Vísir - 10.07.1915, Blaðsíða 2

V I S I R
VISIR
A f g r e i ð s 1 a blaðsins á Hótel
Island er opin frá kl. 8—8 á hverj-
um degi.
Inngangur frá Vallarstræti.
Skrifstofa á sama stað, inng frá
Aðalstr. — Ritstjórinn til viðtals frá
ld. 5-6.
Sími 400.— P. O. Box 367.
Fjölgun kjósenda.
Samkvæmt skýrslu Hagstofunnar
um alþingiskosningarnar vorið 1914
áttu þá kosningarrétt 13,400 manns
eða rúml. 15°/o af íbúatölu lands-
ins, en um 70% af öllum karl-
mönnum 25 ára og eldri. Um
5,600 karlmenn á þeim aldri eða
fram undir þriðjung af tölu þeirra
(30%) voru útilokaðir frá kosning
arrétti vegna takmarkana þeirra, sem
þágildandi stjórnarskrá setti. Lang-
flestir þeirra, sem fóru á mis við
kosningarréttinn vegna þessara tak-
markana, voru hjú eða greiddu
minna en 4 kr. í sveitarútsvar. En
nú hefir nýja stjórnarskráin veitt
hjúunum kosningarrétt og afnumið
skilyrðið um útsvarsgreiðslu og þar
að auk veitt konum kosningarrétt
með sömu skilyrðum og körlum.
Má því heita, að flestir karlar og
konur 25 ára og eldri hafi nú fengið
kosningarrétt eða von um hann inn-
an skamms, því að það skilyrði er
sett í stjórnarskránni, að nýju kjós-
endurnir (konur og karlar) bætist
ekki viö allir í einu, heldur smátt
og smátt, þannig að fyrst bætast
við allir þeir, sem eru 40 ára og
eldri, næsta ár þeir, sem eru 39
ára og eldri og svo framvegis, að
aldurstakmarkið færist niður um 1
ár á hverju ári uns 25 ára takmark-
inu er náð, eftir 15 ár.
Hve miklu kjósendafjölgunin muni
nema nú þegar verður ekki séð
með neinni verulegri nákvæmni, en
með nokkrum getgálum má þó lík-
lega fara nærri um það. Með all-
miklum líkum má áætla, að mann-
fjöldinn f landinu sé nú (á miðju
ári 1915) 88,500 manns. Ef gert
er ráð fyrir, að aldursskifting lands-
manna sé lík og 1910, þegar mann-
talið fór fram, þá ættu aö vera hér
um 19,400 karlar og um 22,900
konur eða samtals um 42,300 karl-
ar og konur 25 ára og eldri. Af
þessu fólki eru nú samkv. nýju
stjórnarskránni alveg útilokaðir frá
kosningarrétti þeir, sem sekir hafa
orðið um svívirðilega glæpi og ekki
hafa fengið uppreist æru sinnar, enn-
fremur þeir, sem ekki eru fjár síns
ráðandi eða eru í skuld fyrir þeg-
inn sveitarstyrk, þeir, sem ekki hafa
verið heimilisfastir í neinu kjördæmi
í eitt ár og Ioks útlend ngar, sem
ekki hafa átt Iögheimili hér á landi
síðastliðin 5 ár. Hversu margir
kunni að missa kosningarrétt vegna
þessara ákvæða er ómögulegt að
segja, en það verður þó aldrei nema
Iítill hluti, og með slumpareikningi
mætti ef til vill giska á, að það
mundu verða um 1,300 manns.
Eru þá eftir 41,000 manns, sem
EOL.
Peir, sem vilja selja Hoidsveikraspítalanum í Laugarnesi ca.
150 tons góð ofnkol. heimflutt í hús spítalans fyrir 15. ágúst
þ. á., sendi mér tilboð með lægsta verði fyrir 20. þ. m.
Laugarnessspítala 9. júlí 1915.
Einar Markússon.
irMSJÓNAEMABUE
hafnarinnar
í EEYKJAVlE
verður ráðinn frá 1 október næstk.
Árslaun kr. 2000,oo, er fari upp í kr. 30C0,oo eftir eitt ár.
Umsóknir sendist bæjarsljórn fyrir 15. ágúst.
Borgarstjórinn í Reykjavík 8. júlí 1915.
K. Zimsen.
allir væru kjósendur nú þegar, ef
ekki væri ákvæðið um, að nýju
kjósendurnir bættust við smátt og
smátt. Væru kjósendur þá fram
undir helmingur landsmanna (47%)>
og kjósendatalan hér um bil þre-
föld á við það, sem áður var. En
til þess að finna kjósendatöluna eins
og hún er nú, verður að draga frá
alt kvenfólk á aldrinnm 25—40 ára
og karlmenn á sama aldri, sem eru
hjú eða greiða minna en 4 kr. í
sveitarútsvar. Ef gengið er út frá
aldursskiftingunni 1910 máætla, að
kvenfólk þaö, sem hér um ræðir,
sé um 8,500 að tölu, Um karl-
mennina er erfiðara að segja, en
sjálfsagt má ganga að því vísu, að
fleiri séu í hjúastétt á þeim aldri,
heldur en yfir fertugt, en aftur á
móti má líklega búast við, að fleiri
séu yfir fertugt, sem greiða minna
en 4 kr. í sveitarútsvar. Það fer
því líklega ekki mjög fjarri sanni,
að helmingurinn af þessum nýju
karlkjósendum séu á aldrinum 25
—40 ára og fái því ekki kosning-
arréttinn nú þegar neina helmingur
þeirra. Nú má ætla, að af karl-
mönnum yfir 25 ára séu útilokaðir
frá kosningarrétti um 5,800 manns.
Ef gert er ráð fyrir, að af þeim
verði áfram algerlega útilokaðir frá
kosningarrétti um 600 manns (að-
allega vegna sveitarstyrks), þá verða
eftir 5,200, sem kosningarrétt eiga
að fá. Ef nú er gert ráð fyrir, að
helmingurinn af þeim sé á aldrin-
um 25—40 ára, verða kjósendur,
sem við bætast af karlmönnum nú
þegar ekki nema um 2,600. Sain-
kvæmt þessu ættu kjósendur
n ú að vera um 16,200 karlar og
um 13,700 konur, samtals 29,900
eða nálægt 30 þúsund karl-
ar og konur í stað hér um bil
13,600 samkvæmt gömlu stjórnar-
I
skránni. Kjósendatalan ger-
i r því raeir en að tvöfald-
a s t þ e g a r í s t a ð , því að við
bætast rúml. 16 þúsund nýir kjós- 1
endur eða um 120% af gömlu
kjósendatölunni
Kjósendur þeir, sem hér hefir
verið talað um, éru kjósendur til
neðri deildar. Til efri deildar verö-
ur kosningarrétturinn takmarkaðri,
því aö til þeirra kosninga hafa ekki
kosningarrétt þeir, sem yngri eru
en 35 ára. Þeir karlmenn á aldr- |
inum 25—35 ára, sem áður hafa
haft kosningarrétt til alþingis, hafa |
nú ekki kosningarrétt til efri deild- ]
ar, en giska má á, að það muni
vera rúml. 3000 manns. Eru þá
kjósendur til efri deildar nú sam- j
kvæmt því u m 2 7 þ ú s u n d (um j
(13 þús. kariar og um 14þús. kon-
ur) eða nálægt tvöfaldri kjósenda-
tölunni til alþingis áður. Ef ekki
væru ákvæðin um, að nýju kjós- 1
endurnir bættust við smátt og smátt, !
mundi svo sem áöur er sýnt, kjós-
endumir til neðri deildar vera rúml.
40 þús. manns, en kjósendurnir til
efri deildar mundu varia komast
hærra en upp í 30 þús. (14 þús.
karlar og 16 þús. konur), því að
þá bættust að eins við þeir af nýju
kjósendunum, sem eru á aldrinum
35—40 ára. Væri þá hér um bil
fjóröi hluti kjósendanna til neðri
deiidar útilokaður frá kosningarrétti
til efri deildar.
|
seUr svtv
i í ^tvevjv^^. 56
T I L M I N N IS:
Baðhúsið opið v. d. 8-8, ld.kv. til 11.
Borgarst.skrifjt. í brunastöð opin v. d
11-3
Bæjarfóg.skrifst. Hverfisg. op, v. d. 10-2
og 4-7
Bæjargjaldk, Laufásv. kl. 12-3 og 5-7 v.d
Islandsbanki opinn 10-4.
K, F. U. M. Alm. samk. sunnd. 8’/2 siðd,
Landakotsspít. Sjúkravitj.tími kl. 11-1.
Landsbankinn 10-3, Bankastjórn til við-
tals 10-12
Landsbókasafn 12-3 og 5-8. Útlán 1-3
Landssíminn opinn v. d, daglangt (8-9)
Helga daga 10-12 og4-7
Náttúrugripasafnið opið P/,-21/, síðd.
Pósthúsið opið v. d. 9-7. sunnd. 9-1
Samábyrgðin 12-2 og 4-6.
Stjórnarráðsskrifstofurnar opn. 10-4 v. d
Vifilsstaðahælið. Hcimsóknarbmi 12-1
Þjóðmenjasafnið opið sd. þd. fmd. 12-2
‘Jrat úUötvdum.
Herkostnaður Frakka.
65 mil. franka á dag.
Franska stjórnin hefir beðið þing-
ið um 5605 milj. franka fjárveit-
ingu, fyrir 3. ársfjórðung yfirstand-
andi árs. Framsögumaður fjárlaga-
nefndarinnar mælti með þvi að fjár-
veitingin yrði veitt, og fór um leið
nokkurum orðum um fjárhag Frakka.
Kvað hann útgjöld ríkisins vera
um 65 milj. franka á dag, og það
væri sparifé þjóðarinnar að þakka,
að hún gæti boriö svo þungar byrð-
ar. Ávísanir og skuldabréf, sem í
umferð væru næmu samtals 7607
milj. franka. Skattar og tolltekjur
ríkisins síðustu 5 mánuði ársins
1914 hefðu numið 1188 milj., en
fyrstu fjóra mánuði ársins 1915
hefðu þær orðið 1062 milj. Á
þenna hátt hefði ríkið fengið um
82 af hundraði af mánaðar útgjöld-
um, en það sem á vantaði, að láni
hjá Frakklandsbanka og Algierbanka.
Kanslarinn í Vínarborg,
Þýski kanslarinn Bethmann-Holl-
weg og von Jagow utanríkisráö-
herra, brugðu sér til Vínaiborgar
fyrir skömmu. Segja þýsk blöð að
þeir muni hafa farið þangað til þe=s,
að ræða við ráðgjafana í Austur-
ríki um það, hvaða bragða skyldi
neytt til þess að aftra því, að ó-
vinaþjóðirnar teygðu Balkanríkin í
ófriðinn.
650 þús. manns í herinn,
Clemenceau, hinn alkunni stjórn-
mála- og blaðamaður rrakka, réðst
fyrir nokkru óþyrmilega á þá menn,
sem hliðruðu sér hjá að fara til
vígvallarins, en væru þó vel vopn-
færir. Benti hann á að magrir full-
orðnir menn leituðu sér atvinnu við
hergagnasmíöi, á klæðaverksmiöjum
og víðar, en gamlir menn og ó-
harðnaðir unglingar gerðust sjálf-
boðaliðar. Skoraði hann á stjórn-
ina að gera gangskör að því, að
allir vopnfærir menn, yrðu sendir
til vígvallarins. Stjórnin lét rann-
saka málið, og er sagt að hún hafi
fundið 650 þúsundir manns, sem
heuni þótti betur komnir á vígvell-
inum, en þar sem þeir voru, enda
sent þá þangað.
Clemenecau og þeir sem hon-
um fylgja, eru þó ekki ánægðir með
þenna árangur. Þingmaður nokk-