Alþýðublaðið - 15.01.1952, Blaðsíða 5
KONANOG HEIMILID
ar
Borðið 09 drekkið, en fifnið ekki.
FÁAR BÆKUR í heiminum'*'
hafa selzt eins ört og danska'
bckin ,,Spis, drik og vær slank“
(Borðið og drekkið án þess að
fitna), er kom út í Kaupmanria
höfn í ágúst 1950. Á fáum mán-
uðum varð að endurprenta
hana ellefu sinnum.
Þó hefur þessi bók engan
nýjan boðskap að geyma um
fæðu eða holdafar. Þar er að-
eins dregið skýrt fram það,
sem kennt er hverju barna-
skólabarni, að fæðan inniheld-
ur hitaeiningar (kaloríur), sem
líkaminn notar til brennslu. En
áherzla er lögð á þau sannindi,
að fæðutegundir eru mismun-
andi ríkar af hitaeiningum og
að líkaminn þarf ekki nema
vissan skammt af hitaeining-
íum sér til viðhalds. Það, sem
fram yfir er, safnast á flestum
fyrir sem fita.
Fyrr meir þótti ístra og und-
írhaka fyrirmannlegt burgeisa
Jtnerki. Það var í þann tíð, er
fínir menn einir höfðu gnægð
matar. Nú hefur smekkurinn
breytzt fyrir áhrif þekkingar
og aukinnar líkamsræktar.
Feitt fólk er meira og minna
afskræmt, og það sem verra er,
það er móttækilegra fyrir sjúk-
dóma og deyr fyrir aldur fram.
í bókinni „Spis, drik og vær
slank“ er m. a. sagt frá því,
að stærstu líftryggingarfélögin
í Ameríku hafa gert mjög ítar-
legar skýrslur um dauðsföll
eftir þyngd manna. Feitt fólk
er félögunum þyrnir í augum.
Taska úr basti. Þesar leðrið er 1 öðru eins verði °§
það er nú, er ekki lítill sparnaður
í því, að flétta töskur úr basti, eins og þá, sem myndin er at.
Danir gera nú töluvert að því; og töskurnar geta verið mjög
snotrar, eins og myndin sýnir.
Skýrslurnar skipta of þungu
fólki í þrjá flokka: í fyrsta
flokki eru þeir, sem eru
5—14% of þungir. Dauðsföll í
þeim flokki eru 22% hærri en
meðallag. í öðrum flokki eru
þeir, sem eru 15—20% of
þungir. Dauðsföll í þeim flokki
er 44% yfir meðallag. Og loks
aukast dauðsföll hjá fólki sem
er meira en 25% of þungt, upp
í 74% yfir meðallag.
í þessu sambandi ber að geta
þess, að eðlileg líkamsþyngd
er miðuð við minni þyngd í
Ameríku heldur en á Norður-
löndum. í Ameríku er talin
eðlileg þvngd 42 ára konu, sem
er 173 cm á hæð, 58,6 kg. í
Danmörku má hún vera 71,1
kg. Karlmaður, 168 cm hár, á
að vera í Ameríku aðeins 55
kg, en í Danmörku 72,3 kg.
Hætt er við, að margir hérna
megin hafs fari því yfir Ame-
ríkustrikið.
Um 10% af offeitu fólki þarf
læknishjálpar við vegna lé-
legra efnaskipta. Full 90%
manna eru of feitir hreint og
beint af ofáti. Þeir taka til sín
í fæðunni fleiri hitaeiningar en,
líkami þeirra þarfnast til við-
haMs og uppbyggingar. Á þessu
er hægt að ráða bót, ef menn
kæra sig um, með skynsemi og
ofurlitlu vil jaþreki — og án
þess að svelta sig á nokkurn
hátt, aðeins með því að forðast
fæðu, sem er of rík af hitaein-
ingum.
Við þekkjum öll fólk, ekki
hvað sízt kvenfólk, sem segir:
Eg veit ekki af hverju ég fitna,
eins og ég borða lítið. Þetta
spik á mér er alveg óviðráðan-
legt. En þetta er alveg jafn mik
ill sannleikur eins og ef einhver
Framh. á 7. síðu.
í BELGÍU er enn stórt verk
svið fyrir kvenréttindakonur.
Á síðast liðnu ári fór fram þar
í landi almenn skoðanakönnun
á því, hvort giftar konur ættu
að vinna utan heimilis. Svörin,
sem bárust, vöktu furðu í sið-
menntaðri löndum. 79,8co af
karlmönnum í Belgíu álíta, að
konan eigi alls ekki að taka þátt
í atvinnulífinu •— og 69,4% af
konum landsins taka undir með
karlmönnunum.
Flestir karlmennirnir gáfu
þær skýringar með svari sínu,
að þeir vildu láta konuna vera
heima til að annast um þá, en
ýmsir sögðu, að konan hætti
að vera eiginmanni sínum trú.
ef hún ynni úti.
Konurnar gáfu yfirleitt þá
skýringu með svari sínu, að
fjölskyldulífið færi forgörðum,
ef konan sinnti ekki heimilis-
störfum.
Einnig fór fram skoðana-
könnun á jafnrétti beggja
kynja í launamálum. 77,9% af
konum svöruðu því til, að eðli-
legt væri, að konur, sem væru
neyddar til að vinna, nytu jafn
réttis við karia í launamálum.
59,3% af karlmönnum voru á
sömu skoðun. Flestir þeirra
tóku samt 'um leið fram, að
þetta ætti einungis að gilda, er
ógiftar ' konur ættu hlut að
máli.
Miklir öðlingar eru þeir,
Be’gíumenn.
Hjúskaparerjur.
Enskur læknir hefur grennsl-
ast eftir því meðal fjölda hjóna,
hvað það er, sem gerir sambúð
þeirra ófarsæla. Flest svörin
voru á þessa lund:
Eiginmaðurinn segir, að það
fari í taugarnar á sér, að kon-
an setjist að morgunyerðinum
í náttfötum; að hún vilji hafa
á réttu að standa í öllum mál-
um; að hún sé móður sinni of
undirgefin; að hún jagist í
börnunum: hafi matinn ekki
til á réttum tíma og vilji alltaf
fá að vita, hvað hann hefur
haft fyrir stafni frá morgni til
kvölds. Hún taki reiðiköst og
noti of mikið af andlitsfarða og
beri honum það á brýn, að
hann sé hættur að elska hana.
Enn. fremur segist hann ekki
þola, að konan hengi sokkana
sína til þerris í baðkerinu og
að hún reyki, er hún býr til
mat, og svari ekki, ef hann á-
varpaY hana.
Konan segir, að það í'ari í
tugarnar á sér, að maðurinn
gleymi alltaf hringnum sínum
í baðherberginu; að hann þurrki
sér ekki eftir baðið, en spíg-
spori rennvotur um íbúðina og
spori gólfin; að hann 'íti a1drei
eftir börnunum og hugsi heldur
ekki um garoinn; að hann sé
nískur á peninga, er fjölskyld-
an á hlut að máli, en rausnar-
Jegur við aðra; að hann finni
avalt að, en þoli sjálfur ekki
aðfinns’ur, og að hann vi’ji
heimsækja móður sína hvern
sunnudag. Að hann slökkvi
aldrei Ijós á eftir sér; að bann
grúfi sig alltaf niður í dagblað-
ið, og næstum skríði inn í út-
varpið, er fréttir koma. Að
hann gefi henni sök á öllum
misskilningi, vanmeti störf
hennar og vilji vera ejnn með
hugsanr sínar.
F.’est virðist þetta vera smá-
munir; en þeir ráða víst eín-
mitt stundum úrslitum.
Minningarorð j
Loffur Guðmundsson ;
Ijósmyndari.
„ÞETTA.ER NÚ HELd ’éGI
loksins allt komið í lag, nafni,
og ef við verðum heppin með
veðrið, þá verðum við búin að
taka myndina eftir hálfan mán
uð. Lengra sumarfrí eiga leik-
ararnir ekki. og ég verð að
hespa þetta allt af í sumar. ann
ars lýk ég ekki við það. Þetta
verður seinasta kvikmvndin,
sem ég tek . . . “
Ekki grunaði mig þá. að sú
rpá nafna míns myndi rætast á
?vo skjótan og sviplegan hátt,
mda þótt mér væri vél kunn-
rgt, að hann hafði ekki gengið
xeill til skógar að undanförnu.
7ið sátum inni í bifreiðinni
rans í Austurstræti’ úti var
umar og sól og nafni hafði
nargt að hugsa og rnörgu að
inna eins og endranær. Nokkr
im mánuðum síðar sátum við
tokkrir blaðamenn, inni í vinnu
tofu hans- og horfðum á kvik-
nyndina. Honum haíði heppn
\st hið djarfa áform: myndin
rar fullgerð ,og sjálfur hafði
'ann dvalizt erlendis um nokk-
irt skeið við samsetningu henn
t ar og annan tæknilegan frá-
gang, sem ekki var unnt að
framkvæma hér. Naxni var hinn
kátasti; virtist iða af fjöri og
starfsþreki og ekki kenna sér
nokkurs meins. En svo var það,
að . hann þurfti að bregða sér
með vindlinga eða eldspýtur
til eins gestanna: léttur í hreyf
ingum eins og endranær laut
hann undir ljósgeislann frá sýn
ingarvélinni. en rétti hægt úr
sér, greip hönd undir barm og
stundi. Á næstu aridrá var
hann jafn léttur í spori og fasi
og áður og hafði glens og gam-
anyrði á vörum.
Þetta litla atvik fannst mér
einkennandi fyrir skaphöfn og
persónugerð nafna míns. Þeir,
sem kynntust honum aðeins fyr
- ir dagleg viðskipti, munu ef-
laust hafa álitið hann með af-
brigðum léttlyndan mann. fjör
mikinn. dálítið fljótfæran og
lítt skyggnan á alvarleg viðhorf
lífsins. En hinum, sem áttu því
láni að fagna. að bekkja hann
j betur. skildist fljótlega, að á
Lofþur Guðmundsson.
bak við gáskan og gleðina duld
ist viðkvæmni og barnslegur
næmleiki og ein'æg tryggð,
samfara óbilandi kjarki og karl
mennsku. Enda þótt hann virt-
ist hverjum manni opinskár og
látið vaða á súðum í
hversdagslegu rabbi og græsku
lausu gamni við h /ern sem var,
var hann maður dulur og flík-
aði lítt vonbrigðum sínum, erfið
leikum eða þjáningum. Og af
því má marka karlmennsku
hans. að hann lét örðugleikana
aldrei buga sig að dirfsku eða
bjartsýni, eða brá viðmótsgleði
sinni þótt móti blési. Þá gat
hann lagt sig allan fram og tek
ið á svo um munaði. Það sýntí.i
hann bezt. er hann vann ao
fyrrnefndri kvikmynd sinni;
þeirri síðustu. er hann tók.
Hann hafði fyrstur íslendinga
fengist, við kvikmyndagerð hér
á landi. Lengi að undanförnu
hafði hann þráð að mega verða
fyrstur I -Tendinga til að gera
dramatíska kvikmvnd. Fyrsta
tilraun hans á því sviði tókzt.
vonum framar. þegar þess er
gætt, að hann hafði við enga
reynslu að stvðjast og ófull-
komin tæký Ekki var hann
þó ánægður með þann árangur,
og hóf að undirbúa gerð ann-
arrar kúikmyndar. viðameiri
Framhald á 7. síðu.
Minningarorð
ir
gæti
í DAG verður til moldar
borinn frá fríkirkjunni í
Reykjavík Einar Einarssqn
verkamaður, en hann lézt að
heimili sínu, Rauðarárstíg 30,
8. þ. m. 93 ára að aldri.
Svo löng ævi geymir að sjá'.f
sögðu langa og merka sögu,
þótt ekki verði hún rakin hér
til hlítar. Vissulega væri það
þó lærdómsríkt fyrir þá kyn-
slóð, sem nú vex úr grasi, að
kynnast ævikjörum op lífsbar-
áttu, sem alþýðufólk háði hér
á landi upp úr miðri síðustu
ö’d, og vissulega er það mikill
fróðleikur, sem fer í gröf með
svo öldnum mönnum sem Ein-
ari Einarssyni. Hins vegar er
það mála sannast, að þau sköp
eru tíðast búin sögu alþýðu-
mannsins, að gröfin geymi
hana, þótt merkari kunni sú
saga að vera sögu ýmissa ann-
arra, er hærra hefur verið
hreykt í þjóðlífinu.
Einar Einarsson var fæddur
Einar Einarsson.
9. apríl 1858 að Háholti í Gnúp
verjahreppi, og þar ólst hann
upp hjá frændfólki sínu til full
orðinsára. Foreldrar Einars
voru Einar Þorsteinsson í Arn
arholti við Reykjavík og kona
1 Framh á 7. síðu.
AB 5
/