Lesbók Morgunblaðsins - 12.03.1950, Blaðsíða 1
10. tolublað.
XXV. árgangur.
Jttorgmilrliito im
Sunnudagur 12. mars 1950.
Hvernig Reykvíkingar eignuðust
BARIMA8KÓ L A
í húsinu til hægri var fyrsti barnaskólinn haidinn. Það er gamla lóskurðarstofa
innrjettinganna, nú Aðalstræti 16.
ÁRIÐ 1829 kom hingað nýr stipt-
amtmaður, L. A. Krieger, og helt
því embætti til 1837. „Mun trauðla
annar landstjóri hjer hafa verið
ástsælli landsmönnum og verður
hans ætíð minst í árbókum vorum
með virðingu og þakklæti,“ segir
um hann í „Fjölni“. Reykvíkingar
mega og sjerstaklega minnast hans
fyrir drengileg afskifti hans af bæ-
armálefnum. Hann kom á fót reglu-
legri bæarstjórn fyrir kaupstaðinn,
og að tilstuðlan hans var barna-
skóli stofnaður hjer. Er efni þess-
arar greinar að rekja í stórum drátt
-um sögu barnaskólans frá upphafi
og þangað til Miðbæar-barnaskól-
inn var reistur.
KONUNGSBRJEF (til Skálholts-
biskups) um fræðslu barna, var
gefið út 1790. Þar segir svo að öll
börn skuli byrjuð á bóklestri áður
en þau sje fullra 5 ára; kristin
fræði eigi þau að byrja að læra
áður en þau sje 10 ára og vera al-
ment búin með barnalærdóm sinn
þegar þau sje 14 ára. Var prestum
falið að hafa eftirlit með þessu, en
kenslan fór fram á heimilunum.
Þótt Reykjavík hefði fengið kaup
-staðarrjettindi 1786, var ekkert
hugsað um það að koma hjer upp
skóla. Barnafræðslan fór hjer fram
á heimilunum, eins og annars stað-
ar. Hinir svokölluðu borgarar, eða
efnaðri menn, fengu kennara
handa börnum sínum, en á heim-
ilum fátæklinganna fengu börnin
eigi aðra fræðslu en þá, er foreldrar
eða heimafólk gat látið þeim í tje.
En eftir því sem fólki fjölgaði í
bænum og fleira glapti fyrir börn-
unum, þóttust menn verða varir
þess, að þau yrðu eftirbátar barna
í sveitum.
Fyrsti vísir til barnaskóla í
Reykjavík er sá, að Helgi G. Thord-
ersen, síðar biskup, tók að sjer að
kenna nokkrum börnum veturinn
1819—20. Hann var þá nýkominn
frá háskólanum. En það fell niður
aftur og leið svo enn nokkur tími
að ekkert var hugsað um barna-
fræðsluna fram yfir það sem til-
skilið var.
Árið 1827 varð Gunnlaugur Odds