Tíminn - 26.09.1963, Blaðsíða 9

Guðmundur J. Einarsson:
FÁEIN ORP UM
SPf RITISMA
ÞAÐ er víst að bera í bakkafull-
an lækinn, að fara nú að skrifa
um spiritisma, eins og margar
blaðagreinar hafa birzt um það
cíni síðan um hátíðar s. 1. vetur,
og eru enn að birtast. Það er held-
ur ekki meining mín að bæta neitt
við þann ,,fróðleik“, sem þar hef
ur verið á borð borinn fyrir lesend
ur blaðanna. Ég hef lesið flestar
af þessum greinum, og satt að
segja fundizt fátt um þær flestar.
í okKar fámenna landi, eru
undramargar stefnur í trúmálum,
og er óþarfi að nafngreina þær. En
flestar þenra virðast hafa horn
1 síðu spíritismans. En hvað er þá
spíritismi? Hann er leit manna að
þekkingu á því, hvað verður um
manninn, þegar sál hans fer burtu
úr jarðneska líkamanum. Annað
og meira. er spiritisminn ekki.
Sumir menn og konur, telja sig
liafa fengið sannanir fyrir því að
iátinn lifir, og meðal þeirra er ég
sem telja það sannað. Ég get ekki
hugsað mér, hvað það kemur Pétri
og Páli við. hvað ég álít rétt í
pessu efni. Ég tel mig ekki bund-
rnn af jieinum kennisetningum,,
þó ég hafi verig bæði skírður og
íermdur i' evengaliskri lútherskri
kirkju. Og ef ég ekki ræðst á skoð
anir annarra í trúarefnum, áskil
ég mér sama rétt fyrir mig.
Kynni mi'n af spíritismanum eiju
orðin noksuð löng. Ég var rúmlega
tvítugur þ°gar ég byrjaði að kynna
mér bæsur um það efni. Og það
i-r bezt að ég segi þeim, sem þess
ít línur kynni að lesa, af hverju
ég fór að kynna mér spíritismann,
sem þá (eins og nú) var af mörg-
um kallaður „andatrú". Ég var þá
s.’úklingui á mannmörgu heilsu-
liæli. Þar var mikið rætt um trú-
mál, og ég held að flestar stefnur
í trúmálum sem kunnar voru hér
á landi þá, hafi átt þar einhvern
fulltrúa. Stofufélagi minn einn hét
Ketill. Hann var ákaflega mikill
aðdáandi hins svonefnda heima-
frúboðs. En góður drengur var
hann, og las í biblíunni sinni nótt
og nýtan dag. Ég spurði hann eitt
Aldarafmælis Skútustaðakirkju var
minnzt sunnudaginn 18. ágúst 1963.
Hafði sóknamefndin boðið til þess
opinberlega. Hátíðin hófst með
messu kl. 2 e.h. Gengu í kirkjuna
allir prestar Suður-Þingeyjarprófasts
dæmis 6 að tölu hempuklæddir. Séra
Friðrik A. Friðriksson, fyrrverandi
prófastur þjónaði fyrir altari fyrir
prédikun, en hana flutti sóknarprest
urinn séra Örn Friðriksson. Eftir
prédikun þjónaði prófasturinn,
séra Sigurður Guðmundsson á
Grenjaðarstað fyrir altari. Fjöldi
tólks var við messuna svo að sumt
af því varð að dveljast í garðinum
umhverfis kirkjuna. Veður var hið
blíðasta og bezta, svo að neyðarlaust
var að vera úti.
Eftir messu bauð sóknarnefndin
öllum til kaffidrykkju í Skjólbrekku
— félagsheimili Mývatnssveitar. Var
húsið þéttskipað borðum. Sóknar
presturinn bauð fólkið velkomið og
lýsti dagskrá. Var kirkjukór Skútu-
staðasóknar skipað til sætis á leik-
sviði, því að hann átti að syngja.
Jónas Sigurgeirss, bóndi á Helluvaði,
Guðmundur J. Einarsson
sinni bæði f gamni og alvöru, á
á hverja þeir tryðu nú „andatrú-
armennirnir". Hann var fljótur til
svars. „Þeir trúa á djöfulinn" sagði
hann. „Á hvern trúa þá guðspek-
mgar? spyr ég. Hann svarar: „Þeir
trúa líka á djöfulinn“.
Ég var nú að vísu ekki lærður
maður °ð<i neitt í þá átt. En svona
lagað gekk rú ekki í mig. Og þetta
varð til þess, að ég fór að útvega
mér allar þær bækur um spírit-
isma, sem ég gat náð í og lesið,
oæði á íslenzku og norðurlanda-
málum. Lengra nær tungumála-
kunnátta mín ekki. Mér fannst ég
finna í sumum þessum ritum, berg-
mál minnar eigin sálar. Og skiln-
ingur mi.nn á Guði og tilverunni
skýrðist mikið. Því satt að segja,
hefði ég aldrei fengið það til að
ríma reglulega vel saman við dóm-
greind mína, það sem ég hafði
lært í kverinu mínu um eiginleika
Guðs, og kenningarnar um dauð-
ann, dnmsdag og annað líf.
Svo líða árin. ég get ekki sagt að
ég, þrá*i fyrir mikinn lestur, væri
sannfærðui um sannleiksgildi þess
er ég las Það varð mér einungis
nokkurs konar hálmsstrá f trúar-
formaður sóknarnefndar flutti ágrip
af sögu kirkjunnar sem var reist úr
timbri á árunum 1861—1864 (tekin
til notkunar 1863). Hafði hún sam-
kvæmt reikningi frá 1865 kostað 1800
ríkisdali og þótti mikið, enda var
hún bæði stór og vönduð. Yfirsmið
ur var Þórarinn Benjaminsson, síðar
bóndi á Efrj-Hólum. Samkvæmt
reikningum kirkjunnar hefur hún
enga gagngera viðgerð hlotið fyrr en
hún er máluð öll 1928 og múrhúðuð
utan 1930. En árið 1962 var hún
tekin til rækilegrar viðgerðar og
margt í henni endurnýjað án þess
að hún hafi á nokkurn hátt breytt
útliti. Hafði sú viðgerð kostað 150
þús. kr. Höfðu kirkjunni af þvi til-
efni borizt ýmsar peningagjafir. í
lok ræðu sinnar lagði formaður fram
forkunnarfagra Guðbrandsbiblíu sem
kirkjunni er gefin af bræðrunum
Steingrími, Þóri, Sigurði og Eggert
Steinþórssonum frá Litluströnd til
minningar um móður þeirra Sig-
rúnu Jónsdóttur.
Þá flutti Ólöf Ámadóttir frá Skútu
stöðum ræðu. Minntist hún einkum
efnum. En svo varð ég fyrir þungu
áfalli, og þá fór ég að kynoa mér
málið fra eigin reynslu. Ég fékk að
vera á fhndum hjá góðum miðlum,
fyrst hjá Guðrúnu frá Berjanesi,
sem þá starfaði hjá Sálarrannsókn
arfélagi íslands, undir leiðsögn
hins ágæta manns, Einars H. Kvar
ans. Síðaa hjá Láru Ágústsdó.ttur,
og ísleifi Jónssyni o. fl. Ég taldi
mig fá góðar sannanir fjrrir því að
líf væri til eftir dauðann, og að
hægt vær' að hafa samband við
framliðna menn gegnum góða
miðla. Svo hitti ég konu, sem varð
mér mjög vandabundin, og hún
reyndist vera gædd óvenjumiklum
sálrænum hæfileikum. Hjá henni,
eða gegnum hana, hef ég fengið
það sem ég tel óyggjandi sannanir
fyrir framhaldi lífsins á öðru sviði
ulverunnar Þeir skipta því nokkr-
um hund-ruðum þeir miðilsfundir,
sem ég hef tekið þátt í sem áheyr-
andi og srundum áhorfandi líka.
Ég hef aidrei talið mig „sálar-
rannsóknarmann", þó reynsla mín
í þessum efnum sé sennilega ekki
minni en margra sem svo vilja
heita. Það eru nú liðin 27 ár síð'an
ég fyrst hafði kynni persónulega
af því sem gerist á miðilsfundum
hundruð ósýnilegra gesta hafa tal-
?ð við mig, og sannað mér, að þeir
væru þarna sjálfir viðstaddir. Ég
hef engin orð til að lýsa þakklæti
mínu við Guð, fyrir það sem ég
hef fengið að sjá og heyra.
Ég ætla mér ekki þá dul, að
fara að svara þeim greinum. sem
birzt hat'a ‘ dagblöðunum. Eg hef
lesið flestar þeirra, og undrast stór
loga hvað fólk, sem auðsjáanlega
h.efur enga reynslu í þessum efn-
um, getur verið dómsjúkt. Mér
þykir leiðinlegt að verða að segja
það, að greinar guðfræðiprófess-
orsins um hjátrú og hindurvitni
annarra þjóða koma þessu máli
ekki nokkurn skapaðan hlut við.
Lærdómur þessa góða manns, er
smlfsagt mikili. En hafi hann enga
reynslu, þekkingu af spíritisman-
um, þá se ég ekki hvernig hann
Framhald á 13. síðu
tengsla ættar sinnar og tryggðar við
Skútustaði og Skútustaðakirkju og
afhentl kirkjunni að gjöf 24 altaris
bikara frá 7 bömum séra Árna Jóns
sonar frá Skútustöðum, en þau eru:
Dýrleif, Þorbjörg, Gísli, Þóra, Ingi-
leif, Gunnar og Ólöf, talin eftir aldri.
Kirkjukórinn, sem Jónas Helgason
fyrrverandi hreppstjóri hefur stjóm
að og þjálfað milli 50 og 60 ár, söng
nú þrjú lög. Þráinn Þórisson söng
einsöng í einu þeirra: „Sjá þann hinn
mikla flokk sem fjöll“. Hófust svo
aftur ræðuhöld og tóku þá til máls
séra Friðrik A. Friðriksson fyrrv.
prófastur, sr. Sigurður Guðmundsson
prófastur, séra Þórarinn Þórarinsson
og fleiri. Á milli var almennur söng
ur undir stjóm Jónasar Helgasonar
Loks söng kirkjukórinn aftur við
mikla hrifningu og varð að endur-
taka lögin. Hátíð þessi fór hið bezta
fram í blíðviðri og l'ýstu aðkomu-
prestar þvf yfir að þeir hefðu aldrei
séð Mývatnssveit í jafngóðu
skyggni og litadýrð sem í dag.
18. ágúst 1963,
Pétur Jónsson.
100 ára
IngóBfur Davíðsson:
Gróðurrabb
- svipmyndir
Laugarvatn er listastaður, löng
um þangað fer ég glaður! Það er
ágústsól og sumar, tjöld við skóg
inn, buslað í l'eimum og vatninu.
Strákar á harðaferð á vatnsbakk
anum að leita að árum, en stelp
ur bíða við bátinn. 'Nemendur
Húsmiæðrakennaraskólans komn
ir heim með gilda bagga af fjalla
grösum ofan af Hveravöllum. Nú
er reikað um mýrar, móa og skóg
arhlíð í grasaferð, því að í haust
skal skila til athugunar og álits
a.m.k. 100 jurtategundum upp-
Kmdum og vel frá gengnum. —
Stúlkurnar eru í blómaskapi, ein
segist hafa sannfrétt, að kennara
skólanemendur séu varla hálf-
drættingar í jurtasöfnun! Uppi í
hamragili miklu er stanzað í þög-
ulli andakt undir trúlofunarhrísl
unni. Það er trú á henni eins og
fleiri reyniviðarhrislum og má
þar óska sér einnar óskar. —
Heima bíður matjurtagarðurinn.
Sérhver nemandi hefur sinn reit
að annast. Ræktaðar eru helztu
káltegundir, rófur, gulrætur, sal-
at, spínat, steinselja og ýmsar
kryddjurtir og blóm. Allt er
snyrtilegt. Er þetta vel farið, því
gnæfa skammt frá. Hafa margir
bílar notað sér nýja vegarspott-
ann til að njóta útsýnisins. En
hafnaryfirvöldin á Dalvik eiga
eftir að laga vegjaðrana, það er
hroðalega frá þeim gengið, bæði
ljótt og gæti valdið uppblæstri
eins og það er. Verkstjórar ganga
mjög misjafnlega frá vegunum
eins og kunnugt er, sumir snyrti
lega, en aðrir ekki.
m.
GEIRÞANG OG ÍGULL
Fyrir alllöngu sagði Gunnar
Jónsson, fyrrv. lögregluþjónn,
mér frá örnafninu Getrþangstjörn
í landareign Sauðhaga á Héraði,
skammt frá Grimsárvirkjun. Til
er geirlaukur, en ókunnugt er
um nokkra jurt, sem heitir geir-
þang. Nafnið er einkennilegt,
sennilega kennt við geir, þ.e.
spjót. f sumar sendi Ingibjörg
Sigurðardóttir mér Jurtir úr
Geirþangstjörn og reyndust þær
vera grasnykra og síkjamari, báð
ar algengar í tjörnum. Segja má,
að blöð nykrunnar séu stundum
lensulaga eða „geirlaga" og gæti
geirþang verið fornt nafn í
henni? Eitthvað mun oftar hafa
í grasaferð aS Laugarvatnl 23.8. 1963.
að öli kennara — og húsmæðra-
efni þurfa að kunna skil á garð-
yrkju.
ÓLAFUR í ÓLAFSFJARÐAR-
MÚLA.
„Ólafur keipar ólinni,
Ólafur gáðu að sólinni“
Enn sækja menn fast sjóinn á
þessum slóðum. Nú er véladynur
í Múlanum, jarðýtur ryðja þar
fyrir vegi til Ólafsfjarðar. Dalvík
vex hröðum skrefum. í hafnar-
mannvirkin þarf grjót og meira
grjót. Bátar hafa skriðið þögulir
inn með bökkum Árskógsstrand-
ar að sækja gott grjót í urðina.
En Hauganesbúar þurfa líka grjót
í sína höfn og stugguðu bátunum
burt! Hafnaryfirvöldin dalvísku
fundu þá góða grjótnámu í Ein-
hamri á Hámundarstaðarhálsi í
landi Háls. En grjótið þarf að
flytja eftir endilöngum hálsinum
í landi Hámundarstaða á Árskógs
strönd, og var vegur lagður, án
þess að landeiganda væri gert við
vart. Útsýni er hið fegursta af
Hámundarstaðahálsi, sér inn all
an Eyjafjörð, fram Svarfaðardal,
yfir Hrísey og Látraströnd og út
á haf, en hin Jornu Sólarfjöll
verið safnað af jurtum úr tjörn
inni, en ekkl er mér kunnugt um,
að neinar sjaldgæfar tegundir
hafi fundizt þar. — Bjami Bjama
son, fyrrv. skólastjóri á Laugar-
vatni, segist hafa heyrt Eyfelling,
staddan í Þorlákshöfn, nota nafn
ið geirþang á einhverjum þara,
en óvíst hvaða' tegund. Nafnið
geirþang mun einnig þekkt við
sjávarsíðuna í Borgarfirði og
væri fróðlegt að fá meiri fregnir
af 'þessu nafni. — Orðið ígull er
kunnugt i ýmsum samsetningum
t.d. ígulker, ígulstör, fgultjöm
o.fl., „fgull vex á velli þeim",
segir í gamalli vísu. En hvaða
jurt er það? Bl'öndalsorðabók tel
ur það sýkisgras, sem er eitur-
jurt og heitir líka bjamarbrodd-
ur. Ekki er sú jurt stingandi né
snörp átöku.
En það er finnungurinn eða
firnungurinn (Narclus stricta),
aftur á móti og hann er kallaður
ígull sums staðar i ÓlafsfirðL —
Firnungur vex í lautarkimum og
brekkum, þar sem snjór liggur
lengi. Hann er harður mjög og
brakar í, þegar hann er sleginn.
Lítt bítur fénaður hann á sumrin,
en hann þótti dágott fóður. Tollir
Framhald á 13. sfðu.
T f M I N N, fimmtudaginn 26. september 1963.
a