Vísir - 16.01.1915, Blaðsíða 2

V 1 6 1 H
Lesíur iornsagna.
f’að hefir verið gamall og góð-
ur siður i landi hér, að stytta
fólki hinar iöngu vetrarvökur meö
því, aö einn læsi hátt fyrir öllum
er hlýða vildu, íslendingasögur
wanur fornrit vor.
'Wun mér óhætt að fullyrða,
ao mörg hafa þau heimili verið,
s*m létu lesa allar þær Jslend
iHgasögur sem hægt var að ná í
einu sinni á vetri og margar jafn-
vel oftar en einu sinni, auk ann-
ara fornrita, er fyrir hendi voru.
f>ótti þetta góð skemtun, og
aldrei fundið að því, að sögurn-
ar væru svo oft lesnar að nokkr-
um leiddist er á hlýddi.
Og ekki er lengra síðan, að
vel man eg eftir því úr föður-
garði að sögur þessar voru þannig
lesnar vetur eftir vetur.
Með þessu móti festust sög-
urnar í minni þeirrar kynslóðar
er þá lifði, og var oft að fólkið
rlfjaði upp fyrir sér á kveldin
einhverja söguna sem þá var ekki
fyrir hendi. Minti þá hver annan
á, og fór svo á stundum að helstu
atburðirnir voru sagðir úr löng-
um sögum, án þess að líta í sög-
una sjálfa Var þá oft fjörugt í
baðstofunum, er einhver sagði frá
slíku, sem kunni góð skil á því.
— Man eg eftir því einu sinni,
að gamall maður dvaldi nokkra
daga á heimili foreldra minna,
og sagði meiri hlutann af Egils sögu
Skallagrímssonar. Gleymi eg aidrei
hvað mikið mér fanst um frásögn
hans, og var eg þá á æskuskeiði,
en það í fyrsta sinn, sem eg
kyntist Egils sögu. En þetta er
ekki einsdæmi. í austur- og norð-
ur-landi voru margir slíkir menn
alt fram á vora daga, er sögðu
sögurnar, og gátu þeir það því að
eins að þeir voru svo oft búnir
að lesa þær eða heyra þær
Iesnar.
En nú er öldin önnur. Nú eru
ekki íslendingasögurnar teknar
eins oft ofan úr hyllunum eins
og áður. — Enda rekum vér
unglingarnir oss alt af betur og
betur á það, að eldra fólkið yfir
höfuð er miklu sögufróðara en
vér, þótt vér státum meira —
þótt vér séum lærðari — eða
þykjumst vera það að minsta
kosti. Oss setur hljóða, þegar
eldri menn nefna nöfn ýmsra
merkismanna „gullaldarinnar*,
sem vér könnumst ekkert við, og
segja langa atburði úr lífi þeirra,
er oss virðast hugnæmir.
Vér verðum að játa það —
með kinnroða — að þeir eru oss
miklu fróðari, og kunna frá mörgu
því að segja, er vér höfum enga
hugmynd um. Gæti eg í þessu
efni nefnt ótal dæmi máli mínu
til sönnunar, en eg hirði ekki um
það að sinni.
þó get eg ekki látið það vera,
að draga mjög í efa, að allir þeir,
sem þetta lesa, viti t. d. hver
Bergþóra var, hvar Guðm. ríki
átti heima, hvat manna Snorri
goði var eða hvað Skarphéðinn
hafði gert fyrir sér, er hann var

'
, Jót Jtá
^ev^etv \
. •> i «.
Gulrófur á 'í8a“r‘ °g Kartöflur !*"-bls!u
mmmmmmmamammmammammmammmmaaammmmmmmmmammmmmmmmm^mmmmmmmmmtmmmmm^mBmaammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmxx
fæst í versl. Bieíðabiik
Lækjarg. 10 B, Síms 168
i liösbóuínni á þingi og ótal, ó-
tal margt fleira, sem hvert manns-
bam ætti að vita.
þó má enginn taka orð mín
svo, að eg álíti minna lesið nú
| en áður. — Nei I
En fornsögurnar hafa orðið að
j víkja I
í þeirra stað keppast allir við
að lesa sem mest af údéndu
skáldsagnarusli, illa þýddu. Eru i
margar þessar sögur svo ómerki-
legar að furðu sætir, að nokkur
skuli endast við að þýða þær,
j hvað þá að fá nokkurn til þess
: að gefa þær út á prent. En það
j er nóg af slíkum mönnum, sem
j ekki fyrrast það, að láta eigin
I hagsmuni þannig sitja í fyrirrúmi
þess, að leiðbeina þjóðinni og
hefja hana fram til meiri menn-
ingar. það etu nógu margir menn,
sem nota sér fáfræðt alþýðunn-
ar, fleygja til hennar auðvirðileg
ustu skrílsögum stórborganna á
j þýðíngu, sem saurgar hina fornu
tungu vora, og taka svo gull tyrir
! — glerharða peninga — og það
sem meira viröi er en nokkurt
: gull: þeir drepa fegurðartilfinn-
, inguna, svæfa þjóöenus.'iltínning-
una, svo þjóðin smáit og smatt
j hættir að gera greinarmun á góðu ,
og illu. Eru það sómamenn, sem
þannig fara að ?
j Nei — og aftur nei!
Eg gæti nefnt fjölda af sliku
eldhúsrómanarusli sem aldrei helði
átt að sjást í íslenskum bóka
skápum eða lestrarfélögum. það
úir og grúir af þessu illgresi t
bókmentum vorum, síðustu árin.
því til bókmenta vorra verður
það að teljast, þótt ekki hafi það
nokkurt bókmentalegt gildi. T.
d. get eg ekki stilt mig um að
nefna „Alfred Dreyfus", enda er
sú bók, einhver sú allra auðvirði-
legasta — ef ekki allra verst —
en það eru fjölda margar bækur
sem út hafa komið hér austan
hafs, sem eru litlu betri. — þeir
menn, sem þýða aðrar eins sög-
ur og bera á borð fyrir þjóöina,
hljóta að hafa lágan hugsunar-
hátt um þroska þjóðarinnar
og menningu. Svo eru „Lög-
bergssögunnar", og aðrar þarna
vestan hafs. Lítið bókmentalegt
gildi hafa þær, og eru bar að
auki þýddar a það hrognamál —
vesturheims-íslensku að furðu
sætir, að nokkur íslendingur skuli
endast til að lesa þær nema einu
sinni.
En því er nú ver og miður.
því sumar þeirra eru nú komn-
ar í stað fornsagnanna, að þær
eru lesnar vetur eftir vetur!
— Mjög sjaldan er það, að
nokkuð sé að græða á sögum
þessum, annað en það, að þær
æsa tilfinning lesandans, og mér
er nær að halda: spilla hugsun-
arhættinum oft á tíðum, og er
þá ver af stað farið en heima
setið með að eyða fé og tíma til
þess að kaupa og lesa slíkar bæk-
ur.
Ekki er þó þar með sagt, að
eg álíti aliar þýddar sögur sið-
spillandi og ómerkllegar. Skal
því og síst neita, að góða þýð-
ing á góðri bók eða sögu ur út-
lendu máli er oss holt að lesa.
Skal eg þar til nefna „Que
vadis* í íslenskri þýöingu ef’tir
þorstein Gíslason, og „Ben Húr*
í þýðingu eftir síra Bjarna Sí-
monarson. Báðar þessar sögur
eru heimsfrægar, og þýddar á
ótal tungumál, og eiga þýðararnir
skilið heiður og þökk allra góðra
íslendinga, fvrir að hafi auðgað
bókmentir vorar af slíkum auði.
Sömuleiðis nefni eg og þær sög-
ur, sem þýddar hafa verið eftir
norsku skáldin, Björnson, Jónas
Lie og Alexander Kielland. þær
eru allar ágætar og gleði lyrir
oss að eiga þær á tungu vorri.
— En þrátt fyrir það, þó þess-
ar sögur bætist við bókmentir
vorar, þurfa ekki — og mega
heldur ekki — islendingasögurn-
ar hverfa. i:rh.
*\IVan aj tatidx.
þjórsárbrú í gær.
Skemtun var haldin hér að
kveldi þ. 9. og stóð hún alla nótt-
ina. Fyrlrlestra fluttu þeir Jón
Jónatansson fv. alþm. á Ásgauts-
stöðum og Valdemar Bjarnarson
búfræðingur í Ölvesholtí. Á um
ræðufundi, er stóð nokkra hnð
leiddu þeir saman hesra sína Ein-
ar alþm, á Geldingalæk, Éggert
bóndi í Laugardæi'jm, Böovar
bóndi á Laugarvatni, Ágúst oóndi
í Birtingaholti, fyrirlesararnir o
m. fl. Sungið var og dansað og
skemtu menn sér hið besta. Var
þó Bakkus hvergi nærri og virt-
ust rnenh ekKert sakna hans.
Einmunatíð hefir verið hér um
langan tíma og hagar ágætir.
Heilsufar manna gott.
Eyrarbakka í gær.
Rannsókn Ingólfsbrunans held-
ur áfram og sannast ekkert.
Manni þeim, er sat í gæsluvarð-
haldi um daginn, er nú slept
En aftur á tróti hefir annarverið
tekinn og setur nú inni; var
hann búðarmaður í Ingólfi og
hcitir Ólafur Helgason. Ingólfur
heitir 500 krónum þeim, sem get
ur upplýst, hvcr sé valdur að
brunanum.
„Suðurlandí: <i ::i nýíega grein
* um afskifti sýsl*i.nanns Rangteinga
af „Víkings“ strandinu í haust. |
þykir hún hnrðorð í garð sýslu-
manns og hefir vakið afarmikið
umtal.
Kotströnd í gær.
Hér var ja ðaður í dag Gísii
frá Kolviðarhól og Ólafur fóst-
, ursonur hans, sá er úti varð t
Svínahrauni á 3. í jólum. Fjöldi
manns var viðstaddur jarðar-
förina.
Búðardal í gær.
Hér hefir verið óvenju góð tíð
síðan fyrir jólaföstu. Oftaststill-
ur og þó næstum frostlaust. Snjór
hefir svo að segja ekki sést hér
I fyr en alveg nýlega að dálítið
hefir snjóað, þó ekki svo, að
hagar hafi spilst til mikilla muna.
Hrakningar.
Norskur snikkarl, Pétur að
nafni, er hiagað kom til ístands
í »eptember f haust, varð fyrir
allsögulegum hrakningum í fyrra
mánuði. Hann ætlaði héðan úr
Reykjavík austur á Seyðisfjörð
til þess að stunda þar atvinnu
sína, og til þess að kanna ókunna
stigu ætlaði hann að fara gang-
andi alla leið. Gekk alt vel aust-
ur til V kur, en þegar kom á
sandana, fann hann ekki Höfða-
brekku. — Seinna var það, að
hann ætlaði að ná Ásum íSkaft-
ártungj, en fann þá ekki og lá
svo úti um nóttina við Hólmsá,
nálægt Hrísnesi. þetta mun hafa
verið um 17. desbr. Var mað-
urinn mjög að fram komlnn og
hafði gefið upp alla lífsvon, er
hann heyrði hundgá og færðist
við það á fætur, svo að til hans
sást frá Hrísnesi, og var honum
þá bjargað. Hafði hann þá verið
útl í 50 klukkustundlr í misjöfnu
veðri, og því eigi furða, þótt
hann væri orðinn dasaður. Lá
hann þrjár vikur, en kom eftir
það með vermðnnum að austan
og hingað til bæjarins með Hans
pósti Hannessynl, og dvelur hann
nú hjá honum. — Allmjög hafðl
hann kalið á fótum, sem ekki var
furða, og óliklegt, að hann verði
nokkurn tíma jafngóður, en
nokkuð rólfær er hann þó orð-
inn nú þegar.
Massage-fæknlr
Gruóm. Pótursson
Garðastretl 4.
Heima k!. b—Ti'. h. Sími 39-»
IfldrisiusGaut og iíkk'æði me»t
úrval hjá
I EYV. ÁRNÁSYNI Laufásvag 2,