Tíminn - 22.12.1962, Blaðsíða 15

I
Athugasemd frá
Jóni Pálmasyni
Ég sá nýlega birta í Tímanum en ekki vodka eSa dauða
eina vísu, er Bjarni Asgeirsson
setti á mig, sem forseta, í þing-
veizlu á nýsköpunarárunum — út
af þessu vil ég biðja fyrir at-
hugasemd, bœði af því að vísan
er afbökuð, og líka hinu, að ekk-
ert er minnzt á mín svör.
Vísa Bjarna var svona:
„Drekkum austræn, vestræn vín:
vodka, svartadauða,
nú er áfeng angan þín
Akurliljan rauða“.
Ég svaraði mjög fljótlega með
tveimur vísum:
Líkar mörgum ljóða hrós
lagt á heilla slóðir.
Rauðu akurlilju ljós
leiddu forðum þjóðir.
Hér er víns og veizluhagur
vorrar gleði heilladagur,
Akurliljan býður rauða.
Skýringar. — Rauða akurliljan
var gervinafn á einum ágætis-
manni á fyrri tíð. Hann var ensk-
ur barón, en fór huldu höfði og
jókst það með undursamlegum
hætti að bjarga fjölda manna frá
dauða í stjómarbyltingunni
frönsku. Var það fólk frá fleiri
þjóðum.
Um víntegundir er það að segja,
að „vodka“ og „svartidauði" voru
ekki til í þessari veizlu og ég held
ekki í neinni þingveizlu, sem ég
hef mætt í. Þar eru allt aðrar vín
tegundir á borðum.
En þess er skylt að geta, að það
var alveg óvenjulegt, að þannig
ljóðagalli kæmi fram hjá svo
flugslyngum og ágætum hagyrð-
ingi sém Bjarni Ásgeirsson var.
Litlu-jól á
Laugalandi
Hjóluðu í staurinn
með 100 km. hraða
BÓ—Reykjavik, 21. des.
Laust fyrir miðnætti var
bifreiðinni R-3841 ekið á Ijósa
staur á Skúlagötu með þeim
afleiðingum, að farþegi kast-
aðist út, staurinn þverkubb-
aðist og sjálfur bíllinn stöðv-
aðist vegandi salt á sjávar-
kantinum.
Fimm ungir menn í bílnum við-
urkenndu að hafa veiið í eins
konar kappakstri og voru að taka
fram úr bíl, þegar þeir lentu á
staurnum. Þeir sögðu lögre^lunni,
að hraðinn hefði verið „eitthvað
ca. 100 kílómetrar". Piltarnir voru
ófullir!
Það stóríurðulega við atburð-
inn er, að enginn þeirra meiddist,
ekki einu unni sá, sem kastaðist
út. Annag er það, að bíllinn hékk
á kantinum, en steyptist ekki í
sjóinn. Tveir bílar frá Vöku voru
sendir til að hirða hann, en sum-
ir héldu að hann mundi velta út
af bakkanum áður en það tækist.
Bíllinn er stórskemmdur.
„EITTHVAÐ HRAS
AÐ HEFUR SÁ“
HE—Rauðalæk, 21. des. -
Litlu jólin voru haldin hér í
hinum nýja barnaskóla á Lauga-
landi á þriðjudaginn og er það í
fyrsta sinn sem þau eru haldin
hér um slóðir með þessu sniði.
Barnakór skólans söng undir
stjórn Eiríks fsakssonar, söng-
kennara. Séra Hannes í Fellsmúla
talaði við börnin. Síðan fluttu börn
in tvo.leikþætti og að lokum döns
uðu þau í knngum jólatréð. Tveir
jólasveinar komu í heimsókn til
barnanna, aunar þeirra var með
fullan poka af pósti en hinn með
íullan eplapoka.
Hið nýja og veglega skólahús
var sérlega vel skreytt. Veg og
vanda af þessu öllu höfðu skóla-
stjórinn, Sæmundur Guðmunds-
son, og tveir kennarar og ráðskon-
an og var skemmtunin þeim til
hins mesta sóma.
ÞANN 13. þ. m. birtist í Tím-
anum viðtal við hinn góðkunna
rithöfund, Jóhann Sveinsson frá
Flögu. Þar tekur hann fjórar vís-
ur sem sýnishorn um misskildar
og rangt feðraðar vísur. Ábend-
ing hans um tildrög að rangfeðr-
un vísna er vissulega réttmæt, og
þarft að vekja athygli almennings
á iþeim staðreyndum, því að til-
gangslaust er að þræta um það,
sem ekki verður sannað.
Segja má, að sökin sé oftast
höfundanna sjálfra, að láta ekki
eftir sig handrit. Og þó virðist
það ekki ávallt vera öruggt til að
tryggja höfundarréttinn. Næg-
ir í því sambandi að nefna vís-
una, „Þó að kaii heitan hver“
(„heitur hver“ mun vera rangt
samkvæmt frumheimild), sem um
langt skeið hefur verið eignuð
Vatnsenda-Rósu, þrátt fyrir að
eiginhandar ljóðabréf Sigurðar
Allra
minnisstæðasta

með háríínni blekgjöf
Framleiðsla
Löngu eftir viðtöku gjafarinnar þá mun þín og
Parker 61 minnst af ónægðum eiganda. Frábær að
gerð og lögun og Parker 61 er sá penni, sem verður
notaður og giaðst yfír um árabil og er hugljúf
minning um úrvals gjöf um leið og hann er notað-
ur Algjörlega laus við að klessa, engir lausir hlutir,
sem eru brothættir eða þarf að hugsa um, hann
blekfyllir sjálían sig með sjálfum sér. Þér ættuð
að velja fyrir næstu þá allra beztu . . . Parker 61
penna. — Lítið á Parker 61 — átta gerðir um að
velja — allar fáanlegar með blýanti i stíl.
THE PARKER PEN COMPANY
IZS9 6
Olafssonar í Katadal (afa Sigurð-
ara Bjarnasonar, rimnaskálds), er
hann reit konu sinni, Þorbjörgu,
þegar hún sat í fangelsi í Kaup-
mannahöfn, hefur til skamms tíma
verið til (og kann að vera til enn),
en þar er þessi nafnktínna vísa
hin 24. í röðinni. Enn fremur vís-
an „Verði sjórinn vellandi", 25.
vísan í bréfinu, sem menn hafa
einnig viljað eigna Rósu.
Er langt sótt að ætla, að slíkur
ljóðasmiður sem Sigurður Ólafs-
son var, hafi gripið til þess að
skreyta ljóðabréf sitt með stoln-
um vísum.
f bók sinni: „Sagnaþættir úr
Húnaþingi", er út kom árið 1941,
birti Theódór heitinn Arnbjörns-
son allt Ijóðabréf Sigurðar. Þrátt
fyrir það hafa þessar vísur verið
endurteknar síðar á prenti sem
eign Rósu.
Þegar ég var barn að aldri, voru
mér kenndar nokkrar vísur, er
áttu að vera eftir föður minn, Jón
Ásgeirsson á Þingeyrum, en hann
andaðist þegar ég var þriggja ára.
Sumarið 1937 var ég gestkom-
andi á bæ í Mýrasýslu. Þar var
ég beðinn að rita í „Poesi“-bók,
sem var tízka í þá daga. Ég blað-
aði í bókinni og rakst þá á vísu,
sem ég hafði lært um aldamótin
og átti að vera eftir föður minn.
Vísu þessa hafði ungur maður
skrifað í bókina og sagt hana vera
eftir sig, en hann hefur líklega
naumast verið fæddur, þegar ég
lærði vísuna á öðru landshorni.
Síðar er skrifað í Lesbók Morgun
blaðsins (?) og jafnvel víðar, um
vísuna „Nú er hlátur nývakinn"
og hún eignug ýmsum, enda eiga
flestir „nafna", en þessi vísa var
ein af þeim, er ég lærði bam að
aldri sem eina af „Nafna-vísum"
föður míns. — Jón hét maður Þor
valdsson og var landseti föður
míns á Geirastöðum, næsta bæ
við Þingeyrar. Þeir áttu oft að
hafa kveðizt á og nefndu þá hvor
annan nafna. Eitt sinn sem oft-
ar kom faðir minn við á Geira-
stöðum á heimleið frá Blönduósi.
Hann mun hafa verið við skál og
eittþvað hruflaður á nefi. Þetta sá
Jón á Geirastöðum og varð að
orði:
„EitthvaS hrasaS hefur sá
hér um fjas þó lini.
Nú cr lasið neflð á
nafna glasavini".
Þá átti faðir minn að hafa svarað:
„Á skáldafundum framhleypinn,
Fær sér stundum pfnu.
Þrátt hjá sprundum þaulsætinn
Þorskvaldskundur, nafni mlnn",
Enginn núlifandi maður hefur
tii þess að sleðia einhvem, án þess
verið viðstaddur, þegar framan-
greindar vísur voru kveðnar og
þar sem ekkert eiginhandar hand-
rit er til, má eigna þær hverjum
sem vera skal.
Af þeim vísum, sem um miðbik
Norðurlands, um og eftir aldamót
in, vom eignaðar föður mínum,
eru líklega aðeins þrjár eftir, sem
aðrir landshlutar hafa enn ekki
eignað sér. Má fara svo, að ekki
verði langt þar til, að dregið verð-
ur í efa, að hann hafi nokkm
sinni komið saman stöku. Hvers
vegna þarf hann t. d. endilega að
hafa ort vísuna: „Það er mas
úr þér, vinur“? Trúlega hefur
margur reiðhestur heitið Léttir!
Þó að ég sé sonur Jóns á Þing-
eyrum, þykir mér litlu máli skipta,
hvort hann hefur nokkru sinni
sett saman vísu eður eigi. Hins
vegar er ég einn þeirra, er vilja
vita höfunda að vísum, sem verð-
skulda geymslu. En þess vegna
rita ég þessar línur, að ég vil
þakka og undirstrika hið ágæta
viðtal við Jóhann Sveinsson og
jafnframt beina þeirri áskorun til
allra góðra hagyrðinga, að þeir
láti eftir sig handrit af ljóðagerð
sinni. Það er sem sé fullkunnugt,
að ýmsir hagyrðingar festa ekki
eina einustu vísu á blað.
Ásgeir L, Jónsson.
ODYRT
JÓLASÆLG/íTI
Verzlnnin
Miklatorgi
CONVAIR y
*. R SKVRTA HINNA VANDLATL
S(ILUST*n)IR: K*urLWifc»u.SlS AuHdniri t
' ‘í fjun-lAtrttn K irkjuslr rli
fi M I N N, laugardagurinn 22. des. 1962.
15