Verkamaðurinn - 15.03.1963, Blaðsíða 8

Landssðlumenn eru enn d lerðl
Verkamaðurinn
^ÓIiugnanleg ræða Gylfa Þ. á
aldarafmæli ÞJóðminjaisafns

Þjóðminjasafn íslands átti
hundrað ára afmæli í síðasta
mánuði. Voru af því tilefni mikil
hátíðahöld, erlendum gestum boð-
ið og margar ræður fluttar. En
aðalræðuna flutti menntamála-
ráðherrann, Gylfi Þ. Gíslason. —
Oft hefur sá maður sagt ýmislegt
misviturt, en við þetta tækifæri
keyrði um þverbak. Allt innihald
ræðunnar var opinskár áróður
fyrir sjálfstæðisafsali, aðild að
ríkjasamsteypu og bandalögum.
Skulu hér tilfærð nokkur dæmi
um málflutning þessa manns, sem
jafnframt ættu að vera full sönn-
un þess, að ríkisstjórnin hefur
síður en svo snúið baki við hug-
myndinni um innlimun lands og
þjóðar í EBE eða aðra álíka
ríkj asamsteypu, þar sem við yrð-
um áhrifalaust þjóðarbrot, sem
enginn tæki eftir.
Ráðherrann sagði m. a.:
Brimi í Oddeyri
Sl. laugardag brann lítið bíla-
verkstæði, er var til húsa í skúr
í svonefndu Kelduhverfi á Odd-
eyri. Tveir bílar voru í skúrnum.
Tókst að bjarga öðrum, en hinn
brann og eyðilagðist ásamt verk-
færum og fleiru.
Eigandi verkstæðisins var Osk-
ar Ingimarsson bifvélavirki. Skúr-
inn var tryggður og einnig bíll-
inn, sem brann.
Btrinn (Inttnr
Húsavík 14. marz.
Nú liggja fyrir niðurstöður í
bormálunum. Þann 7. marz var
lokið við að bora fyrstu holu,
sem Norðurlandsborinn átti að
gera hér. Dýpt er nú llödVá™
vídd holu tomma. Mælingar
sýna 110 gr. (celsíus) borhita,
og má gera ráð fyrir ört vaxandi
hita með dýpt.
„Einn mestur stjórnmálaskörungur á fyrri hluta þessarar
aldar sagði ekki alls fyrir löngu, að svo virtist nú komið,
að helzta ráðið til þess að efla sjálfstæði þjóðar væri að
fórna sjálfstæði hennar. Þetta kann að hljóma sem öfug-
mæli. En orðið sjálfstæði er hér auðvitað notað í tvenns
konar merkingu. Átt er við það, að svo virðist sem ein teg-
und sjálfstæðis verði ekki efld nema á kostnað annarrar.
Tuttugasta öld er tími fjöldaframleiðslu, stórs markaðs,
kjarnorku og geimferða. Tvö mestu stórveldi Vesturlanda
og þá um leið veraldar eru til orðin við samruna þjóða og
þjóðarbrota, jafnvel ríkja. í Austurlöndum eru að rísa upp
risaveldi, sem eru ólíkari hið innra en Evrópa, og greinist
hún þó í sundurleitar þjóðir og mörg þjóðríki. Hvarvetna
gætir viðleitni til þess að efla samvinnu, tengjast böndum,
mynda bandalög. Hvers vegna? Vegna þess, að fjöldafram-
leiðsla og stór markaður, kjarnorka og geimferðir krefjast
stórra átaka, sterkra afla, mikils valds.
En fær það dulizt mönnum, að sérhver samningur milli
þjóða, sérhver samtök ríkja, sérhvert bandalag bindur alla
þá, sem aðild eiga, takmarkar sjálfforæði þeirra? Auðvitað
vinnst annað. Hversu lengi varðveitir sú þjóð sjálfstæði sitt,
sem dregst aftur úr öllum? Og kemur ekki hlutdeild í auknu
sjálfstæði og vaxandi öryggi voldugs bandalags í stað minnk-
andi sjálfsforræðis hvers einstaks?
Ágreiningur getur varla verið um það, að þetta er að
gerast í heiminum um þessar mundir. Um hitt getur mönn-
um sýnzt sitt hvað, hvort hér stefni í rétta átt eða ranga. En
ef menn á annað borð óska bættra lífskjara, ef menn keppa
að auknu öryggi, þá virðist þetta leiðin í þá átt. Það, sem
er að gerast í kringum okkur, er, að stórveldi eflast, banda-
lög myndast, olnbogarúm hinna smáu minnkar, skilyrði
þeirra til þess að tileinka sér hlutdeild í framförum skerð-
ast, kæna smáríkis dregst aftur úr hafskipi stórveldis eða
bandalags.
En hvað kemur þetta því við, sem er tilefni þess, að við
erum hér saman komin? í dag minnast íslendingar aldar-
afmælis einnar merkustu stofnunar sinnar, Þjóðminjasafns
íslands. Þetta safn á fyrst og fremst að sýna þjóðmenningu
íslendinga. Það varðveitir sýnilegar minjar um það er gert
hefur og gerir íslendinga að þjóð. En nú má spyrja: Er það
svo, að í kjölfar vaxandi alþjóðasamstarfs og minnkandi
einangrunar hljúti það að sigla, að þjóðir glati sérkennum
sínum, týni tungu sinni, gleymi sögu sinni, spilli menningu
sinni? Það væri bæði léttúð og barnaskapur að gera sér
þess ekki grein, að á slíku getur verið hætta. En hitt er fjar-
stæða, að ekki sé unnt að varðveita þjóðerni og þjóðmenn-
ingu í þeim straumi tímans, er nú rennur, og gerir þjóðir
heims æ háðari hverri annarri á sviði efnahagsmála og
stjórnmála. Máli skiptir hér sem oftar það eitt, sem maður
vill. Sú þjóð, sem vill varðveita menningu sína og sérkenni,
getur það, hver svo sem hlutur hennar er í samskiptum við
aðrar þjóðir.“
VÍSA VIKUNNAR
Þorri hló í þetta sinn,
þýddi mó og grundir.
Skyldi góugróðurinn
grofast snjóum undir?
Kirkjuviku Iokið
Á sunnudag lauk svonefndri
kirkjuviku á Akureyri. Alla vik-
una voru kvöldsamkomur í kirkj-
unni með mismunandi dagskrá.
Kirkjugestir þessa viku töldust
um 2300, en að auki sóttu 1500
börn kvikmyndasýningar og
sunnudagaskóla.
Hér skal ekki rætt ýtarlega um
einstök atriði þessa málflutnings,
enda augljóst hvert stefnt er með
honum, en nokkra punkta er rétt
að benda á:
1) Helzta ráðið til að efla sjálf-
stæði þjóðar á að vera að
fórna sjálfstæðinu. Stofnuð-
um við þá lýðveldið 1944 til
þess eins að geta fórnað því
aftur?
2) Viðleitni gætir til að mynda
bandalög. Þurfum við endi-
lega að hlaupa eftir því? Hef-
ur ekki eyþjóðin nyrzt í At-
lantshafi nokkra sérstöðu?
3) Þótt úti í heimi sé krafizt
sterkra afla, mikils valds, hvers
vegna eigum við að beygja
okkur fyrir því valdi?
4) Hví eigum við að selja okkar
sjálfstæði til að eignast hlut í
sjálfstæði annarra? Eða hví
skyldi okkur vegna betur und-
ir annarra stjórn en okkar
sjálfra? Við erum ekki endi-
lega bundnir við að hafa alltaf
„viðreisnarstj órn“.
5) Enginn hefur ennþá getað
sannað, að lífskjör batni við
myndun bandalaga. Margir
telja sig geta sannað, að þau
versni fyrir allan almenning.
6) Með samruna þjóða í eina rík-
isheild hlýtur hver og ein að
glata sérkennum sínum og sér-
stakri menningu. Spurningin
er aðeins, hversu langan tíma
það tekur.
7) Engin smáþjóð getur varðveitt
lifandi þjóðminjar sínar undir
annarra stjórn. Gleggst dæmi
eru Vestur-íslendingar.
8) Ræða Gylfa á aldarafmæli
Þjóðminjasafnsins er ókurteis-
leg móðgun við íslenzku þjóð-
ina, svívirðileg tilraun til að
grafa undan þjóðarstolti okk-
ar og menningararfleifð. —
Myndi nokkur ráðherra í
nokkru landi öðru hafa látið
sér til hugar koma að nota slíkt
tækifæri til áróðurs fyrir land-
sölu?
Norðurlandsborinn.
Hann fer nú til Nómaskarðs um sinn.
Ábyrgðarmaður:
Þorsteinn Jónatansson.
Prentsmiðja Björns Jónssonar h. f.
Berglög hafa verið mjög auð-
veld í vinnslu, og borhraði er 1 —'
2 m á klst.
Ekki hefur orðið vart afmark-
aðrar vatnsæðar, árangur er þv1
enginn enn sem komið er. Jarð-
hitadeild er þó þeirrar skoðunar,
að berglög í holunni séu þannig,
að dýpkun í 1500 m. sé æskileg-
Nú er borinn ekki gefinn upp
fyrir nema 1150 m dýpi, til þess
að dýpka holuna það, sem talið er
nauðsynlegt, verður að bæta ur
þessum ágölium og mun það taka
1—2mánuði. Virðist því ekki o-
eðlilegt að flytja borinn að jarð-
hitasvæðinu í Námafjalli o g
vinna þar, meðan þeir örðugleik-
ar, sem valda töf á meiri dýpkun
hér, eru leystir. Svo myndi bor-
inn fiuttur hingað aftur og þa
gengið úr skugga um hvort vatn-
ið næðist ekki neðar.
Bæjarráð og hitaveitunefnd
Húsavíkur hafa fjallað um þetta
mál og fallist fyrir sitt leyti a
þessa tilhögun við vinnuna.
INFLÚENZA OG
ATVINNULEYSI
ÞÓRSHÖFN 13. marz. — Ve5l-
áttan er alveg einstök og saiö'
göngur góðar. Þó var lokað
Hálsaveginum frá Raufarhöfn,
vegna aurbleytu.
Atvinnulíf er dauft, ekkert rói'ð
og flestir, sem gátu, leituðu a
aðra staði um vertíðina.
Rauðmagaveiðar eru hafnaU
en ganga fremur tregt.
Hér hefur hettusótt verið a^
stinga sér niður í vetur, en ven°
væg. En nú geysar inflúenzan og
verður fólk nokkuð mikið veikt,
fær um og yfir 40 stiga hita. Er
þetta hinn versti faraldur.
Það má til tíðinda telja, a®
Kvenfélag Þistilfjarðar sýndi leik'
ritið Mann og konu. Þótti þetta
takast með afburðum vel, þeSar
miðað er við allar aðstæður, val
aðsókn með eindæmum góð. 1 úlk
kom allt frá Vopnafirði og RaU^
arhöfn til að sjá leikinn. —' ^
Halldórsson lék séra Sigva^a’
Svanhildur Kristinsdóttir frúna-
Grímur Guðbjörnsson Sigur
bónda í Hlíð og Sigríður Jóha011
esdóttir konu hans. Hjái11131
Tudda lék Sigfús Ragnarsson.
Leikfélagið á Þórshöfn haf 1
æft „Aumingja Hönnu“, og var
Einar Freyr leiðbeinandi. ^111
sýning hafði farið fram, en ®v
varð að hætta sýningum ve8n
flenzunnar.