Vísir - 05.02.1915, Blaðsíða 2

V í S I .R
■ iii iii»m>tiii
Ræðukaflar
eftir Maurice Maeterlinck.
---- Nl.
. . . En nú er svo komið, að
hún1) getur ekki meira gert. Hún
er að þrotum komin, ekki að hug-
rekki, heldur að kröftum. Fyrir
parm afarmikla greiða, sem hún
gerði heiminum, hefir hún goldið
alt, sem hún átti. Þúsundir á þús-
undir ofan af börnum hennar eru
dáin, öll auðæfi hennar eru að engu
orðin, nálega allar sögumenjar henn-
ar, er voru hróður hennar og gleði,
nálega allir listafjársjóðir- hennar, er
töldust meðal hinna fegurstu í heimi,
eru skemdir til óbóta. Hún er nú
auðn ein, þar sem eftir standa einar
fjórar stórborgir hér um bil óskemd-
ar, og er svo að sjá, sem illþýðið
handan Rínar, er gert væri ofhátt
undir höfði með því, að kalla það
blátt áfram óaldarlýð, hafi eigi spar-
að þær til annars en þess, að geyma
sér síðustu og viöbjóðslegustu hefnd-
ina tii þess tíma, er þeim hlýtur
að veröa stökt brott aftur.
Það er áreiöanlegt, að Anvers,
Gand, Bruges og Bruxelles eru
þegar dæmdar, svo að eigi verður
að gert. Stórtorgið aðdáanlega,
ráðhúsið og dómkirkjan í Bruxelles
eru sérstaklega lögð sprengiþráðum,
— það veit eg, og eg endurtek það,
að eg hefí það frá vissum, áreið-
anlegum heimildum, er ekki þýðir
nokkra vitund að mótmæla.
Það þarf ekki nema einn neista
til þeæ, að gera eitt viðurkendasta
furðuverk í Norðurálfunni að einni
rústardyngju, eins og beim, er sjá
má í Ypres, Malines og Louvain.
Innan skamms munu Bruges, Gand
og Anvers hreppa sama hlutskifti,
því að ef ekki verður gripið í taum-
ana þegar í stað, þá er glötunin
jafnvís og þótt hún væri þegar
fram komin. Og þá hverfur, eins
og eg sagði áðan, á einu augna-
biiki einn af þeim blettum á þessari
jörðu, er á var saman komið flest
af minnismerkjum, flest af söguleg-
um menjum og flest af fögrum hlut-
um. Mál er nú komið til þess, að
slíkt taki enda I Mál er nú komið
til þess, að alt, sem anda dregur,
rísi upp gegn þessum látlausu, til
gangslausu og vitlausu skemdar-
verkum, sem enginn hernaður getur
afsakað og engum hernaði gagna.
Og það erum vér, sem annars er-
um vanalega þögul þjóð, er Ioks
rekum upp hið mikla neyðaróp*.
P. O. Pernburg.
Reynslan hefir sýnt oss það, að
Iíf margra listamanna og snillinga
hefir verið þiungið þungum sköp-
um, Margir þeirra hafa átt við
hina dýpstu fátæ'd aö búa og henn*
hafa þá fy'gt, eins og oft vill verða,
ýms önnur ömurleg lífskjör. Ekki
hefir það allsjaldan hent, að hið
ofsjáandi auga hleypidómanna hefir
orðið upphaf hvassra og særandi
örva, sem fyr eða síðar hafa brot-
ið hörpuna úr hendi snillingsins.
Þó mönnum, sem ganga á vegutn
listarinnar, sé án efa nauðsynlegt
innsýni inn á barningsleiðir lífs-
reynslunnar, tilfinningalífinu til
iö það undrunarefni, að Bernburg,
sem orðið hefír að vinna daglauna-
vinnu, skyldi e\ki þreytast og stirðna
þaunig upp, að hann yröi óhæfur
til að leika á fiðluna sína, en ástin
á hljómlist og elja hans hefir hindr-
að það. Með siggið á fingrunum,
eftir strit erfiðisvinnunnar, hefir hann
gripiö fiðlubogann og snert fiðluna
svo, að hrifið hefir hugi margra,
og menn hafa orðið að viðurkenna
listamannseðlið sem í honum býr.
Eg mun altaf minnast þess, hversu
snildarlega Bernburg og Brynjólfur
Þoriáksson organleikari léku saman
sorgargöngulag Chopins í dómkirkj-
j

1) :d Belgía. — Þ ý ð .
Exportkaffi
(kaffikannan)
FÆST HJÁ
Jes Zimsen.
Gefið ti! Samverjans. Það
gleður þá sem bágt eiga.
P. 0. BERNBURG.
þroska og skilnings, þá gefur það
að skilja, að lífskjörin geta orðið
þeim um megn, og kæft hjá þeim
dýrmætustu frjóanga þeirra. Fyrir
þe«su hafa augu manna opnast,
sérstaklega nú á síðari tímum, og
margt hefir verið gert til þess, að
stemma stigu fyrir að fæddir snill-
ingar verði að engu. En betur má
ef duga skal.
Mynd sú, sem hér er í blaðinu
í dag, er af manni þeim, sem flest-
ir borgarbúar kannast við. Hún
veröur því mörgum kærkomin.
Æfisaga Bernburgs er flestum
kunn, og því óþarfi að rekja hana.
Fyrir 14 árum kom hann hing-
að öllum á óvænt, og hefir dvalið
hér á landi síðan og verið búsettur
síðustu 10 árin hér í Reykjavík.
Fiðlunni hans kyntust menn fyrstu
dagana sem hann var hér, því hana
haföi hann ekki skilið við sig, áður
en hann kom, og ávalt síðan hafa
menn heyrt til hennar við ýms há
tíðleg tækifæri. Mörgum hetir ver-
á síðkastið, og hefir f huga að gera
það áfram ef kringumstæöur leyfa^.
Mun hann nú hafa betri tíma tií
þess en áður, þar sem honum er
bannað að vinna erfiðisvinnu, sök-
um innvortisbilunar. En þó mun
hann ekki geta haldist hér lengi
við meö konu og börn, ef viðleitni
hans, til þess að halda sér uppi,
með þvf að koma opinberlega fram
með flokkinn, er ekki sint að mak-
leikum.
Væri því skylda söngvina, að
fjölmenna jafnan, þá er haun held-
ur hljómleika, því jafnframt því
sem þeir fá góða skemtun, gætu
þeir sýnt honum dálítinn þakklætis-
vott fyrir trygð hans til tiðlunnar
og fyrir endurgjaldslausan starfa,
er hann hefir látið hljómlistinni I
i té. Eg geri líka ráö fyrir, aö mörg-
um myndi þykja tómlegt eftir á, ef
i flokkur hans neyddist til að tvístr-
ast, svo oft hefir hann spilað úti
fyrir almenning, og þá ekki siðast
og síst fyrir sjúkrahúsin hér í ná-
grenn'nu. G. E.
unni hér, við jarðarför Björns heit-
ins Jónssonar ráðherra; þar fanst
mér skilningur á efni og leikni
koma betur í Ijós, en eg hafði
nokkru sinni heyrt áður, enda hafði
það djúp áhrif á þá sem til heyrðu,
og mun þeim seint úr minni líða.
Síðan hefi eg oft hugsað um það,
hversu sárt það er fyrir listamanns-
efni, að vera knésettur af erfiðum
lífskjörum, og hvílíkt þrek útheimt-
ist til þess, að lála ekki alveg yfir-
bugast af siíku. Margar tilraunir
hefir Bernburg gert til þess, að
koma hér á fastri hljóðfærasveit
(orkester), en erfitt hefir það reynst;
og má það undrum sæta, að í bæ,
þar sem jafnmikið er af söngelsk-
um mönnnm, skuli slík sveit ekki
geta þrifist með þolanlegu móti.
Núna síðast í haust, stofnaði hann
hljóðfærasveit með 9 tnönnum og
hefir honum, þrátt fyrir alla erfið-
leika, tekist að fjölga henni svo,
að nú telur hún 14 inanns, Hefir
hann æft hana af miklu kappi upp

Bragraun.
Á dögum Natans Ketilssonar (þess
er myrtur var), var mikið um kveð-
skap í Húnaþingi, og höfðu menn
það til gamans, að yrkja bragraun-
ir. Sendi einn frá sér vísuhelming,
sem annaðhvort átti að prjóna fram-
an við eöa botna, og var þar orð-
um hagað þannig, að sem örðug-
ast væri að ríma á móti. Einu sinni
kom þessi kveölingur á gang:
Hann á fárra fóta lengd
fram á grafar-bakkann,
og átti þar aö prjóna framan við.
Varð þá enginn til þess, nema Skáld-
Rósa, og breytti hún þá seinni
helmingnum svolítiö, — setti hún
fyrir hann. En þannig varð vísan
hjá Rósu:
Af sorg ósmárri saman engd
sinn fyrir vafa-krakkan,
hún á fárra fóta lengd
fram á grafar-bakkann.
Einu sinni hitti Natan Rósu, og
spurði hún um líðan hans. Natan
svaraði:
Siðan við þig feldi fund,
fata-Iðunn bjarfa,
mér hefir liðið, eins og und
opin sviði hjarta.
Hrestist lund, en sorgin svaf
sést nú Þundur ríta;
mestu undur gleði gaf
Gest á sundi líta.

Þessa vísu kvað Rósa um mann
þann, er Gestur hét, og nefndur
var Glímu- og Sund-Gestur:
Þegar Guðmundur Kristjánsson
varð skipstjóri á »Vestu«, kvaðjón
Jónsaon Strandfjall — oftast nefnd-
ur Jón Bassi, vísur nokkrar um
Guðmund, því honum þótti manna-
munur á Guðmundi og þeim öðr-