Tíminn - 14.11.1947, Blaðsíða 3

208. blað
TÍMINN, föstudaginn 14. nóv. 1947
3
Magnús
bankastjóri
agnus
Landsbankastjóri
Magnús Sigurðsson banka-
stjóri var fæddur í Reykja-
vík 14. júní 1880. Hann and-
aðist hinn 27. október s. 1.
suður í Genua á Ítalíu.
Foreldrar hans voru Sig-
urður Magnússon, kaupmað-
ur í- Bráðræði í Reykj avík og
kona hans, Bergljót Árna-
dóttir, bónda á Bakka í Hólmi
í Skagafirði.
Hann gekk ungur í Latínu-
skólann í Reykjavík. Lauk
stúdentsprófi 29. júní 1901.
Sigldi til háskólans í Kaup-
mannahöfn, og lauk þar em-
bættisprófi í lögfræði 14. júní
1906. — Árið 1909 giftist hann
Ástríði Stephensen, dóttur
Magnúsar Stephensens lands
höfðingja, en hún dó 25. apríl
1933. Eignuðust þau Magnús
og frú Ástríður 9 börn, 6
dætur og 3. syni. Ein þeirra,
Ásta, dó 1941. Hin lifa öll og
eru þessi: Elín, gift Guðm.
Ólafs, lögfræðingi Útvegs-
bankans í Reykjavík. Magnús
Vignir, sendiráðsfulltr,. giftur
Andrey f. Wellby. Bergljót,
tannlæknir, gift F. Smith,
tannlækni. María, gift Sverri
Briem, stórkaupm. í Reykja-
vik. Ragna, gift J. Rönning,
framkv.stj. í Reykjavík.. Sig-
urður, lyfjafr. í Reykjavík,
giftur Huldu K. Larsen og
Jón, gjaldkeri í Reykjavík,
giftur Dóru Guðmundsdóttur.
— Systkini hans voru, Guð-
rún, dáin fyrir nokkrum ár-
um, Ingibjörg, kennslukona,
Reykjavík, Jón, prófessor og
yfirlæknir, Reykjavík.'
Magnús Sigurðsson giftist
í annað sinn 11. maí 1935,
Margréti Stefánsdóttur frá
Stóra-Knarrarnesi á Vatns-
leysuströnd.
Frá því að Magnús Sigurðs-
son kom heim að loknu námi
og embættisprófi í Kaup-
mannahöfn, og fram til þess
tíma, að hann varð banka-
stjóri í Landsbankanum 1917,
gengdi hann ýmsum lög-
fræðilegum störfum. Var
málaflutningsmaður við yfir-
réttinn í Reykjavík, settur
sýslumaður í Gullbringu- og
Kjósarsýslu og bæjarfógeti í
Hafnarfirði og jafnframt
fyrsti bæjarstjóri í Hafnar-
firði. Setudómari á ýmsum
stöðum, svo sem Mýra- og
Borgarfjarðarsýslu og Vest-
mannaeyjum. Sat í rann-
sóknarnefnd Landsbankans
1909 og ýmsum öðrum nefnd-
um.
Eftir að hann varð banka-
stjóri, átti hann mikinn þátt
í stofnun og störfum ýmsra
merkra stofnana. Formaður í
fyrstu Landspítalanefndinni.
Formaður fyrir Byggingar-
sjóði verkamanna frá 1930 til
dauðadags. Einn af stofnend-
um Fiskifélags íslands, og átti
jafnan sæti á þingum þess.
Meðal stofnenda Slysavarna-
félags íslands, og sat lengst
af í stjórn þess og einn af
stofnendum og formaður
Sölusambands ísl. fiskfram-
leiðenda frá upphafi, auk
fjölda annarra starfa, sem
ékki er rúm til að ræða nánar
úm hér.
Þegar litið er yfir ævistarf
Magnúsar Sigurðssonar
b^nkastjóra, skiptist það í
tvo megin þætti. Annars veg-
ar bankastjórastarfið og hins
vegar störf hans við svo að
segja alla meiriháttar samn-
ingá, varðandi fjárhagsmál,'
sem gerðir hafa verið við aðr-
ar þjóðir fyrir íslands hönd, á
síðustu tveimur til þremur
áratugum.
Með komu Magnúsar Sig-
urðssonar í Landsbankann
hófst nýr kapítuli í sögu
bankans, og í rauninni að
miklu leyti í öllu fjármála-
og atvinnulífi þjóðarinnar.
Um líkt leyti voru líka ýmsir
nýir straumar að brjótast
fram í landinu, og nýir kraft-
ar að leysast úr læðingi. Hin
aldagömlu pólitísku og fjár-
hagslegu bönd við Dani voru
að rofna. Ný sterk hreyfing í
innanlandsmálunum var að
mótast, en nokkrir af fremstu
forgöngumönnum þeirrar
stefnu, höfðu komið auga á
Magnús Sigurðsson, hrifust
af glæsileik hans og gáfum,
og fyrir atbeina þeirra tók
hann sæti í stjórn Lands-
bankans snemma árs 1917.
Magnús Sigurðsson var þá
á bezta aldri, ekki fertugur,
en þó þegar með nokkra
haldgóða og hagkvæma lífs-
reynslu að baki sér. Prýðilega
menntaður, gáfaður og
gæddur miklu starfsþreki, og
ákveðnum vilja til þess að
láta mikið til sín taka í hinu
nýja þýðingarmikla og virðu-
lega embætti hans.
Þegar Maghús Sigurðsson
varð bankastjóri, var Lands-
bankinn ekkert stórveldi. ís-
landsbanki hafði starfað í
rúman áratug. Hann var þá
aðal seðlabankinn, og miklu
stærri og áhrifameiri stofn-
un í þjóðlífi íslendinga en
Landsbankinn. En nýir tímar
voru að renna upp. Atburða-
röðin var ör. Taflstaðan
breyttist ótrúlega fljótt.
Landsbankinn óx ört undir
handleiðslu hins nýja banka-
stjóra. Með nýrri löggjöf
fékk Landsbankinn ' seðlana,
og brátt var hann orðinn
höfuðbankinn.
Allt fram til þess tíma, er
Magnús Sigurðsson tók sæti'
í stjórn Landsbankans, höfðu
svo að segja öll bankavið-
skipti íslendinga verið bund-
in við Danmörku. íslands-
banki var að miklu leyti
stofnaður með dönsku fjár-
magni, og var hann lengst
af undir stjórn dansks
bankastjóra. Yfirleitt var allt
fjármálalíf og atvinnulíf
landsmanna enn mjög háð
dönskum áhrifum.
Eitt af fyrstu og sögurík-
ustu verkum Magnúsar Sig-
urðssonar sem bankastjóra'
og. áhrifamanns í fjármálum
landsins, var að höggva á
þessi bönd, sem allt of mikið
minntu á hina gömlu og ill-
ræmdu einokun og selstöðu-
verzlun á fslandi, og opna
hinn enska peningamarkað
og stofna þar til nýrra og
sterkari sambanda.
Það leið skammur tími frá
því, að Magnús Sigurðsson
tók sæti í stjórn Landsbank-
ans, þar til hann réði þar
mestu. Enda þótt hann væri
í eðli sínu varfærinn og gæt-
inn maður, þá óx bankinn á
tiltölulega stuttum tíma und-
ir forustu hans úr lágum
stilk í stóran stofn.
Það leið heldur ekki á
löngu, þar til hann var orð-
inn svo samgróinn bankanum
í meðvitund manna, að
naumast var hægt að hugsa
sér annan án hins, bankann
án Magnúsar Sigurðssonar,
eða hann án bankaris.
Það eru ekki nema rúm 62
ár síðan Landsbankinn var
stofnaður. Magnús Sigurðs-
son var svo að segja réttum
fimm árum eldri. Er hann
féll frá, hafði bankinn notið
forustu hans næstum helm-
Magnús Sigurðsson Lands-
bankastjóri hefir um þrjátíu
ára skeið staðið fremstur í
f j ármálaviðskiptum íslenzku
þjóðarinnar út á við. í gegn-
um margar kreppur og örð-
ugleika var honum falið að
semja um samningamál og
viöskiptamál. Hann var alltaf
tilbúinn, dró sig aldrei í hlé
þegar á reyndi, gerði alltaf
skyldu sína og heppnaðist
oftast vel.
En nú er starfinu lokið,
hann er fallinn í valinn.
Um Magnús Sigurðsson
hefir oft staðið styr eins og
við er að búast um mann í
svo mikilli og áberandi stöðu
í þjóðfélaginu, þar sem oft
þarf að taka ákvarðanir, sem
koma hart við marga. En svo
átti hann líka þann eigin-
leika í ríkum mæli að geta
komiö málum fram með sér-
stakri lagni og lipurð, sem
var aðdáunarverð og sem oft
leiddi erfið mál til góðra loka
án átaka.
Sem Landsbankastjóri
reyndist hann samvinnu-
hreyfingu þessa lands rétt-
sýnn og hollur og hanu
reyndist þá beztur, er mest
reyndi á.
Magnús Sigurðsson var
eins og svo margir aðrir sam-
settur af bæði hörku og mildi.
Surnir töldu hann vera kald-
iyndan og óbilgjarnan, en við
sem þekktum hann vel viss-
um, að með honum bjó mikil
hlýja, mildi og kærleikur.
Hann var sannur og trúr
vinur vina sinna. Hann
reyndist ætíð boðinn og bú-
inn til að leggja sig fram til
að afstýra óþægindum og
veita hjálp, fyrirgreiðslu og
huggun.
ing starfstíma síns. Væri
saga annars hvors rituð nú,
Magnúsar eða bankans, yröi
hún óhjákvæmilega saga
hins um leið.
Allt fram til allra síðustu
tíma fylgdist Magnús Sig-
urðsson mjög nákvæmlega
með öllum rekstri bankans,
allt til hins smæsta, inn á
við sem út á við. Á síðustu
árum kölluðu störfin út á við
æ meira og meira á krafta
hans.
Ég, sem þessar línur rita,
kom sem starfsmaður í bank-
ann sama árið og Magnús
Sigurðsson tók þar viö stjórn-
artaumum. Ég var óslitið
starfsmaður bankans undir
stjórn Magnúsar Sigurðsson-
ar í 18 ár. Lengst af þeim
tíma sátu þar í stjórn með
honum, L. Kaaber og Georg
Ólafsson. Mér er ákaflega
ljúft að minnast þessara
heiðursmanna allra, minnast
þeirra sem góðra húsbænda,
sem samvizkusamra, heiðar-
legra og. skyldurækinna emb-
ættismanna og minnast
þeirra með þakklæti fyrir
mikið traust, er þeir jafnan
sýndu mér, þann langa tíma,
sem ég var starfsmaður
Landsbankans undir stjórn
þeirra, og reyndar jafnan
síðan, meðan þeirra naut við
og á reyndi. Nokkru eftir að
ég fór úr bankanum í það
starf, sem ég hefi'. síðan
gegnt, innti Magnús Sigurðs-
son oftar en einu sinni að því
við mig, að ef ég vildi hverfa
aftur til fyrri starfa hjá þeim,
þá stæði það til boða, fyrir
Hann hafði sérstakt lag á
að umgangast menn. Þess
vegha átti hann fjölda kunn-
ingja og vina víða um lönd
frá feröum sinum erlendis.
Fundum mínum hefir borið
saman við marga þessara
manna og hefir það ætíð ver-
ið ánægja að sjá hlýjuna í
augum þeirra, þegar talið
hefir borizt að Magnúsi Sig-
urðssyni.
Fyrir stuttu síðan vorum
við saman í Kaupmannahöfn
rétt áður en hann lagði af
stað í síðustu ferð sína suður
til Sviss og Ítalíu. Þá eins og
oftast, var efst í huga hans
og allt talið um velferð og
framtíð þeirrar stofnunar, er
hann hafði lagt alla lífs-
krafta sína, Landsbanka ís~
lands.
Nú er hann látinn. En
óskir hans og vonir um góða
framtíð fylgja áfram Lands-
bankanum og hverju góðu
máli, sem til framdráttar er
íslenzkri framför og velmeg-
un.
Við fráfall Magnúsar Sig-
urðssonar sér Landsbankinn
á eftir elzta starfsmanni sín-
um, sem heilan mannsaldur
gaf honum krafta sína.
Þjóðin sér á eftir góðum
syni, trúum íslendingi, sem
vildi íslandi og íslenzku þjóð-
inni allt hið bezta.
Margar stofnanir, sem
hann var með til að stofna
eða styrkti á einn eða annan
hátt sakna vinar í stað.
Og við vinir hans minn-
umst hans með þakklæti.
Þökkum, og óskum honum
góðrar ferðar um þá heima,
sem framundan eru.
ekki lakari kjör en ég þá
hafði. — Nú eru þessir góðu,
samhentu menn allir horfnir.
Horfnir úr bankanum, og
horfnir fyrir fullt og allt yfir
í hina miklu þögn hins ó-
sýnilega. Ég get ekki að því
gert, að ég á enn bágt með að
átta mig á þessu, og ég sakna
þeirra allra.
Hinn meginþátturinn í
ævistarfi Magnúsar Sigurðs-
sonar, störf hans fyrir ríkið
út á við, var ef til vill engu
síður mikilsverður fyrir land-
ið en bankastjórastörfin, og
báru honum vitni sem af-
burðamanni.
Hann hafði um langt skeið,
eða lengst af eftir að hann
varð bankastjóri, verið aðal-
ráöunautur allra ríkisstjórna,
er setið hafa hér á landi á
þessu tímabili, um allt, er
laut að erlendum milliríkja-
samningum varðandi fjármál
og atvinnumál landsins.
Hann átti sæti í og var oftast
formaður flestra þeirra
nefnda, er sendar hafa verið
til samninga við aörar þjóöir
um slík mál. Einnig átti hann
sæti í flestum eða öllum
meiriháttar nefndum, er
störfuðu að svipuðum málum
hér heima. Ein hin kunn-
asta slíkra nefnda var hin
svo nefnda tveggjamanna-
nefnd. í henni sat M. S. meö
enskum fjármálasérfræðingi,
meðan sú nefnd starfaði,
fyrrihluta hernámsáranna.
— Eitt af meiriháttar afrek-
um Magnúsar Sigurðssonar í
(Framhald á 6. síðuj
Vilhjálmur Þór.