Tíminn - 18.11.1964, Blaðsíða 9

MIÐVIKUDAGUR 18. nóvember 1964
TÍMINN
BORGARMÁL
Borgin ætti ai byggja litlar
íbúiir og leigja ungu íólki
Á fundi borgarstjórnar Reykja-
víkur í s.l. viku, Iá fyrir eftirfar-
andi fyrirspurn frá Kristjáni
Benediktssyni:
„Á fundi borgarstjórnar Reykja-
víkur 16. maí 1963 var samþykkt
svofelld tillaga:
„Borgarstjórn ályktar að fela
borgarráði að láta fara fram at-
hugun til að leiða í ljós, hvernig
ástatt er um húsnæðismál ungs
fólks í Reykjavík, sem er að hefja
búskap.“
Spurt er:
Hefir athugun sú, sem framan-
greind samþykkt kveður á um,
verið framkvæmd og sé svo, hve-
nær má vænta að niðurstöður
hennar verði kunngerðar?4'
Borgarstjóri svaraði spurning-
inni og kvað athugun þessari ekki
lokið, og hefðu vart verið til þess
starfskraftar á hagstofu borgar-
innar. Gera yrði víðtækt úrtak
ungs fólks og spyrja það, og væri
þetta töluvert viðamikið verk.
Kristján Benediktsson þakkaði
svörin en sagði, að tillaga sú,
sem getið er um í fyrirspuminni
hefði raunar verið breytingartil-
laga, sem borin var fram við til-
lögu Björns Guðmundssonar, er
var miklu viðtækari og kvað svo
á, að borgarstjórnin teldi mikinn
skort á litlum íbúðum fyrir ungt
fóik, sem er að stofna heimili og
lagt til, að borgin bætti úr þeim
skorti með því að byggja slíkar
íbúðir, sem síðan yrðu seldar eða
leigðar.
Hér er um að ræða mál, sem á
fullan rétt á sér, sagði Kristján.
Ávallt væru húsnæðisvandræði og
íbúðir orðnar svo dýrar, þótt litlar
séu, að til þess þyrfti talsvert
handbært fé að ná eignarhaldi á
þeim.
Þetta kæmi harðast niður á
unga fólkinu, sem væri að stofna
heimili, margt af litlum efnum.
Reykjavíkurborg ætti mikinn
fjölda íbúða, sem leígður væri
fólki, sem ekki hefði getað leyst
húsnæðismál sín af sjálfsdóðum.
Margt af þessu fólki ætti mörg
börn og einkum væri örðugt fyr-
ir slíkt fólk að fá leigt húsnæði.
Þessi starfsemi væri því sjálf-
sögð og nauðsynleg.
Þá hefði verið hafizt handa um
byggingu háhýsis á vegum.borgar
innar í Laugarásnum, og eiga þar
að vera íbúðir, sem leigja má
öldruðu fólki og öryrkjum, sem á
Auka mætti þjónustu
ráðningarstofunnar
AK-Rvík, 15. nóv.
„Borgarstjóm beinir því til
Ráðningarstofu Reykjavíkur, að
hún taki að sér milligöngu urn
útvegun fólks til barnagæzlu á
kvöldin. Skal ráðningarstofan ann-
ast þessa fyrirgreiðslu án sérstaks
gjalds"
Þessa tillögu flutti Kristján
Benediktsson, borgarfulltrúi Fram
sóknarflokksins á síðasta borgar-
stjórnarfundi. í framsöguræðu
sagði Kristján að þetta væri hlið-
stætt því starfi ráðningarstofunn-
ar að útvega húsmæðrum stúlkur
til húsverka. Nyti það vinsælda, að
þvi er bezt yrði séð, og væri sú
þjonusta allmikið notuð.
Um þörfina á þjónustu þeirri,
sen. tillagan gerði ráð fyrir, væri
ekki gott að segja með vissu, en
sennilega væri hún nokkuð mikil,
og mundi það koma í ljós, er þessi
fyrirgreiðsla yrði tekin upp, og
mundi hún verða vinsæl hjá for-
eldrum ung börn, hafi þeir
ekki aðstóðu til þess að leita til
skyldmenna eða nágranna með
eftirlit á börnum sínum, þegar
þeii skreppa i bíó, leikhús eða
heimsókn til vina og kunningja
að kvöldlagi.
Kristján kvaðst að minnsta kosti
ofi hafa heyrt ung hjón kvarta
yfi því hve erfitt þau eigi með
að fara út ■ saman að kvöldlagi,
vegna þess að þau hafi engan til
þess áð líta eftir börnunum.
En hvort sem þörfin væri mikil
eða lítil, væri ómaksins vert að
sanriieyna, hvort þessi þjónusta
væri réttmæt, enda kostaði til-
raunin ekkert.
Kristján sagði ennfremur, að
forstióri ráðningarstofunnar hefði
tjáð að hann gæti bætt þessu
ve kofni við með því starfsliði,
sem þar er. Ráðningarstofan væri
öðrum þræði þjónustustofnun við
borgarana, og stundum hefði verið
á það minnzt, að á timum nægrar
atvinnu, væru verkefni hennar
ekki ýkja mikil. Væri því einsýnt
að nýta starfslið það, sem þar er
fyrir, með aukinni þjónustu við
borgarana. Framkvæmdinni mætti
t.d. haga á þann veg, að ráðning-
arstofan auglýsti eftir fólki, sem
vildi taka að sé barnagæzlu á
kvöldin eða einhver viss kvöld
vikunnar. Umsækjendur, sem í
flestum tilfellum mundu verða
skólafólk og aldraðar konur, i
þyrftu að láta fylgja umsókn sinni]
bæði meðmæli og heilbrigðisvott-j
orð. Án efa mundu margir gefa
sig fram, og ætti ráðningarstofan
því að geta haft fólk tiltækt og
annazt milligöngu um þetta milli
foreldra og fólksins, sem vill taka
þetta að sér. Ég hef heyrt, bætti
Kristján við að lokum, að Oslóborg
annist starfsemi sem þá, er hér
er gert ráð fyrir, og sé þessi þjón-
usta mikið notuð
Frú Auður Auðuns taldi varla
þörf á því, að ráðningarstofan
annaðist þessa þjónustu, þar sem j
Fóstruskólirin og fóstrufélagið hér
í borg hefði auglýst hana og ann-
azt hana og getað fullnægt eftir-
spurnum Hins vegar mætti vera,
að ekki vissu nægilega margir um
þetta né hvernig ná mætti sam-
bandi við þetta gæzlufólk. Meðan
fóstrurnar önnuðu þessu, væri þó j
varla ástæða til að gera sérstakarj
ráðstafanir, hins vegar gæti þó j
verið æskilegt að athuga, hvernig
þessum málum væri fyrir komið í
nágrannaborgum.
Tillögunni var vísað til raðn
ingarstofunnar til umsagnar.
aðstoð þurfa að halda við útveg-
un húsnæðis. Næsta verkefni borg
arinnar ætti að vera bygging lítilla
íbúða, sem eíngöngu yrðu leigð-
ar ungu fólki, sem væri að stofna
heimili.
Hámarksleigutími á þessum íbúð
um ætti að vera 3—4 ár. Ef
borgin ætti t. d. 150 slíkar íbúðir,
gætu 50 ung hjón árlega fengið
þar húsnæði og þar með bjarg-
azt yfir örðugasta hjalla hús-
næðismála sinna, sem eru fyrstu
búskaparárin hjá flestum. Með
því að binda leigu íbúðanna ein-
vörðungu við unga heimilisstofn-
endur og hafa leigutímann ekki
lengri en 3—4 ár gætu slíkar
íbúðir, þótt ekki skiptu mörgum
hundruðum, komið mörgum að
haldi á tiltölulega stuttum tíma.
Ungum, efnalitlum hjónum með
lítið innbú hentar vel lítil íbúð
fyrstu búskaparárin. En sam-
kvæmt algildum lögmálum þarf
íbúðin að stækka síðar. Þrjú eða
fjögur ár ættu að nægja flestum
til þess að eignast íbúð eða verða
sér úti um húsnæði, svo framar-
lega sem ástandið í þessum mál-
um versni ekki stórlega frá því,
sem nú er. Þótt borgin færi inn á
þá braut, sem ég hef hér minnzt
á, sagði Kristján, er að sjálfsögðu
jafnauðsynlegt og sjálfsagt, að
hún beiti aðstöðu sinni og áhrif
um á allan tiltækan hátt til þess
að létta undir með ungu fólki,
sem er að stofna heimili og á í
erfiðleikum með húsnæði, með-
al annars með því að beita sér
fyrir bættum lánakjörum hins
opinbera því til handa.
Ég Iegg því áherzlu á, að at-
hugun sú, sem felst í ályktun
borgarstjórnar frá 10. maí 1964,
verði framkvæmd þegar í stað,
svo að gera mætti sér grein fyrir
því, hvernig ástatt er. Kristján
kvaðst mundi flytja síðar tillögu
um það efni, sem hann hefði rætt
í sambandi við fyrirspurnina.
Þarf að !ýsa Ár-
túnsbrekku
Á síðasta borgarst j órnarf undi
bar Örlygur Hálfdanarson, vara-
borgarfulltrúi Framsóknarflokks-
ins, fram eftirfarandi tillögu:
„Sökum mikillar umferðar á
veginum frá Elliðaám að vega-
mótum Suðurlands- og Vesturlands
vegar, felur borgarstjórn Raf-
magnsveitu Reykjavíkur að raf-
lýsa nú þegar þennan vegarkafla“.
Örlygur benti á það í fram-
söguræðu, að mjög mikil umferð(
væri þarna um brekkuna, einnig
af gangandi fólki, en hins vegar
skiptist hún, þegar upp kæmi.
Þarna væru hættur ýmsar, skurðir
og tálmanir, og aðstaða gangandi
fólks sérlega hættuleg, enda
hefði bílaumferð þarna í apríl s.l.
verið 6 þús bílar á dag. Nauð-
synlegt væri að gera sérstaka ak-
braut, sem þungfær ökutæki gætu
notað upp brekkuna.
Birgir ísleifui Gunnarsson kvað
það vera á áætlun borgarinnar að
raflýsa veginn frá Elliðaám upp
að Rauðavatni á árunum 1964—65
og yrði þetta því væntanlega gert
á næsta ári.
Örlygur sagði, að það væri gott,
að þetta væri á áætlun og gera
ætti meira síðai, en í tillögunni
Framhaid á bls. 13
Úlafur Friðriksson
fyrrverandi rítsijóri
Ólafur Friðriksson, hinn þjóð-
kunni frumkvöðull íslenzkra verka
lýðssamtaka og brautryðjandi
jafnaðarstefnunnar á íslandi, er
til moldar borinn í dag. Hann lézt
í Reykjavík s.l. fimmtudag, 12.
nóvember, rúmlega 78 ára að aldri.
Ólafur var fæddur á Eskifirði 16.
ágúst 1886, sonur hjónanna Ragn-
heiðar Jónsdóttur og E. Möll-
ers póstafgreiðslumanns á Eski-
firði og síðar á Akureyri. Ólafur
tók gagnfræðapróf á Akureyri
1903, en dvaldist síðan all-
mörg ár í Danmörku við nám
og ýmis störf. Kynntist hann
þar starfsemi skipulegrar og fé-
lagsbundinnar verkalýðsbaráttu og
flokssamtökum jafnaðarmanna og
las margt um þau fræði.
Ólafur kom heim 1914 og dvald-
ist fyrst eftir heimkomuna á Ak-
ureyri. Efndi hann þar til sam-
taka verkamanna er beittu sér
m.a. í Dæjarstjórnarkosningum, og
stofnaði þar fyrsta jafnaðarmanna
félag á landinu. Var það upphaf
að langri verkalýðs- og stjórnmála-
baráttu hans hér á iandi.
Árið eftir fluttist Ólafur til
Reykjavíkur jg gerðist þegar all-
gustmikill. Hefur hann átt heima
í Reykjavík síðan Ólafur var all-
óvæginn oft jg einatt, en þó dreng-
ur góður og sparaði sig hvergi.
Gekk hann þegar í Dagsbrún og
var þar mikill baráttumaður, enda
formaður þess félags árin 1928—
32. Hann hafði einnig forgöngu
um stofnun Alþýðuflokksins og
Alþýðusambandsins og var einn
aðalhvatamaður að stofnun Sjó-
mannafélags Reykjavíkur og í
stjórn þess um skeið. Hann átti og
lengi sæti i stjórn Alþýðusam-
bands íslands Þá átti hann og
verulegan þátt í stofnun Alþýðu-
blaðsins og var ritstjóri þess árin
1919—22. í bæjarstjórn Reykja-
víkur sat hann fyrir Alþýðuflokk-
j inn um 20 ára skeið frá 1918—
1938 og var lengi endurskoðandi
1 bæjarreikninga Reykjavíkur.
Ólafur hefur fyrr og síðar rit-
að margt greina 1 blöð og tímarit
um verkalýðsmál og stjórnmál, og
á seinni árum ritaði hann tvær eða
þrjár skáldsögur undir höfundar-
I nafninu Ólafur við Faxafen. Ólafur
l var kvæntur danskri konu Önnu,
fæddri Christensen-Hejnæs en
I þau skildu.
Um 1920 varð mikill st.yr og
uppþot hart út af rússneskum
j dreng, sem Ólafur hafði tekið að
sér en heilbrigðisyfirvöldin töldu
; ganga með hættulegan sjúkdó .
Urðu af þessu ryskingar miklar og
uppþot
Ólafui varð tíðum fyrir hörðum
árásum andstæðinga, enda lét
hann oftast hart mæta hörðu, þar
sem hann var mikill baráttumað-
ur. Ætíð var Ólafur boðinn og
búinn að verja rétt lítilmagnans
og fylkja verkamönnum fram til
baráttu og vann margan frægan
sigur í þeirri orrahríð. Einmg tók
hann mikinn þátt í almennu menn-
ingarlífi bæjarins. Hann var og
talsverður fræðimaður að eðlis-
fari og sinnti þeim málum nokk-
uð, er é ævina leið. Þá kom og
fram sterkui manngæzkuþátt-
ur í fari hans. Hann vai sér-
stakur dýravinur, og mátti oft sjá
hann gefa villtum fuglum a \rnar-
hóli, þegar vetur herti að Hann
beitti sér einnig fyrir gróðurtil-
raunum, og nafði mikinn áhuga
fyrir gróðurfari landsins og dýra-
lífi.
Ólafur var jráðgáfaður rnaður.
Frjnibalf - • i:t