Tíminn - 29.01.1947, Blaðsíða 3

19. blað
TtMINiy, mlgvikMdaglnn 39. jaiiiiar 1947
3
DANARMIMING:
Sigurður Jónsson
frá Hlíð á Langanesi
Hann var fæddur í Hlíð á
Langanesi 7. ágúst 1890. For-
eldrar: Jón Sigurðsson bóndi í
Hlíð og kona hans, Matthildur
Illugadóttir. Var móðurætt Sig-
urðar af Langanesi, og afi hans
og langafi bændur í Hlíð. En
föðurættin var úr Mývatnssveit
og Bárðardal, og Jón faðir hans
oftast kenndur við dalinn, en
hann fluttist austur með for-
eldrum sínum og systkinum
nokkru fyrir 1890. — Sigurður
stundaði nám í Hólaskóla um
tvítugsaldur og fór siðan í
kennaraskólann, en varð að
hætta þar námi sakir lasleika.
Stundaði hann síðan lengi bú-
skap í Hlíð með föður sínum, og
þar átti hann heima mestan
hluta ævi sinnar. — Árið 1938
kvæntist hann Ingibjörgu Erl-
ingsdóttur frá Sólheimum i
Mýrdal, og er hún á lífi ásamt
syni þeirra sex ára gómlum.
Fyrir fimm árum fluttust þau
til Reykjavíkur, en Jón faðir
Sigurðar brá þá einnig búi og
fluttist suður til dóttur sinnar,
Hólmfríðar, kennara við Miðbæj
arskólann í Reykjavík. Þriðja
systkinið, Aðalbjörg Rósa, á
einnig heima í Reykjavík. Jón er
nú korninn hátt á áttræðisaldur,
en kona hans löngu látin.
Sigurður hafði mikið yndi af
hljómlist og varð mjög vel að
sér í henni. Orgelleik stundaði
hann m. a. hjá Sigfúsi Einars-
syni og Páli ísólfssyni. Hann var
í mörg ár organisti í Sauðanes-
kirkju, og kenndi mörgu ungu
fólki að leika á orgel. Þegar
hann sat við hljóðfærið, var auð-
sætt, að tónarnir tóku hug hans
allan.
Annað, sem Sigurður hafði
mikla ánægju af, var barna- og
unglingafræðsla. Stundaði hann
oft kennslu á vetrum í sveit
sinni, en vann þá að búskapnum
á sumrin. Lagði hann sig mjög
fram við kennsluna og hafði
mikinn áhuga á að afla sér sem
mestrar þekkingar. Þó að ald-
ursmunur okkar væri allmikill,
fannst mér hann alltaf ungur
enda þött erfiðisvinna og á-
hyggjur lífsins iétu hann ekki
ósnortinij fremur en aðra. Hann
undi sér vel í félagsskap þeirra,
er yngri voru en/hann, enda um
skeið einn af forustumönn-
um í félagsskap unga fólksins í
sveitinni. En flestum eða öllum
held ég að hafi verið hlýtt til
hans, eldri sem yngri. Ekki var
hann fríðleiksmaður öðrum
fremur. En mildin i andlits-
dráttum hans og gleðin í brosi
hans gerðu hann fallegan. Hann
hafði „góðan mann að geyma.“
Þó að Sigurður yrði ekki gam-
all maður, liggur eftir hann gott
og þakkarvert starf, bæði við bú
skap og framkvæmdir heima í
Hlíð og í menningarmálum
sveitar sinnar/ Einnig hér í
Reykjavík vann hann af mikilli
elju fyrir heimili sínu og fram-
tíð þess.
Síðustu mánuðirnir, sem Sig-
urður lifði, urðu honum mæðu-
samir. í haust sem leið, hlaut
hann meiðsl í bifreiðarslysi og
auðnaðist ekki að fá bata af því
áfalli. En í þetta sinn var ekki
ein báran stök. Skömmu fyrir
hátíðarnar varð litli drengur-
inn, sonur þeirra hjóna, einnig
fyrir bílslysi, og lá lengi milli
heims og helju. Heilsu drengs-
ins var þó snúið á betra veg
áður en faðir hans lézt.
En góðvinar mins og sveiv,-
unga, sem í dag verður til hvíld-
ar borinn, vil ég minnast með
hinu fornkveðna úr Sólarljóð-
um:
„Hér vit skiljumk
og hittask munum
á feginsdegi fíra,
Dróttinn minn
gefi dauðum ró,
hinum líkn, er lifa.“
G. G.
ALICE T. HOBART:
Yang og yin
en hjúskaparbrot — sé syndin gegn forfeðrunum, vanrækslan
gegn öndum hinna dánu. Krafan um fæöingar og fleiiú fæðingar
var mikilvægasta krafan, sem skyldan bauö fólkinu að gegna.
Það hafði ekkert frétzt af ungfrú Dyer í margar vikur og fólkið
í trúboðsstöðinni var farið að óttast um það, að hún hefði orðið
sýkinni að bráð. En einn daginn komu tveir af krökkum Bergers-
hjónanna hlaupandi inn í garðinn. „Ungfrú Dyer er komin!
Ungfrú Dyer er komin!“ hrópuðu þau hástöfum. Peter kom út
úr sjúkrahúsinu í lækniskyrtli sínum. Diana kom út með Serenu
t handleggnum og Bergersfólkið kom úr þriðju áttinni. Og það
bar ekki á öðru: Ungfrú Dyer kom siglandi gegnum hliðið í burð-
arstóli sínum, teinrétt og hörð á svipinn eins, .og hermaður, sem
kemur heim að unnu stríði. Þau flykktust öll utan um hana,
þegar hún stejg niður úr burðarstólnum, horuð og toginleit. En
skap hennar var óbreytt. „Þið látið eins og ég hafi aldrei farið
út fyrir borgarmúrana fyrr!“ sagði hún önuglega.
Hvað fyrir hana hafði komið þessar vikur, fékk aldrei neinn
að vita.
Þótt ógnirnar væru afstaðnar, voru trúboðarnir ekki búnir að
bíta úr nálinn með eítirköstin. Taugarnar voru stríðþandar, og
lítilfjörlegur ágreiningur um einhvern hégóma vakti auðveldlega
úlfúð og tortryggni meðal þeirra, sem áttu að berjast hlið við hlið.
Sérstaklega bitnaði þetta á Stellu. Hún var orðin beisk í lund á
köflum, full af sjálfsásökunum — og stundum bitnuðu þær ásak-
anir á öllu trúboðsfélaginu og starfsemi þess. Þá kom jafnvel
fyrir, að hún neitaði algerlega rétti trúboðanna til þes að setja
sig á háan hest gagnvart Kínverjum og skoðunum þeirra. „Hvers
vegna er guðsmynd okkar háleitari en þeirra?“ spurði hún.
Ungfrú Dyer fannst svona tal hreint og beint guðlast, og jafnvel
Berger fannst það mjög varhugavert. Peter skipti sér ekki af
þessu, enda var hann kominn að niðurlotum af langvarandi
ofþreytu. En orðrómurinn um guðleysi Stellu flaug frá einu heim-
ilinu til annars — frá einni trúboðsstöðinni til annarrar.
Díana var í rauninni í öðrum heimi. Hún var orðin þunguð í
annað sinn, og hún hugsaði vart um annað en hið nýja lí^, sem
var að vakna í skauti hennar. Barnið brauzt um og sparkaði í
hinu þrönga fangelsi sínu — hún vissi, að hún myndi fæða táp-
mikinn son. Hún þekkti hann löngu áður en hann leit dagsins
ljós. Hún hló með honum og grét með honum. Hún naut ekki
hinnar sömu værðar og þegar hún var vanfær í fyrra skiptið, en
hún var eitt með þessu nýja barni sínu, og hún fann, að ekkert
afl í heiminum myndi nokkru sinni geta skilið hana frá því.
XXV.
VETURINN var liðinn. Sáðkornið spíraði í moldinni, og nýtt
líf kviknaði í kviði kvenna. Vestræn lífsviðhorf höfðu lengi
verið boðuð hinum austrænu mönnum, en lítinn hljóm
grunn fundið. Nú var eins og öll frækorn, sem sáð hafði verið,
vöknuðu skyndilega til lífsins. x
Kínaveldi hafði öld fram af öld verið sjálfu sér nóg. En nú var
hiö mikla þjóðfélag þungað — það gekk með ávöxt kristindómsins,
eins og það hafði fyrir tvö þúsund árum gengið með ávöxt
Búddhatrúarinnar. Hinar voldugu kenningar Búddha höfðu á
sínum tíma frjóvgað siðfræðikerfi Konfúsíusar og lyft Kínverjum
til hárrar menningar. Þegar þessir tveir menningarstraumar
mættust, urðu til nýjar hugsanir, nýjar uppgötvanir voru gerðar
og myndlist og skáldskapur blómgaðist.
En þegar aldir liöu, féll straumurinn í fastan farveg, allt var
fellt í vanaskorður, hinir ytri siðir í heiðri haldnir, en frjósemi
andans var þorrin. En nú kom kristinlómurinn og vó miskunnar-
laust að hinum stirðnuðu formum og blés nýju lífi í kulnaðar
glæðurnar.
Jón gaman af að ræða. við karl-
ana. Um kvöldið gekk Jón á ís
yfir Gilsfjörð og gisti i Saur-
bænum. Næsta dag hélt hann
áfram ferðinni; kom við í Páls-
seli í Laxárdal, en þar var þá
faöir hans, og hélt svo þaðan
yfir Laxárdalsheiði til Borðeyr-
ar. Eftir að hafa staðið þar við
um stund og lokið erindinu, hélt
Jón til baka og gisti í Pálsseli
næstu nótt. Þriðja daginn fór
hann þaðan í einum áfanga til
ísafjarðar. Hann fékk 50 krónur
fyrir ferðina, og var það mikið
fé í þá daga. En auk þess bauð
skipstjóri honum frítt far með
skipinu til Borðeyrar. Það gat
Jón þó ekki notað sér, því að
Björn félagi hans var ekki ferð-
búinn þegar skipið fór fra ísa-
firði, og Jón vildi ekki slíta fé-
:agsskap við hann. Skipið komst
skömmu síðar með vörurnar til
Borðeyrar og komu þær í góðar
þarfir.
Útilega á Tvídægru.
Vor eitt um krossmessuleytiö
nokljú'u eftir 1890 var Jón fyrir
sunnan; hafði farið suður um
veturinn til sjóróðra, sem oftar.
í Reykjavík hitti hann Guð-
mund Sigurðsson frá Svertings-
stöðum í Miðfirði. Guðrr.undur
var þá innan við tvítugt. Ilann
hafði verið í Flensborgarskóla
um veturinn og róið uin tirna
fyrir sunnan eftir að skólanum
var slitið. Þeim Jóni og Guð-
mundi kom saman um aó veröa
sam^erða norður. Áður en þeir
iögðu af stað í ferðina hitf.i mað-
ur nokkur, Brynjólfur að nafni,
Jón að máli og bað han>> að
leyfa unglingspilti að verða
þeim samferða norður. Var þac
auðsótt. Piltur þessi hafði róið
iriá -Brynjólfi um veturinn.
Hann hét Þorsteinn Jónsson, og
varð síðar bóndi í Gröf á Vatns-
nesi. Brynjólfur þessi átti heiuia
í Skuggahverfinu í Reykjavík.
Hann bauð þeim Jóni og Guð-
mundi heim til sín til kaffi-
drykkju.
Af tilviljun höfðu þeir feröa-
félagarnir einn hest með sér og
fluttu farangur sinn á honum
Þeir fóru úr Reykjavík sem leið
liggur upp Mosfellssveit og
komu við á Mógilsá. Jón var
kunnugur á þeim bæ, og þágu
þeir þar góðgerðir. Þar bjó þá
kona er Jóhanna hét, hálfsystir
séra Magnúsar á Gilsbakka.
Þaðan héldu þeir yfir Svína-
skarð, um Kjós í Hvalfjarðar-
botn, yfir heiði og komu að
Vatnshorni í Skorradal skömmu
fyrir fótaferðartíma. Þar bjó þá
Björn Eyvindsson, faðir Bjarnar
í Grafarholti, fyrrum alþingis-
manns. Ferðamennirnir fengu
þar góðar viðtökur og sváfu þar
fram til hádegis. Fóru þaðan
yfir í Lundarreykjadal og komu
að Lundi. Þar var þá séra Ól-
afur, síðar prestur að Hjarðar-
holti í Dölum. Var prestur sjálf-
ur að þekja flag með húskörl-
um sínum. Frá Lundi fóru þeir
yfir i Flókadal, og komu þar að
bæ einum um miðaftansleytið.
Vallargarður var þar lágur, og
sagði einhver þeirra, að þeir
skyldu bara teyma hestinn yfir
garðinn og beint heim túnið, í
stað þess að leita að heimreið-
inni. Þegar þeir komu inn fyrir
garðinn, sáu þeir bóndann, sem
var roskinn maður, standa á
garði þar skammt frá, við fjós-
tóftina. Ávarpaöi hann komu-
menn á þessa leið: „Það er ekki
siðlegt piltar mínir, að fara yfir
túnið. Gatan heim að bænum
er hér rétt hjá.“ Hann fékk það
svar, að þúfurnar hans myndi
ekki saka, þó að yfir þær væri
gengið, en jörð var þá lítið farin
að gróa. Karl glotti við og bauð
þeim til bæjar; sagði hann, að
réttast væri fyrir þá að vera hjá
sér í nótt. Kom þeim saman um
að þiggja það boð bónda. Þetta
var aö Hæli i Flókadal, og hét
bóndinn Þórður. Þeir fóru í bæ-
inn með Þórði og heilsuðu hús-
freyju. Jón spurði hana að nafni.
„Ykkur mun ekki þykja nafn
mitt fallegt", sagði hún, „ég
heiti Ljótunn“. „Ég kann visu
um einhverja Ljótunni," mælti
Jón, „en ekki veit ég, hvort hún
hefir verið orkt um þig eða aðra
með sama nafni. En vísan er
svona:
Aldrei verður Ljótunn ljót,
ljótt þó nafnið beri.
Ber af öllum snótum snót,
snótin blessuð veri.“
Þeir ferðamennirnir voru
Hæli um nóttina í góðu yfirlæti,
en enga borgun vildi Þórður
taka fyrir næturgreiðann.
Kvaðst hann hafa boðið þeim
gistingu, en auk þess mættu
þeir Borgfirðingar gjarnan
launa Norðlendingum góðan
beina er þeir veittu réttamönn-
um á haustin.
Jón og félagar hans fóru
snemma morguns frá Hæli
Þeir komu að Fljótstungu og
\ (Framhald á 4. siöu)
KAUPFÉLÖG —
BUNAÐARFELÖG!
Áríðandi að pantanir í sáðvörur berist
oss eigi síðar en 30. febrúar næstkonr
amli.
Samband ísl. samvinnuf élaga
O
o
o
o
O
o
O
o
o
<»
o
O
O
o
o
O
1
Þakka innilega auðsýnda samúð og hluttckningu, við
andlát og jarðarför systur minnar,
Sigríður ltnnólfsdóttur.
Fyrir hönd ættingja.
GUÐRÚN RUNÓLFSDÓTTIR, FOSSI.
> Ollum þeim sveitungum minum, sem á síðastliðnu ári
hafa á einn eða annan hátt veitt mér og minu heimili
hjálp og aðstoð í fjarveru minni og veikindum, vil ég votta
mínar hjartanlegustu þakkir og bið þeim allra heilla
og blessunar.
Þrúðardal, 7. jan. 1947.
GUÐM. ANDRÉSSON.
Tónlistarsýningin
ER OFIN DAGLEGA FRÁ KL. 13.30-
33.00.
Starfsstúlku
vantar á Kleppsspítalann og einnig vökn-
konu, sena Jiarf að geta séð sér fyrir hiis-
næði. — (Jpyklýsingar í sima 3319.
Bók,
sem mun vekja geysi-
mikla athygli
Álit hagfræðínganefndar
eftir hagfræðingana Gylfa Þ. Gíslason,
Jónas Haraldz, Klemens Tryggvason og
*
Olaf Blörnsson er komin í bókabúðir.
Timann
vantar tflílnnanlega börn U1 aS bera
blaðlð út tll kaupenda riSs vegar um
bælnn. HeltlS er á stuSnlngsmenn
blaðslns, &5 bregðast vel við og reyna
að aðíitoða eftlr megnl viS aS útvega
ungllnga tU þessa Btaría.
HVAÐ ER MALTKO?
Vimilð ötullega \fyrir
Timann.
IHSMEDIR!
«
Chemta-vanillutöflur eru ó-
TviSJafnanlegur bragðbaetlr í
:súpur, grauta, búSinga og alls
konar kaíflbrauö. Ein vanillu-
itafla Jafnglldir hálfrl vanillu-
isctöng. — Fást i öllum matvöru-
verzlunum.
ruznm
w Ai
xixtzxsxxixmu:u::::mxitiuximmæxœ}
Útðbreiðlð Timann!