Tíminn - 28.08.1953, Blaðsíða 3

193. blað.
TÍMINN, föstiidaginn 28. ágúst 1953.
3
Sextugun Sigurður Birkis
Þann 9. • þessa mánaðar
varð Sigurður Birkis söng-
málastjóri þjóðkirkjunnar,
60 ára.
Venjulega skiftir það ekki
miklu máli fyrir aðra en
venzlamenn og vini, þótt mað
ur eigi 60 ára afmæli, þetta
gerist á hverjum degi ársins
og f jöldi þeirra, sem náð hafa
þessum aldri, eiga ólifaðan
drjúgan áfanga æfinnar og
oft merkilegan. Vonandi verð
ur það hlutskipti Sigurðar
Birkis.
En þar sem Birkis er löngu
þj óðkunnur fyrir brautryðj -
endastörf á sviði söngmennta
1 landinu, vil ég segja nokk-
ur orð á þessum tímamót-
um i æfi hans um hann sjálf
an og lífsstarf hans.
Það mun hafa verið 1927,
að ég kynntist Birkis aö
nokkru ráði. Iiann var þá ný
setztur að hér í bænum sem
söngkennari að afloknu
námi erlendis, hafði útskrif
ast frá verzlunarskóla í Kaup
mannahöfn og f'rá konung-
lega tónlistarskólanum þar,
með söng sem aðalnáms-
grein og síðan stundað fram
halflsnám á Ítalíu. — Hann
var þá þegar kunnur söng-
unnendum höf uðstaðarins,
•haföi haldið hér fleiri söng-
■skemmtanir við bezta orð-
stýr. Okkur, sem vorum meiri
eða minni þátttakendur í
sönglífi bæjarins, þótti það
mikill i'eiigur að geta leitað
til þess iærða kennara um
tilsögn í raddbeitingu og
raddþjálfun. Alþingishátíðin
1930 stóð fyrir dyrurn. Sigfús
heitinn Einarsson sá um und
•irbúning söngs fyrir hátíð-
ina og fyrh’ hans atbeina var
Samband ísl. karlakóra stofn
að 1908. Það réði Birkis í sína
þjónustu ög starfaði hann
hjá því til 1941, að hann var
ráðinn söngmálastj óri þjóð-
kirkjunnar. Samtímis og síð-
ar kenndi hann nokkrum á-
litlegum söngvurum, t. d.
Stefáni íslandi, sem var einn
af hans fyrstu nemendum,
Einari Kristjánssyni, Þor-
steini Hannessyni, Guðrúnu
Á. Símonar og Kjartani heitn
um Sigurjónssyni, sem var
maður, er mikils mátti af
vænta og var harmdauði öll-
um, sem þekktu hann. — Öll
þessi ár hafði ég mjög náin
kynni af Sigurði og starfi
hans og á hugljúfar minn-
ingar um samskipti okkar,
bæði þá og síðar, og færi hon
um beztu þakkir fyrir störf
hans í þágu Sambands ísl.
karlakóra og Karlakórs
Reykjavíkur. Karlakór Rvík-
ur sótti kennslu til Birkis
eins og hægt var, og er mér
minnisstæð sú alúö, er hann
lagði við raddþjálfun kór-
manna fyrir utanlandsferð-
irnar 1935, 1937 og 1946. Hann
fór með kórnum fyrstu ferð-
ina og var einn af þeim
’fyrstu, sem kórinn kaus sem
heiðursfélaga. Sama gerði
einnig Samb. ísl. karlafc óra
og fleiri kórar.
Ég veit, að Birkis hætti
störfum hjá Sambandi ísl.
karlakóra með nokkrum
trega. Hann haföi eignast
íjöida vina víðs vegar um
lar.dið, sem þótti sárt að
missa hann frá starfinu. En
stór verkefni og erfið voru
framundan, og þau hlaut
hann aö taka að sér. Aðrir
en ég, eru betur fallnir til
að dæma um, hvernig honum
hefir lánast að leysa þau af
höndum, en þar munu merk
in sýna verkin, og merkin
eru þau, að kirkjukórar hafa
verið stofnaðir í hátt á ann-
að hundrað af sóknum lands
ins. Að stofnaður var söng-
skóli þjóðkirkjunnar, sem
Birkis veitir forstöðu, en þar
hafa margir organistar not-
ið kennslu. Hin mörgu söng
mót kirkjukóranna bera því
glöggt vitni, að starfsemi
þeirra er í blóma og kirkju-
lífi þj óðarinnar ómetanleg-
ur stuðningur. Hitt vitum
við einnig, að áður en Birkis
hóf lananám sitt á þessu
sviði, var ástandið í þessum
efnurn mjög slæmt, svo að
sums staðar horfði til vand-
ræða um messuhöld. Má því
segja, að hér hafi borgir ver-
ið reistar úr rústum.
Fræg er sagan af hinum
fyrsta Hólabiskupi, Jóni
helga, við aftansönginn í
Lundi. Jón biskup setti skóla
áð Hólum og réði til hans
söngkennara, kenndi hann
mörgum ungum mönnum
söng og má af sögunni
marka, að hann hafi verið
snjall kunnáttumaður í sinni
grein. Eigi er mér kunnugt
um að kirkjan hafi lagt slíka
rækt við söngkennslu frá
þeim tíma og til þess er Birk
is tók við embætti sínu hjá
þjóðkirkjunni.
Ég veit, að sumir menn
liafa spurt: Er söngurinn
þess virði, að honum til efl-
ingar sé varið tíma og fé?
Ég vil nota tækifærið og
svara þessari spurningu í fá-
um dráttum frá mínu sjón-
armiði:
(Framh á S. siðu).
Góðir íestir í
A undanförnum árum hafa
oft komið hingað góðir gestir
og fært með sér hressandi and
rúmsloft að utan. Við höfum
notið komu þessa fólks, list
ar þess og numið af því. Það
er mjög virðingarvert af ráða
mönnum þjóðleikhússins að
beita sér fyrir því, að hingað
komi hópar erlends listafólks,
sem er þess megnugt að auðga
okkur af menningu.
Nú er kominn hingað flokk
ur ballettdansara frá konung
lega leikhúsinu í Kaupmanna
höfn og komu ballettdansar-
arnir fram í þjóðleikhúsinu í
fyrsta sinn í fyrrakvöld.
Hér er ballettinn mjög ung
ur og er enn í mótun. Síðast
liðinn vetur sáum við fyrst að
ballettinn á sér framtíð hér á
landi, en þar á ég við ballett-
inn „Nú andar suörið“, sem
byggður er á undurfögru ljóði
Jónasar Hallgrímssonar. En á
meðan íslenzkur bailett er í
deiglunni, er það okkur ómet
anlegt, að hingað komi eriend
ir ballettdansarar, svo a'ð inn
lendir dansarar geti haft hina
til athugunar á, leið sinni
fram á við.
Það er mjög ánægjulegt, aö
þessi ágæti ballettflokkur,
sem nú er hér í heimsókn,
skuli vera undir stjórn Fred-
björns Björnssonar, manns af
íslenzkum ættum, og mátti
glögglega kenna íslenzkrar
skapeiginöar í dansi þeim,
sem Fredbjörn hefir samið og
er á efnisskrá ballettsins hér.
Ballettinn hófst á Chopin-
iana eftir Fokin, við tónlist
eftir Chopin. Ballettinn döns
uðu Kirsten Ralov, Inge Sand.
Elin Bauer, Viveca Segerskog
og Stanley Williams. Eins og
tónlist Chopins, þá er þessi
dans mjög fagur í svífandi
léttleika sínum, sem er þó
öðru hverju tregablandinn.
Sérstaka eftirtekt vöktu þær
Kirsten Ralov og Inge Sand.
Þrautskólaðar að viöbætt-
um þeim listrænu hæfileik-
um, sem enginn skóli getur
skapað, hversu góður sem
hann er.
Fredbjörn Björnsson og lnge Sand
sten Ralov og Fredbjörn
Björnsson. Þessi dans er
einna eftirminnilegasta at-
riðið. Bæði voru dansendui’n
ir áhrifamiklir túlkendur og
dönsuðu með því valdi, sem
þrautreyndum heimamönn-
um í þessari list er einum auð
ið. Tjáningin var einföld en
sterk og bar i sér þá suðrænu
hlýju og angan sjálfgróinna
aldingarða rómanskra mar- j
marahalla, sem einkum vekur j
í okkur þær kennöir, sem eru !
af keltneskum toga spunn- j
ar og geta ekki dáið, þrátt i
fyrir norrænan þunga arf-
i genginnar skapgerðar okkar.
Næst á dagskránni var Don
Quichotte, ballet eftir Petita,
tónlist eftir Meishaus. Þenn-
an ballett dönsuðu þau Kir-
Kristen Ralov
j Þriöja atriöið var Coppelia,
þættir úr ballett eftir Nuitter
og Saint-Leon, tónlist eftir
I Delibes. Þættirnir voru Pas de
l deux, Variationer, Czardas og j
finale. Svanhilde dansaði j
, Inge Sand fínlega og með
, þeirri eölislægu lyftingu, sem
jer svo mjög einkennandi við
' þennan sólódansara. Frantz
dansaði Fredbjörn Björnsson,
sterkur og karlmannlegur,
-oðlileg og viðkunnanleg and
staða Inge Sand. Vinstúlkurn
ar dönsuðu þær Kirsten -Ralov
og Elin Bauer og Viveca Seg-
erskog, en vinina dönsuðu
Stanley Williams og Anker
Örskov.
Hrífandi voru Draummynd
ir, þættir úr ballett eftir Wal-
bom við tónlist eftir Lumbye.
Einkum var samdansinn í
finale eftirtektarverður og
sýndi bezt, hve þessir kær-
komnu gestir standa framar-
lega í list sinni.
Næst kom Yota, ballett eft
ir Fredbjörn Björnsson. Dans
aði höfundurinn sjálfur
ásamt Inge Sand og Viveca
Segerskog þennan ballett.
Hann er mjög skemmtilegur
ðg í honum þekkist það grín,
sem okkur er mjög nærstætt
og hér á landi hefir löngum
tíðkast i skáldskap. Er líklegt,
að erfðir höfunöar hafi ráðið
einhverju um þá línu, sem
hann valdi í. þennan ballett
sinn.
Áð síðustu var dansaður
ballettinn Livj ægerne paa
Amager eftir ðánska meistar
ann Bournonville. Komu þau
öll fram í þessum dansi, sem
var eins óaðfinnanlega dans
aöur og öll hin atriðin. Ein-
kennandi var allt að því gáska
fullur þróttur Kirsten Ralov í
þeim öansi.
Það er óhætt að fullyrða,
að hér hafa ekki sézt önnur
eins tilþrif, léttleiki og full-
komnun skólunar og hjá þess
um ballettflokki. Danskur
ballett er viðurkenndur fyrir
gæði, en sú viðurkenning hef
ir haft lítið að segja fyrir okk
ur, þar til nú, að við höfum
séð hann. Það er ekki lengur
afspurn, heldur vissa, seni við
höfðum þó fengið sterklega
undirstöðu að við dvöl Bid-
stedhjónanna á s. 1. vetri. Eins
og áður getur, þá er það ung
um ballett hér á landi mikil
gæfa að þessi flokkur kom
hingað. Eru unnendur ball-
etts hvattir til að' láta ekki
hjá líða að sjá þessa ballett-
dansara, sem aðeins standa
stutt við.
Undirleik annaðist Alfred
Morling, sem er aðstoðar-
hljómsveitarstjóri við konung
lega leikhúsið í Kaupmanna-
höfn. Undirleikur hans var
mjög góður.
G.
Silliiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii || ||||I||M,||,|||||||||,ll,l|III||lll|l|lll,|im|,mi|||,l||i|||Iltm|,||||||||||||||||||||||,m||||,||||,|||,|||lll|im|ll|l|ll|,|,,|,|n,||,,ii,niiiiiiiiiiniiiii,||,,||||||||||||||||,||||||||||||||n,,iii |||||||,|||,1111111111111,111111111,—
' I
heldur áfravi í dag. — Fjölbreytt úrval af alls
konar efnnm. — Einnig föt og stakar buxur
— AFAR ÓDÝRT.
iiiliiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiilililiiiiiiiiiiiiiui|l|,||l|l,MHMinmnmmunmiuimummmnmmmmummummmmmnniunnmuimnummumiiuiMunmimmuimmmmuunnumnmummmmmmmummumuminumiiimmmuummummmmr*imumuuum -
^^Kcl^oóó,
j^itUý h o Ítóó træ tl 2