Vísir - 20.04.1926, Blaðsíða 3

VlSIR
Þriöjudag-inn 20. apríl 1926.
lí
Rudge-Whitworth reiðhjólin
i
eru ágrelnlngslaust talin að vera bestu reiðhjól Englands. Verksmiöjan, sem býr þau til, er eina reiðhjólasmiðjan sem selur hjól
til bresku konungshirðarinnar.
Á reiðhjóium þessum eru sérstaklega góð frihjól með fóthemli (.fótbremsu'), en auk þess er á þeim handhemlll, svo að fullnægt
sé enskum laga-ákvæðum. Öll eru hjólln afarsterk, falleg útlits og kosta ekki meira en almennar tegimdir,
sem hér eru á boðstólum, enda þótt slík lijól séu með öllu ósambærileg við Rudge-Whit -
worth.
Hverju elnasta hjóli fylgir ábyrgð verksmiðjunnar. Sú ábyrgð gildir um alveg ótakmark-
aðan tíma.
Rudge-Whitworth mótorhjól eiga ekki heldur slnn líka.
Getnr nokkor vafi leikið á þvi, að langbesta reiðhjðlið, sem til Islands hefir komið, sé tilvalin
fermingar- og snmargjði?
Þessi hjól fást aðeins hjá okkur. *%|
HELGI MAGNUSSON &
Sildarútvegnrinn.
IV. Niöurl.
Svíar.
Þá er komiö aÖ þeim, sem aöal-
lega hafa keypt af oss undanfarin
ár salt- og krydd-síld. Það er aug-
íjóst, að síldarfyrirtæki ríkisins
þarf að gera alt sem hægt er til
þess að halda sænskum síldar-
kaupendum, sem öðrum, ánægð-
um.
Þeir Svíar, sem náð hafa sild
héðan fyrir framleiðslukostnað
með aðstoð íslenskra eða danskra
leppa, mundu ef til vill í byrjun
taka það illa upp, að sala og út-
flutningur síldar hyrfi úr höndum
einstáklingá og til einkasölu síld-
arfyrirtækis ríkisins. En það sjá
allir, að þessir Svíar eiga engan
1 étt á sér hér. Það getur ekki ver-
ið meining nokkurs manns, að láta
Svíann salta hér með leppum, og
taka síldina fyrir framleiðslu-
kostnaö, en íslendinga, sem gera
út og salta fyrir eigin reikning,
sitja eftir meb sína síld óselda,
eins og svo átakanlega sýndi sig
í ár, og á eftir að sýna sig ef sama
skipulagsleysi verður látið ráða
áfram.
Þá eru þeir Svíar, sem sjá hið
1 étta i þessu máli, og eru þeir, sem
betur fer, margfalt fleiri en hinir.
Þeir sjá nauðsyn skipulagsins og
hversu mikla kosti það hefir að
stjórn síldarfyrirtækis ríkisins
ráði yfir allri síld, saltaðri, krydd-
aðri og til bræðslu. Þeir vita, að
þá yrði ekki saltað nema það allra
besta, því að úr nógu er að velja,
í stað þess, að nú er alt saltað sem
saltandi er, og kannske meira en
það. Oft lendir það i bræðslu hjá
einum, sem annar fær saltað. Etnn
stærsti kostur þessa fyrirkomu-
lags, að hafa síldina undir einni
stjórn, er, að alt síldarmat yrði
miklu léttara, eihfaldara og trygg-
ara. Þetta sér Svíinn og aðrir,
sem vilja segja rétt og satt frá. —
Þá er hinn aðalkosturinn fyrir
Svía, sem kaupa salt- og krydd-
síld fyrirfram af stjórn síldarfyr-
irtækis ríkisius, að öll viðskifti
yrðu miklu áreiðanlegri og trygg-
ari, en ef þeir ættu við einstakl-
inga. Þessi kostur er svo stór, að
Norðmenn og aðrir, sem á hafinu
eru, mundu vart koma til greina
þegar um fyrirframsölu væri að
ræða, eins og mikið mundi eiga
sér stað undir þessu fyrirkomu-
lagi.
Sá mikli misskilningur, sem er
hjá mörgum hér, að Svíar mundu
taka þessu illa og reyna að eyði-
leggja síldareinkasölu ríkisins
með toJlum og bönnum, er fjar-
stæða, því að alþýða í Svíþjóð
lítur á íslensku síldina sem einna
ódýrasta, nauðsynlegasta og besta
fæðutegund þar í landi. — Sá sem
þetta ritar, hefir oftsinnis talað
við sænska síldarkaupmenn og
aðra víðsvegar í Svíþjóð um
þetta málefni og þykist vera því
eins kunnugur og margur annar
útlendur og innlendur, sem slá fram
allskonar staðhæfingum og vit-
leysum út í loftið í þessu máli.
Niðurlagsorð.
Margir slá því fram, að oss
þýði ekkert að l)reyta um fyrir-
komulag á síldaratvinnuveginum
vegna þess að Norðmenn verði
svo miklir fyrir sér á hafinu, að
vér fáum við ekkert ráðið. Hér er
fljótfærni og skammsýni manna á
ferðinni. Má eg spyrja: Er það
nokkuð nýtt, að Norðmenn fjöl-
menni hér yfir sildveiðatímann ?
, Nei, eg veit ekki annað en að vér
liöfum þá nú eins og er, og verra
getur það ekki orðið.
Hin stjórnlausa og taumlausa
samkepní undanfarin ár, í þessum
atvinnuvegi, getur ekki haldist
lengur. Sama er að segja um all-
an þennan útlendingavaðal. Hann
þarf að hreinsast Jjurtu. — Þess
vegna- er það brýn nauðsyn að ger-
breyta um fyrirkomulag nú þeg-
ar til þess að þessi átvinnuvegur
komi landi og þjóð að gagni, í
stað þess að vera þjóðarböl, eins
og nú er. — Það kann að vera, að
elcki sé lrægt að gera bylting í
þessum atvinnuvegi án þess að
gera einhverjum óþægindi, og er
það ekkert nýtt, þegar um lækn-
ing á þjóðarböli er að ræða.
Hér má ekki fara hálfa leið
þegar eitbhvað á að gera, eins og
t. d. með því að koma á einkasölu
á saltsíld, en skifta sér ekkert af
síldarverksmiðjunum og útlend-
ingunum. Slíkt er skammsýni og
þess háttar einkasala getur ekki
haldist nema ef til vill eitt ár, og
það með sérstökum „sniðugheit-
um“.
Það sem hér liggur fyrir að
gera er þetta:
1. Að koma öllum útlendingum,
sem fást við síldarútveg, burt
úr landinu.
2. Byggja fyrsta flokks síldar-
verksmiðjur.
3. Koma föstu skipulagi á síld-
arsöltun og útflutning.
Þegar þetta hefir verið gert,
getur komið til mála, að vér töl-
uðúm vj;ð vini vora Færeyinga og
Dani um stundarsakir. Yfirleitt
múndi aðstaða vor verða svo góð
með þessu fyrirkomulagi, að fjöldi
Norðmanna hlyti að tærast upp á
hafinu, enda gætu verksmiðjurnar
lijálpað oss til að selja saltsíld
endrum og eins svo lágu og sann-
gjörnu verði, að Norðmönnum og
öörum þætti ekkert girnileglr að
gera út á hafinu.
Hér er alvarlegt mál á ferðinni
og þarf fljótrar lausnar og hjálp-
ar með. Verður það ekki gert
nema með aðstoð og vernd ríkis-
ins, eins og bent hefir verið á áð-
ur. Menn mega ekki láta glepja
sig með aðvörunarhrópum, raka-
lausum glamuryrðum hinnar
frjálsu samkepni, þvi að hún á
alls ekki við hér.
óskar Halldórsson.
Ritfregn.
—o—
Halldór Helgason: Upp-
sprettur. —• Reykjavík
1925. — Prentsm. Acta.
Höf. þessara kvæða hefir birt
eftir sig nókkur kvæði í blöðum
áður, og þótti mörgu'm, sem þar
væri komið efnilegt skáld fram á
sjónarsviðið. Eg verð að játa, að
eg er ekki eins hrifinn af kvæðun-
um nú, er eg sé þau í heild, þvi að
fá ein skara þar fram úr. En þó
íinnast sumstaðar góð tilþrif, og
má þar til nefna kvæðin Elda, þar
sem er þessi fallega lýsing:
í haustnætur-húminu kyrra,
er hrimsnær þekur fjöll,
við göngum út frá garði
um gulnaðan heyjavöll.
— Öll bygðin hvílir í breiðum
skugga,
þótt l)liki ljós í hverjúm glugga.
Kvæðaefnin eru flest einföld og
blátt áfram, og mjög laglega
kveður höf. t. d. um lóuna (Lóan
komdu) eða um hestinn (Jódyn-
ur), um Sumarmálin og Bónda-
konuna. Hann ann ljósi og yl,
bæði andlega og líicamlega, sbr.
vísuhelminginn:
Heill því auga, er sannleikann sér,
þó að sortni af skammdegis-nótt.
Heill þeim vilja, sem veit, hvert
hann fer,
þó að viðreisnin gangi’ ekki fljótt.
Sumstaðar bregður fyrir gam-
ansemi (sbr. lokalínurnar í kvæð-
inu um Geirríði grimmu), og viða
kemur fram meðaumkvun með
þeim, sem eiga bágt að einhverju
leyti.
Smekkleysur koma ekki oft
fyrir í bókinni. Þó tel eg þetta
t. d. heldur flatt og smekklaust:
Taktu’ ekki frá mér trúna!
Teymdu mig heldur guði nær.
Og eitthvað áþekt kemur víðar
fyrir.
Höf. er sem sagt eklci einn af
stóru spámönnunum, en hann fýll-
ir sitt rúm sem eitt af betri al-
þýðuskáldum landsins, og margir
munu geta haft ánægju af ljóðum
hans.
Jakob Jóh. Smári.
Opið bi»éf
til félaga Barnavinafélagsins
Sumargjöf.
—o—
Þar sem okkur hefir komið til
hugar að vera kynni að einhverj-
ir af meðlimum félagsins mundu
vilja hjálpa til við fjársöfnunina
t’yrsta sumardag, leyfum við okk-
ur að benda á, að skrifstofa Barna-
dagsins verður á afgreiðslustofu
Morgunblaðsins, Austurstræti, og
opin kl. 4 e. m. (miðvikudaginn)
síðasta vetrardag. Geta því þeir
félagar, er vilja selja nokkur ein-
tök af blaðinu, eða merkjunum,
vitjað þess þar strax á miðviku-
dag.
Annars verður skrifstofan opin
frá kl. 4 síðasta vetrardag og frá
kl. 9 fyrsta sumardag.
Hjálp ykkar með þökkum þegin.
Virðingarfylst.
F jársöfnunarnefndin.