg fegurðarlyf.
Bókin er 214 blaðsíður að
stærð, prentuð í prentsmiðj-
unni Odda. Þýðandi er Þórir
H. Einarssón.'
Nóff fyrir noróan
Fyrsta Ijóðabók Páls H. Jónssonar, kennara
á Laugum, en hann er löngu kunnur orðinn fyrir
kvæði sín. Allir þeir, sem vlija fylgjast með ís-
lenzkri Ijóðlist verða að eignast þessa bólc.
Bókaútgáfan Norðri