Tíminn - 12.06.1964, Blaðsíða 7

Útgefandí: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinri
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur f Eddu-húsinu, símar 18300—18305. Skrif-
stofur Bankastr. 7. Afgr.sími 12323. Augl., sími 19523. Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 90,00 á mán. innan-
lands. — í lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
íhaldshlöðin auglýsa
Framsóknarflokkinn
Þótt stjórnarblöðin látist fagna' því, að ríkisstjórnin
samdi við verklýðssamtökin, er bersýnilega engin gleði
inni fyrir, heldur hið gagnstæða. öðru hvoru brýzt fram
í forustugreinum þeirra niðurbæld reiði yfir því, að rík-
isstjórnin varð að gefast upp við lögþvingunarfrumvarp-
ið á síðastl.hausti og hrökklast inn á samningaleiðina.
Útdrátturinn úr forustugreinum Mbl., Alþýðublaðsins og
Vísis, sem lesinn var upp í útvarpinu í gærmorgun, var
glöggur vitnisburður um þetta. Eins og útdrátturinn bar
með sér, voru allar aðalgreinar blaðanna óhróður um
Framsóknarflokkinn, sem var augljóslega sprottinn af
því, að stjórnarblöðin kenna honum mest um það, að
ríkisstjórnin varð að gefast upp við lögþvingunarleiðina
og neyddist til að semja.
Þessi gremja stjórnarblaðanna birtist ekki sízt í þeirri
fullyrðingu þeirra, að Framsóknarflokkurinn sé óþarfur
flokkur og hafi engan tilverurétt. Ríkisstjórnin hefði
sem sagt getað farið sínu fram og ekkert þurft að
óttast, ef það hefði ekki sýnt sig í seinustu þingkosning-
um, að Framsóknarflokkurinn var vaxandi flokkur.
Það er annars ekki nýtt, að hinir afturhaldssömustu
flokkar haldi því fram, að allir pólitískir andstæðingar
séu óþarfir, nema helzt kommúnistar. Á kommúnistum
þurfa þeir að halda sem grýlu. En lýðræðislegir umbóta-
flokkar eru ekki aðeins óþarfir, heldur bráðhættulegir
að dómi afturhaldsins.
Óhróður og sleggjudómar stjórnarblaðanna um Fram-
sóknarflokkinn sýna bezt, hvaða flokkur það er, sem
stjórnarflokkarnir raunverulega óttast mest og telja
hafa átt meginþátt í því, að þeir gáfust upp við lögbind-
ingarleiðina. Þeir óttuðust nýjan vöxt og viðgang Fram-
sóknarflokksins, ef stjórnarflokkarnir fylgdu fram ráð-
gerðri afturhaldsstefnu sinni.
Ekkert sýnir' betur, að Framsóknarflokkurinn er á
réttri braut sem frjálslyndur og framsækinn umbótaflokk
ur en þau óp afturhaldsblaðanna, að hann sé óþarfur og
jafnvel hættulegur, jafnhliða því, sem þau gefa óbeint
til kynna, að kommúnistaflokkurinn sé eiginlega orðinn
gagnlegur flokkur, sem eigi annan og meiri tilverurétt
en Framsóknarflokkurinn! Það er einmitt svona, sem
afturhaldið hefur alltaf látið skrifa og tala um umbóta-
flokkana. Svona talaði Hitler um jafnaðarmannaflokk-
inn þýzka, svona talar Goldwater um frjálslyndari arm
demokrata. Það mun líka siður en svo draga úr vexti og
viðgangi Framsóknarflokksins, að stjórnarblöðin skuli
auglýsa hann á þennan hátt.
Listamannalaun
í tilefni af listahátíðinni er ekki fjarri lagi að minna á,
að á ýmsan hátt hefur dregið úr stuðningj við listamenn
á síðari árum. Framlag til listamannalauna hefur hækkað
hlutfallslega minna en heildarútgjöld ríkisins síðan 1957
svo að dæmi sé tekið. Af hálfu Framsóknarflokksins hef
ur verið unnið að því að fá þetta framlag hækkað og það
borið nokkurn árangur, en ekki nægan. Listahátíðin
mætti gjarnan minna Alþingi og ríkisstjórn á að gera
betur í þe*sum efnum. Sú þjóð, sem dregur úr stuðningi
við listina, er ekki á réttri braut.
f“í~M "l N Ný'föstudágoiý "Í2Í jiinf" 1964. —
Brasilía á leið til fasisma
Kubitschek, sem þóttí sigurvænlegt forsetaefni, sviptur kjörgengi.
f BYRJUN aprílmánaðar síð-
astl. gerði herinn í Brasilíu
stjórnarbyltingu. L^tið var
heita svo, að hún væri gerð
til að steypa úr stóli ódugleg-
um forseta, sem væri of hlið
hollur kommúnistum. Ætlun
hersins væri hins vegar ekki
sú að taka vöidin í hendur sín
ar til frambúðar, heldur aðeins
að „hreinsa til“, þ. e. að víkja
kommúnistum og óduglegum
embættismönnum úr starfi, og
láta síðan fara fram forseta-
kosningar með frjálsum hætti
á tilskildum tíma þ. e. haustið
1965.
í raun og veru söknuðu menn
ekki Goularts forseta mikið,
því að hann hafði verið reik-
ull í ráði og litlu fengið áork
að, enda ekki haft nægan stuðn
ing í þinginu. Það var hins veg
ar hvorki ódugnaður hans né
hringlandaháttur, er orsakaði
fall hans. Herinn greip fyrst
í taumana, þegar Goulart hafði
tilkynnt að hann myndi beita
sér fyrir því að hinn mikli
fjöldi ólæsra manna fengi
kosningarétt, en kosningaréttur
i Brasilíu er nú bundinn því,
að menn séu læsir. Yfirstéttin
taldi þessa oreytingu jafngilda
því, að sigur hægri manna væri
útilokaður í næstu forsetakosn
ingum. Á það vildi hún a.m.k.
ekki hætta Því var herinn lát
inn skerast í leikinn.
Það þótti koma fljótt í ljós,
að þeir, sem stóðu að baki
byltingarinnar, ætluðu sér
meira en að fara með stjórn
um skamma hríð. Takmark
þeirra væri a.m.k. að búa svo
í haginn, að hægri menn gætu
unnið auðveldan sigur í næstu
forsetakosningum. Þetta sást
m. a. á því, að þeir settu bráða
birgðastjórnarskrá, er heimilaði
að svipta menn þingmennsku
og ríkisstjóraembættum, kosn-
ingarétti og kjörgengi án und-
angengins dóms o.s.frv. Sam-
kvæmt því voru um 200
menn strax sviptir kjörgengi,
og voru í þeim hópi tveir fyrrv.
forsetar Brasilíu, þeir Quadros
og Goulart. Sá fyrrnefndi hafði
verið kjörinn forseti sem fram-
Castelo Branco
bjóðandi hægri manna 1960,
en for svo eigin götur og sagði
af ser, þegar hann gat ekki
komið stefnu sinni fram.
ÞAÐ VAR von ýmissa, að
heldui myndi draga úr öfgun
um hins nýja stjórnarfars í
Brasilíu eftir að þingið hafði
kosið nýjan forseta ríkisins,
en fyrir valinu varð Humberto
Alenear Castelo Branco hers-
höfðingi, 63 ára gamall, en
hann hafði fram að þessu lítil
afskipti haft af stjórnmálum,
naut viðurkenningar sem
greindur og hófsamur maður
og þótti líklegur til að láta ekki
hina ofsafyllri hægri menn
segja sér fyrir verkum. Hann
hlaut því nær einróma stuðn-
ing þingsins, en stærsti flokk
urinn þar er jafnaðarmanna-
flokkurinn undir forustu dr.
Kubitsehek, fyrrv. fors. Brasilíu
Kubitschek var meðal þeirra,
sem studdu Branco í trausti
þess, að hann myndi halda
öfgaöílunum í skefjum.
Það sýndi sig í fyrstu eftir að
Branco kom til valda, að hann
reyndi að hamla gegn öfga-
mönnunum, sem gerðu þá
kröfu til hans, að haldið yrði
áfram að „hreinsa til“. Einkum
gerðu þeir þá kröfu, að dr.
dr. Kubitschek yrði sviptur
kjörgengi, en flokkur hans var
búinn að ákveða að bjóða hann
fram sem forsetaefni í næstu
forseta kosningum og þótti lík-
legt, að hann yrði kjörinn. Kub
itschek þótti reynast vel sem
forseti á árunum 1956-61. Búizt
var við að helzti keppinautur
hans yrði Lacerda ríkisstjóri í
Riode Janeiro, fyrrv. kommún-
isti, er síðar gerðist öfgafullur
hægrj maður og margir telja
aðalmanninn 1 byltingunni gegn
Gouxart. Hann studdi Quadros
upphaflega, en snerist síðan
gegn honum og átti meginþátt
í falli hans.
Branco forseti hefur nú orðið
við beirri kröfu öfgamanna að
svipta Kubitschek kjörgengi.
Allir aðalleiðtogar vinstri
manna í Brasilíu hafa þá verið
sviptír kjörgengi og má því bú
ast við, að næstu forsetakosn
ingar í Brasilíu verði skrípa-
leikur einn, þar sem Lacerda
verður tryggður sigurinn. Það
er ekki aðeins, að helztu and-
stæðingar hans hafi verið svipt
ir kjörgengi, heldur sæta þeir
hvers konar ofsóknum. Þúsund
ir poiitískra fanga eru enn í
haldi en þeir voru fangelsaðir,
þegar herinn gerði byltinguna
fyrir rúmum tveimur mánuðum
Þannig virðist nú horfur á,
að Brasilía muni búa við fasista
stjórn hægri manna næstu miss
erin eða árin. Reynt verður að
viðhaida sérréttindum og auð
legð yfirstéttarinnar, en al-
menningur látinn búa við sultar
kjör, en lífskjör eru óvíða lak
ari en í ýmsum hlutum Brasil
íu, þótt fyrri stjórnir hafi
nokkuð reynt að bæta úr því.
Til lengdar mun þó fasista-
stefna auðvaldsins ekki geta
haldið völdum í Brasilíu, held
ur er hættan sú, að hún geti
hrundið af stokkum gagnbylt
ingu, er geti orðið vatn á myllu
öfgaaflanna iengst til vinstri.
Það, sem Brasilía þarfnast, S
eru félagslegar umbætur og
jöfnun lífskjaranna. Ólíklegt er
að slÍKar umbætur verði gerðar
af fasistiskri auðmannastjórn,
þót ýmsir aðilar í Bandaríkj-
unum virðist ala þá von.
Þ. Þ.
Kubitschek 03 fjölskylda hans.
35
J