Lesbók Morgunblaðsins - 11.02.1945, Blaðsíða 5

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
77
SKALDKONAN
TORFHILDUR HÓLM
ÞANN 2. íebrúar s.l. voru liðiu
J00 ár frá fœðingu frú Torfhildar
Þorsteinsdóttur Ilólra. Síðustu ára-
tugi 19. aldar og fram á þessa öld
var hún meðai vinsælustu íslensku
rithöfunda hjá alþýðu manna, þó
skáldverk hennar væru ekki tilþriía-
rnikil. Hin upprennandi kynslóð
þckkir lítið til vcrka liennar.
Hún var fædd að Kálíaíellsstað
i Vestur-Skaftafellssýslu. Voru för-
eldrar heunar Þorsteinn Einarsson
prestur þar og kona hans Guðríður
Torfadóttir. Móðurafi hennar var
Torfi Jónsson prófastur að Breiða-
bólstað í Fljótshlíð, en Jón langat'i
af smásögur er komu út í tímarit-
um hennar, Draupni og Dvöl. Hjer
l)irtist ein af smásögum hcnnar úr
sögusafni cr kom út 1884.
STAFRÓFSKVERIÐ
OG VERALDARVISKAN
— máiacja eftir Dorfliilcll JJóln —
hennar var bróðir Hannesar bisk-
ups Finnssonar Skálholtsbisk-
ups. 17 ára gömul i'ór hún til
Reykjavíkur og var hjer við nám
í 6 ár, sigldi síðan til Hafnar og
hjelt áfram námi í ýmsum greinum,
bæði bóklegum og verklegum. Koni
síðan hingað aftur og. stundaði hjer
kennslu í nokkur ár. En giftist 29
ára gömul Jakob Hólm verslunar-
stjóra að Hólanesi á Skagaströnd.
Missti hún mann sinn eftir cins árs
sambúð. Nokkru síðar fór hún til
Vesturheims, dvaldi þar í 13 ár í
Nýja-íslandi og Winnipeg. Þar
byrjaði hún að rita skáldsögur og
hjelt því áfram til dauðadags 1918.
Vinsælasta skáldsaga hennar var
Brynjólfur Sveinsson. Aðrar skáld-
sögur hennar vou m. a. „Högni og
Ingibjörg", Elding, Jón Vídalín og
Jón Arason. Voru hinar meiri skáld-
sögur hennar samdar um söguleg
efni. En f jöldann alian skrifaði húrt
Nikulás bróðir minn, sem var
herbergisþjónn hjá Súmet greifa,
liafði fengið leyfi til þess að heim-
sækja foreldra okkar, er bjuggu
upp í sveit. Það var hin mesta gleði
okkar, er Nikulás kom. Ilann hafði
svo margar skemmtilegar sögur að
segja okkur, og því var það, að
hjá mjer kviknaði óstjórnleg ]öng-
un til þess, að mega fara með hon-
um í citt skipti til borgarinnar.
Hann ljet og eigi sitt eftir liggja,
að telja um fyrir mjer og lofa
mjer alls konar fögnuði, ef jeg kæmi
með sjer. Faðir minn ljet loks til-
leiðast, að leyfa það, og við hjeld-
um at' stað.
Greifagarðurinn lá nokkrar míl-
ur fyrir utan borgina og komum
við þangað úm kvöld. Nikulás
gekk þegar með mjer til eldaskála
og.hitti þar þjóna og þjónustukon-
ur, önnum kafnar að steikja og
undirbúa í stórkostlegt gestaboð.
„Hvað er hjer um að vera, er
allt er svona prýtt og uppljómað l“
spurði Nikuiás.
„Manstu ekki, að í dag er aímæl-
isdagur húsbónda þínsf llann hefir
eftir venju hjá sjer marga gesti“,
sögðu stúlkurnar og hjeldu svo á-
i'ram starfa sínum.
Jeg horfði undrunarfullur á allt
umhverfis mig. Slíka dýrð hafði
jeg aldrei sjeð fyrr. Hinir rnörgu
uppljómuðu salir töfruðu mig, þeg-
ar jeg sá þá tilsýndar. En hvernig
átti jeg að fá að sjá hina innri dýrð
þeirraí Frá eldaskálanum gengu
háar tröppur upp að litlu herbergi,
og innar aí því lá aftur salur, stór
og fagur, prýddur þrem ljósahjálm-
um, og í hverjum þeirra brunnu ■—
að mig minnir -rr . tólf kyndlar.
Kringlótt borð stóð ,á miðju gólfi
og umhverfis það tólf t'tosklæddir
stólar, og til beggja hliða voru
legubekkir, einnig fóðraðir dýr-