Vísir - 11.08.1918, Blaðsíða 2

V ÍSÍ s
V IS1R.
Afgrai4ila bliitiai i AiaUtm
14, opin frá kl, 8—8 á bverjum dagi,
Skrifstofa & sama stai.
Simi 400 P. 0. Box 887.
BitsfjöirlM til yiitals fri kl 2—8.
Prantsmiijan i Langave* í
aími 133.
Anglýiiagnm vaitt möttaka i Landi
etjörnnnni aftir kl. 8 4 kvöldin.
Anclýsingaveri: 50 anr. hver eta
441 k« i atærri angl. 5 anra orð. i
na&anglýsingam mei öbrcyttn letrL
Njörðnr
nm sambandsmálið.
Þann 1. ágúst birti ísafjarðar-
blaðið „Njörður11 sambandslaga-
frumvarpið nýja, og fíutti þá
um leið athugasemdir eftir rit-
stjórann, sira Guðmund Guð-
mundsson, frá Gufudal, við hverja
einstaka grein þess. Leyfir Yís-
ir sér að birta þær athugasemd-
ir og fara þær hér á eftir.
Um 1. grein frumvarpsins seg-
ir svo:
Greinin góð. Gengur þó hvergi
feti framar en skýlaus réttur ís-
lands stendur til, bæði að lög-
um guðs og landsins eigin sögu.
Um 2., 8., 4. og 5. gr. er sagt,
að út á þær sá ekkert að setja
og fyrsti kafli frumvarpsins í
heild sinni góður, höfundunum til
sóma og íslandi til blessunar ef
ekki væri síðar um spilt.
En úr því fer nú heldur að
„kastast í kebki“.
Um 6. gr. frumvarpsins (jafn-
rétti íslenskra og danskra borg-
ara í báðum löndum) segir svo:
Endemisgrein. Eftir henni eig-
um vór sjálfir að ljá Dönum
frumburðarrétt vorn til láðs og
lagar, þann hinn sama, er þeir
tóku ofbeldishendi, hafa haldið
að oss þvernauðugum og marg-
víslega saurgað og svívirt.
Gæði lands og gnótt sjávar
eiga að heimilast þeim, sem rænt
hafa hér og ruplað, svikið, kúg-
að, sogið og pínt.
Nei, að eilífu nei. —
Burt með 6. gr. Oss erekkert
gagn að borgararétti í Dan-
mörku.
Um 7. gr. (utanrikismálin):
Hana er takandi í mál að
samþykkjM,, svo framarlega sem
uppsögn á samningnum er osb
auðveld gerð á sínum tírna. Samt
getnr hún orðið oss til stórtjóns
og slær vissulega Ijótum skugga
á frelsi það og fullveldi sem 1.
grein eígnar íslandi.
í henni felast mörg misklíðar-
efni milli landanna: hamlar hún
þannig fullum sáttum, en við-
heldur gömlum væringum og
bætir nýjum við.
Sé mönnum alvara með sam-
bandið, er óviturlegt að kasta
sliku þrætuepli inn í lögin.
Heilar sættir
sæma höldum snotrum
stórt þó til saka sé;
fáist þær eigi, fullhugum
betr' er ófriði að una.
Um 8. gr. (fiskiveiðagæsluna):
Tvieggjað sverð líkt og 7. gr.
Stendur og fellur með henni.
(Athugasemdin er Vísi alveg
óskiljanleg, enda ekkert sam-
band milli 7. og 8. gr).
Um 9., 10. og 11. gr. (mynt-
sbipun, hæstarétt og hlutdeild í
kostnaði við meðferð þeirra mála,
sem um ræðir í 3. kafla) segir
blaðið, að þær megi vel vera út
af fyrir sig, en (III.) „kaflinn í
heild sinni viðsjárgripur; öllu
liklegri til böls en bóta fyrir
oss“.
12. gr. (um önnur mál er
varða bæði löndin):
„Má vel vera“,
og 13. gr. (um árgjaldið til
íslands):
„Sömuleiðis, ef eitthvert vit
væri í 14. grein“.
En 14. gr. (um sjóðina) er:
„Hreint ófær.
Vér eigum oftjár hjá Dönum.
Þótt þeim sé um megn að borga
það alt og viljan vanti einnig
eru slíkar hundsbætur ekki tak-
andi.
Sist af öllu sæmir oss að verja
fó til að styrkja háskólann í
Höfn, sem ónýtt hefir eða stór-
skemt fjölda góðra mannsefna
fyrir oss, vanhirt íslensk lög og
íslenskan rótt, eða fyrirlitið hvor
tveggja11.
15. gr. (um það hvernig hvort
land gæti hagsmuna sinna í hinu):
„Má vera“.
Um 16. gr. (um 6 -manna lög-
gæslu nefndina) segir svo:
„Lögfræðingumeinum ætla eg
vel fært að fást við þessa skepnu,
en „ekki líst mér á yglibrún þáu.
Greinin má vist missa sig úr
frv., þó meira vit kunni að vera
í henni helaur en út lítur fyrir.
Vilji menn búa út svona kú-
gildisnefnd, er það víst hægtut-
an sambandsiaganna.
Með því yrði skrattanum minna
skemt og til meiri nytsemdar
efnt.
17. gr. (Um það, hvernig skor-
ið verði úr ágreiningi um skiln-
ing á lögunum):
„Virðist ekki fjarri lagiu.
Um 18. gr. (uppsagnarábvæðin)
segir:
Hér er heimtaður svo mikill
og margþættur meirihluti fyrir
samningsslitum, að þau virðast
nærri óframkvæmanleg.
Danir munu ætlað sig hér hafa
fléttað þá hnappheldu er oss
haldi. Ef vér íslendingar látum
ginnast í hana, freistum vér
drottins guðs vors.
Er mibið til þess að vita, að
nokkur þingmaður, íslenskur,skuli
ljá bæði þessari grein og 6. grein
samþykki sitt.
„Án er ils gengis nema heim-
an hafl“.
19. gr. (tilkynning um full-
veldi og hlutleysi):
„Má vera“.
Um 20. gr. segir blaðið loks:
Hér er gert ráð fyrir að lög-
unum verði flaustrað gegnum
hendur þings og þ j ó ð a r á
tveggja mánaða tíma.
Þetta er svo fjarri öllu viti og
velsæmi, einnig svo þarflaust, að
orsökin virðist vera sú, að mikið
liggi andskotunum á.
Oss íslendingum sæmir með
engu móti, að hrapa að slikum
sambandslögum.
Skylt er þar á móti að minn-
ast forna heilræðisins:
„Gáttir allar,
áður gangi fram,
of skygnask skyli:
Óvist es
hvar óvinir sitja
á fleti fyrir“.
Undir ákærn.
(Hólmfríður Gísladóttir, ráðs-
kona hjá Júliusi Guðbrandssyni,
dyraverði í barnaskólahúsinu,
hefir beðið Vísi að birta eftir-
farandi sögu þjófnaðarmáls nokk-
urs, sem lögreglan hér í bænum
flækti hana i í vor, og er málið
þannig vaxið, að Visir vildi ekki
neita að birta ekýrslu hennar).
í vor leigði Hjörtur Þorsteins-
son verkfræðÍDgur herbergi í
barnaskólanum, og bjó hann í
því ásamt konu sinni og ungu
barni. Konan var eitthvað veik
fyrst eftir að þau komu og varð
að liggja í rúminu. Þurfti hún
því að fá kvenmann til hjálpar,
til að þvo af barninu og þvo
gólf í stofunni sem þau leigðu.
Var eg beðinn að gera þetta,
en færðist undan því í fyrstu,
af því að eg þóttist hafa nóg að
gera, og fékk Hjörtur svo til
þess konu einhverja á Hverfis-
götu, En það varð nú stutt í
því, og hún fór eine og arkar-
hrafninn. Fór þá svo, að eg lof-
aði að reyna að gera þessi verk
og var það þegið, og gerði ég
það svo vel sem eg gat, og ekk-
ert var að þvi fundið.
En svo kemur að því, að stol-
ið er frá hjónunum ýmsum mun-
um, að því er Hjörtur sagði, um
100 króna virði. Þegar fram liðu
stundir var það orðið hátt á
annað hundrað króna, en ekki
er mér kunnugt um, hvort vald-
ið hefir áframhaldandi þjófnaður
eða verðhækkun eins og gerist
nú á timum. Talaði Hjörtur um
þennan þjófnað við mig og hvort
c,l nokkurs mundi að leita að
stoðar lögreglunnar. Sagði eg
honum að mér fyndist það rétt,
því að þetta væri leiðinlegt fyrir
okkur öll, sem i skólanum byggj -
um, án þess að mér kæmi til
hugar, áð maðurinn væri þann-
ig innrættur að fella grun á mig,
þó að eg heíði orðið til að hjálpa
þeim hjónunum í vandræðum
þeirra. En svo mun þó hafa ver-
ið, eftir síðari frambomu þeirra
að dæma. Bað hann svo, að mig
minnir, Ólaf lögregluþjón Jóns-
son að rannsaka þetta fyrir sig,
en honum varð ekbert ágengt.
Þá leitaði Hjörtur til Páls Árna-
sonar; sagði að ólafur væri ó-
nýtur, en Páll mundi miklu dug-
legri. Eg hélt þó við hann að ,
Páll væri verri en ónýtur.
Jæja, svo var eg ein heima
einn morguninn, ásamt 8 ára
gömlum dreng, er inn kemur
maður nokkur og heilsar mér.
Segir hann að eg þekki sig nú
kannske ekki. Eg sagði að mér
fyndist eg bannast við hann, og
spurði hvort hann hefði ekki
einhverntíma verið lögregluþjónn.
Hann kvað svo vera, og væri
hann það enn, en hafa verið veik-
ur um hríð. Virtist hann lika
vera talsvert gugginn og ekki
hefir hann treyst sér til að bera
embættisbúninginn, því að ekki
var hann í honum. Má Hjörtur
vel virða það við Pál, að hann
skyldi vilja leggja það á sig, svo
lasburða, að fara að vasast í
þessu máli, og þarf ekki að efa
að hann hafi heitið honum æfin-
legri vináttu sinni að minsta
kosti, og konu sinnar, danskrar
heiðursfrúar. En sleppum því.
Páll segir nú við mig, að mór
mvni vera kunnugt um þjófnað-
inn. Eg kvað já við því, og að
Hjörtur hafi sagt mér frá því að
einhverju hafi verið stolið frá
sér. —
Já, Páll heldur þá að mér muni
vera vel kunnugt um þetta, því
að eg muni sjálf hafa framið
þjófnaðinn og sé mór fyrir bestu
a8 meðganga strax fyrir sér, svo
að það þurfi ekki að fara lengra.
Sagðist hann ekki mundi hafa
mikið orð á þessu, ef eg sparaði
sér nú fyrirhöfn, svo að hann
þyrfti ekki að vera að argast
meira í þessu, eða eitthvað á þá
loið. Sagði eg honum þá, að það
mætti fara svo langt sem vera
skyldi, en ekkert bæmi mér til
að fara að játa það á mig, sem
eg væri alsaklaus af, og spurði
hann hvað hann mundi hafa gert
í minum sporum. En það var á
honum að heyra, að hér væri nú
um eitthvað annað en sakleysi
að ræða, og mundi jafnvel geta
farið svo, að eitthvað fleira bætt-
ist við og sagð' hann að eg yrði
nú strax að koma með sér upp
á kontór. Eg sagðist nú þurfa
að koma matnum til húsbóndans
fyrst, en hann þvertók fyrir það
að eg mætti vera að því, enda
gæti drengurinn gert það. Ekki