Alþýðublaðið - 30.03.1940, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið - 30.03.1940, Blaðsíða 1
LÞÝÐUBLAÐ ElTSTJéEf: F. E. VAL0EMABSSON XX!. Á8ÖANQUR ' "wjuanu'j- - —»!AJHi{JÆ:.-Wg-!y. LAUGARDAGUR 30. MARZ 1940 V 73. TÖLUBLAÐ Alpýðablaðið miBnkar í broti, í stað bess að hækka verðið. "O RÁ og með næstkomandi mánudegi kemur Alþýðublaðið ■*- út í minna broti, en það hefir gert undanfarin ár, og verður stærð blaðsins sú sama og hún var, áður en það var stækkað síðast, fyrir rúmum fimm árum. Alþýðublaðinu er það ekki ljúft að taka slíkt skref aftur á bak. En verðhækkunin á öllu því, sem til útgáfu blaðsins þarf, er orðin svo gífurl'eg af völdum stríðsins, að það átti ekki nema um tvennt að velja: að hækka áskriftargjöld og útsöluverð í lausasölu mjög tilfinnanlega eða minnka brot blaðsins. Það hefir eftir mjög gaumgæfilega íhugun valið síðari kostinn, í þeirri trú, að það sé verjanlegra heldur én hitt, að íþyngja hinum mörgu efnalausu og efnalitlu lesendum blaðsins méð því að hækka áskriftargjaldið á þeim erfiðu tímum, sem nú eru fyrir alla alþýðu landsins. Alþýðublaðið er ekki í neinum vafa um það, að allur fjöldinn af áskrifendum þess og lesendum sé þeirrar skoð- unar, að það hafi tekið það ráðið, sem réttara var, eins og nú er ástatt, og treystir því, að hinir, sem heldur hefðu viljað að það hefði hækkað í verði, af því, að þá sjálfa myndi 'ekki hafa munað um það, skilji og virði þá ákvörðun, sem tekin var. Alþýðublaðið vonar því, að það haldi þrátt fyrir þessa stríðsráðstöfun, öllum þéim vinsældum, sem það hefir þegar aflað sér, enda mun það af fremsta megni reyna að haga efnisvali sínu, fréttaflutningi og öllum frágangi þannig, að lesendurnir finni sem minnsí til þeirrar smækkunar, sem verður á broti blaðsins. Og það vonar einnig, að þeir erfið- Deikatímar, sem bæði það sjálft og lesendur þess eiga nú við að stríða, verði ekki lengri en það, að það geti í náinni framtíð stækkað á ný, þótt það verði ef til vill ekki í broti, heldur fyrst og fremst með útgáfu nýs sunnudagsblaðs og því næst með auknum blaðsíðufjölda. Blaðstjómin. Hin nýja vísitala kauplags- nefndar er 121 stig, eða 9 stigum hærri en um áramót .-.•»■. Kanpnppbét i fyrsta flokki verðnr pví 15,75 ®|„ næstn pr|á mánuðina. TZ’ AUPLAGSNEFND hefir nú gengið frá útreikningum AA. á vísitölunni fyrir mánuðina janúar til marz, en hún verður ákvarðandi fyrir kaupuppbót verkafólks næstu þrjá mánuðina. Vísitalan verður að þessu sinni 121 stig og hefir því hækkað um 9 stig síðan um áramót. Kaupuppbót í 1. flokki — en í honum eru þeir, sem hafa 1,50 kr. á klukkustund eða lægra — verður því 15,75%, eða 6,75% í viðbót við þá kaupuppbót, sem greidd hefir verið mánuðina janúar til marz. Kaupuppbótin mið- ast við hið upprunalega tímakaup, þ. e. kaupið eins og það var áður en fyrsta kaupuppbótin var greidd. Þannig hækk- ar t. d. tímakaup Dagsbrúnarmanna nú um 6,75% af 1,45 kr., þ. e. 10 aura, eða úr kr. 1,58 upp í kr. 1,68 á klukku- stund. í 2. flokki (tímakaup 1,51 kr. — 2,00 kr.) verður kaup- uppbótin 14% eða 6% hærri en síðast, einnig miðað við hið upprunalega kaup. í 3. flokki verður kaupuppbótin loks 11,05% eða 4,95% hærri en síðast. Eins og kunnugt er, er vísi- talan reiknuð þannig að þessu sinni, að tekið er meðaltal af Stefnubreyting i utanrik" ispólitík Sovét - Eássland s ? Sterkar orðrémur nn, að það sé að lelta hófanna nn samicomulag vlð Bngland. Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun. |7 RÉTTARITARI Kaupmannahafnarblaðsins, .,Soc- iaI-Demokraten“ í London símar í morgun, að brezk- ir stjórnmálamenn telji ræðu þá, sem Molotov flutti um utanríkismál í æðsta ráði Sovét-Rússlands í gær, vera aug- ijósan vott þss, að pólitík Hitlers hafi nú liðið skipbrot bæði í Moskva og Rómaborg, þannig að ekkert verði af sáttum milli Stalins og Mussolinis, né sameiginlegum stuðningi þeirra við Hitler. Sterkur orðrómur gengur jafnframt um það í Lond- on, að Rússland hafi, þrátt fyrir mörg hörð orð, sem Molo- tov lét falla í ræðu sinni um England og Frakkland, þegar leitað hófanna um möguleika á því, að taka upp aftur samningaumleitanir sínar um venjuleg viðskipti við Eng- land, en þeim var hætt skömmu eftir að stríðið brauzt út. I sambandi við þennan orðróm er minnt á þá málaleitun Rúss- lands við England fyrir mánuði síðan, að það kæmi friðartilboði sovétstjórnarinnar á framfæri við Finna, sem England þó neit- aði að gera. Og það er ekki talið óhugsanlégt, að sú málaleitun hafi verið fyrsta t ilraun af hálfu Sovét-Rússlands til þess að nálgast England á ný og koma sér saman við Vesturveldin. Það þykir augljóst að samkomulag milli Rússlands og Vest- urveldanna myndi varpa mörgum áhyggjmn af Finnum. En full- yrt er að það komi ekki til mála, nenta Rússland hætti að selja Þýzkalandi hráefni. Molotov gerði í ræðu sinni stríðið við Finniand að umtal.s- efni og kvað Rússland hafa náð þeim tilgangi simum, að tryggja norðvesturlandamæri sín og ör- yggi Leningrad. Fór hann í isam- bandi við Finnlaindsstríiðið hörð- Um orðum um England og Frakkland, og kvað Rússa ha?a orðið að berjast í Fiínniandi ekki aðeins við Finna, heldur og við einn fimmta hluta af loftflota Svia, og yfirleitt við heimsveldin, sem hefðu stutt Finna. Hann minntist einnig á „gmn- samlegt ráðabrugg“ Vesturveld- anna 1 Vestur-Asíu, einkum á 'Sýrlandi og í 'irak, og kvað Breta og Frakka mega vera vissa um það, að Rússland myndi svara hverri árás, sem á það væri gerð úr þeirri átt, með öflugum gagn- ráðstöfunum. Rússland beimtar héraðiö Bessara- bia aí Rúmifl. Sérstaka eftirtekt vakti það í ræðu Molotovs, að hann undir- strikaði, að Rússland hefði eng- an griðasáttmála gert við Rúm- eníu, og það htefði ekki á neinn hátt hvikað frá þeirri kröfu, að það fengi aftur Bessarabíuhér- aðið, austast í Rúmeníu, sem það varð að láta af hendi við hana í lok heimsstyrjaldarinnar. vísitölu mánaðanna janúar til marz, en vísitalan, sem birt var um áramótin og fyrsta kaup- uppbótin byggðist á, var með- altal af vísitölu mánaðanna nóvember og desember. Vísitöl- urnar eru miðaðar við verðlag- ið í janúar til marz 1939 sem grundvöll, og er verðlag þess- ara mánaða sett — 100. Síðan 1. nóv. s.l. hefir vísi- tala kauplagsnefndar verið sem hér segir: 1. nóv. 110,7 1. des. 114,2 1. jan. 115,4 1. febr. 121,9 1. marz 125,7 Eins og sjá má af þessum töl- um hefir verðlagið farið sí- hækkandi þessa mánuði. í marz- byrjun er verðhækkunin raun- verulega orðin tæp 26%, enda þótt vísitala sú, sem kaupupp- bótina á að reikna eftir, sýni aðeins 21% hækkun, en hún er eins og áður var sagt, meðaltal 3 fyrstu mánaða ársins. Hækkunin á hinum einstöku aðalliðum vísitölunnar var orð- in sem hér segir 1. marz: Matvæli 33 % Fatnaður og skófatn. 21% Eldsneyti og ljósmeti 76% Húsaleiga hefir ekkert hækk- að. Önnur útgjöld 32% Vitanlega vega hinir einstöku liðir framfærslukostnaðarins mjög misjafnlega mikið á bú- reikningum manna, þannig, að að meðaltali hafa allir aðrir út- gjaldaliðir en húsaleigan ekki hækkað nema um 32%, Og þar sem húsaleigan hefir ekki hækkað neitt, verður meðaltalið fyrir alla Iiðina ekki nema 26%. Sýnir það hve mikla þýðingu það hefir, að bannað er að hækka húsaleiguna. Kolatonnið kou- ið npp í 155 kr. tonnið. KOLATONNIÐ hækk- aði í dag um 30 krónur, eða upp í 155 krónur. Hafa þá kolin hækkað alls frá því stríðið hófst um 97 krónur tonnið, eða úr 58 krónum. Fyrsta marz hækkuðu kolin upp í 125 krónur tonnið úr 92 krónum tonnið. ! I #####m Engin trúnaðarstðrf fyrir menn, sem tíi beyra ofbeidisflokk- unnm eða finna að pvi, að koma íslandi undir erient *#############é####»»#tf Þingsályktuiiartilaga frá preaaar Vlokkum. J? UULTRÚAR þriggja að- alflokanna á alþingi: Stefán Jóh. Stefánsson, Jón- as Jónsson og Pétur Ottesen, bera fram svohljóðandi þingsály ktunar tillögu: „Sameinað alþingi ályktar að lýsa því yfir, að það telur ekki viðunandi, að þeir menn gegnt trúnaðarstörfum fyrir þjóðfé- lagið, eða sé sýndur vottur xun sérstakt traust og viðurkenn- ingu ríkisins, sem vitanlegt er um að vilja gerbreyta þjóð- skipulaginu með ofbeldi, koma íslandi undir erlend ríki, standa í hlýðnisaðstöðu um ísíenzk lándsmál við valdamenn í öðr- um þjóðlöndum eða vinna á annan hátt gegn fullveldi og hlutleysi ríkisins, svo sem með því að starfa í pólitískum fé- Frh. á 4. síðu. Togararnir á saltfiskveiðar eða skattnr á isflskssðlnr 1 ----«----_ Umræðnr á alþingi I gær um þings ályktunartiilðgu Alþýðuf lokksins P MIL JÓNSSON krafð- ist þess á alþingi í gær, að annaðhvort yrðu togara- útgerðarfélögin skylduð til að setja skip sín á saltfisk- veiðar a. m. k. um mánaðar- tíma, eða að togarafélögin yrðu skattlögð og að það fé, sem þannig fengist, yrði not- að til þess að létta undir með hinu atvinnulausa fólki, sér- staklega í Reykjavík og Hafnarfirði. Kröfu þessa bar hann fram í framsöguræðu sinni fyrir þings- ályktunartillögu Alþýðuflokksins um saltfiskveiðar togaranna. Emil Jónsson lýsti atvinnu- ástandinu, eins og það er. Hann bóf mál sitt með því að segja, að ekki væm mörg ár síðan út- flutningsverðmæti saltfisks hefði numið 10—20 milljónum króna. Þessi atvinnugrein hefði skapað aðalatvinnuna fyrir verkafólkið í ]andi, sérstaklega í Reykjavík og Hafnarfirði. Nú er þessu gjör- breytt. Togaramir stunda ísfisk- vedðar og sölu og vélbátamir fiska að miklu leyti fyrir þá. Út- gerðarfélögin græða á þessum atvinnurekstri, en verkafólkið í landi tapar, gengnr algerlega at- vinnulaust. Engar líkur benda til þess, að togararnir fari á salt- fisksveiðar, nema að eitthvað verði gert af hinu opinbera. Hreinasti voði stendur fyrir dyr- um hjá öllu verkafólki, nema hið opinbera geri eitthvað til úrbóta. — Einhver mun ef til vill segja, að verkafólkið geti farið að rækta jörðina, en það væa*i út í bláiim sagt. Það er búið :að ganga þannig frá landbúnaðinum i ná- grenni Reykjavikur og Hafnar- fjarðar, að enginn fæst til að rækta jörðina í nágrenni þessara bæja. Mönnum verður þetta ljóst, þegar það er athugað, að næstum því fjórði hver mjólkurlíter frá bændum hér í nágrenninu er sendur til vinnslu austur yfir fjall. ölafur Thors atvinnumálaráð- herra varð til andsvara. Sagðd harm, að ríkisstjómin hefði at- hugað gaumgæfilega þetta mál og meðal annars fengið útreikn- aða áætlun frá togarafélögum um saltfisksvedðar, og samkvæmt þessum áætlunum myndu togar- amir tapa um 1600 kr. á dag á hverju skipi, ef þeir færu á salt- fisksveiðar. — Hann tók mjög dræmt í það, að leggja skatt á togarana til hjálpar verkafólki og taldi atvinnuhorfumar ekki vera jafn svartar og Emil Jóns- son vildi vera láta. Dpsaveiðar togara I Hafnarfirði beri iig. Emil Jónsson mótmælti full- yrðingum atvinnum álaráðherra. Hann sagði, að Bæjarútgerð Hafnarfjarðar hefði undanfarið gert út á upsaveiðar, og með því mikla verði, sem væri á upsalýsi, þá hefði reynslan sýnt, að þessi Frh. á 4. síðu.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.