Vísir - 10.02.1919, Blaðsíða 2

V í S IR
stöðvarnar verið fluttar til Shet-
landseyja. Fiskiniið haí'i verið
mjög auðug þar áður og síld-
veiði þar mikil, en eftir að far-
ið var að reka þaðan hvalveið-
ar, hafi afturförin í fiski- og síld-
arveiðum orðið meiri og meiri
ár frá ári. Og þegar ófriðurinn
hófst, hafi fiskimiðin mátt heita
gersamlega eyðilögð, fiskimenn-
irnir hafi orðið að leita þaðan
burtu og landið beðið mikið
tjón af. pegar ófriðurinn hófst,
voru livalveiðar bannaðar, en
síðan liefir sildveiðinni við Shet-
landseyjar fleygt áfram ár frá
ári, og' nú er þess eindregið kraf-
ist, að livalveiðabannið verði
ekki upphafið aftur og norskum
hvalvciða-flækingum leyft að
eyðileggja fiskimið breskra
þegna, sem barist hafi af dæma-
fárri hreysti i ófriðnum. „Fiski-
menn séu að visu löghlýðin stétt,
en ef hvalveiðar verði leyfðar á
ný, þá verði stjórnarvöldin að
bera ábyrgð á þvi, sem af því
kunni að hljótast,“ og á það er
bent, að norskir fiskimenn haí'i
lagt eld i og brent hvalveiða-
stöðvar i Noregi síðustu árin sem
Kvalveiðar voru leyfðar þar.
Gestur:
.Undir Ijúfum lögum'.
Ekki skal eg segja um þaö mc5
vissu, hvort fólki hefir, yfirleitt,
korniö útgáfa þessarar bókar á ó-
vart. En eg hygg þaö.
Gestur var Irúinn að birta
kvæSi, bseöi í blöðum og tímarit-
um;; en þau vöktu ekki mikla at-
hygli. Gæti það þó virzt einkenni-
legt, þegar á þarö er litiö, hve is-
lenzk alþýöa hefir miklar mætur
á liprum rímurum, og lipur rím-
ari getur Gestur verið — þegar
hann vill. —- Aö Gestur getur rím-
aö er fljótséö, t. d. á sléttubanda-
vísunni „Sköröum helsiö“. sem
kveöin er í anda gömlú vísunnar
„Grundar dóma“. Þaö er laglega
ort vísa, og fráleitt yfirleguverk.
Enda múnu fæst kvreöi Gests vera
þaö. Icn þaö er enginn kostur a
skáldinu.
Gestur virðist hafa gaman af aö
yrkja upp gömul kvæði. En mis-
lagðar eru honum hendur meö þaö
verk. Má t. d. taka „Ólafur
bjarmarós". Þar er ver fariö en
heima setiö. A 11 sem skáldlegt er
í því, er tekið úr þjóökvæöinu
„Ólafur liljurós". Líka vísaö til
þess. En Gestur græðir ekki á
samanburðinum. Það er fornkveö-
iö, aö hægra sé aö styöja en reisa.
En viö þetta á fremur hinn máls-
hátturinn: „Hægra er aö rífa en
reisa". Þannig er með efniö fariö.
Þaö er merkilegt, aö þeir sem vilja
vera skáld, skuli taka sér fyrir
hendur, aö yrkja upp kvæöi, sent
þeir hafa engu viö aö bæta.
Geta ekki einu sinni haldiö ó-
skemdum.--------Viðkvæöinu hef-
ir Gestur breytt og hefir það:
„Heilla kann kona mann —
Hrævareldur brann —
blíður óskabyrinn undan
björgununt rann".
Hrævareldur og blíðveður á
feröinni saman!! Ekki hrífur
óskabyrinn mig heldur. Er ólíkt
sléttara og fegurra gamla viðkvæð-
ið „Blíðan lagði byrinn undan
björgunum fram“. Ekki ætla eg
að fara í sparðatíning með orða-
!ag kvæðisins, en það má með
sanni segja, að það á ekkert er-
indi í bókmentirnar — af því það
flytur ekkert nýtt. Sama og jafnvel
verra mætti segja uni „Friðrik
Barbarossa". Neyðarlega fátæk-
legt er t. d. þetta erindi:
„Síðast tók hann sverð í mund,
sagan má því hossa,
til að berja á heiönum hund.
frægðarhetjan. Friðrik Barbar-
, ossa“.
Ekki er heldur hægt aö tala um
tilþrif í þessum ljóðlínum:
„Lék hann yfir lönd og mar
líkur rauðum blossa“.
Betur tekst Gesti við þjóðsög-
urnar. „Sigurður fslandströll" er
rétt laglegt kvæÖi. — Tvær síö-
ustu vísurnar vel hugsaðar. I
„Hólamannahöggi“ eru líka góðer-
indi, t. d.
„Tólf drundu á hurðum högg:
Hriktu staðar göng.
Hverju höggi heyrðust fylgja
hljóð úr Líkaböng."
En viðkvæðið. finst mér eklo
hitta rnarkið. Einn galli er og á
jtessu kvæði, og er Jrað rímið —
eöa rímleysið. Það er hreinasta
smekkleysa. að bjóða íslending-
um óstuðlað, eða vanstuðlað rim.
Og þaðœhafa fslendingar jafnan
forðast; nema Eiríkur Ólsen og
hans líkar.
Það er nægur skaði sem íslenzk-
an hlýtur af útlendum orðum, sem
sí og æ slæðast inn i hana, og af
jtví að óljóðglöggir menn lesa út-
lend kvæði, þó íslenzk skáld taki
ekki aö sér að kasta 'saur á skaut.
hennar. !> ’W
Það muu Gestur vita. og fleiri
góðir menn, að fyrir stuttu síðan,
vissi og fann hver meöal greind-
ur maður. hvenær rétt var rímað.
I Þetta helst enn í sveitum, sem bet-
ur fer, en í kaupstöðum er fjöldi
j fólks, sem finnur ekkert athuga-
vert við „Ólsensrím", ef svo mætti
j segja. Heilbrigt íslenzkt eyra |>ol-
ir illa yisur eins og t. d. þessa:
Spinn! — spinn! — spinn, Hulda
mín.
Bráðum mun hann biðja þín.
Hulda spann — en hjartað brann
Aldrei fann hún unnustann.
Og eru þó sumar verri. Méx
fyndist sanni nær að reyna að
lækna þau eyru, sem sjúk eru með
vel kveðnum vísum. Að aði'ar
jrjóðir rítna jtannig, sýnir að eins
að íslendingar eru komnir þeim
lengra í rímlistinni. íslenzkunni,
sem er líka hálfstuðluð í óbundnu
máli, rná ekki bjóða annað eins
og jxetta. Málinu, sem getur látið
stein og stál falla í stuðla (sbr.
Gr. Th.) og reist úr hallir jrær,
sem standa „óbrotgjarnar í braga
túni“ um aldir alda; Gestur getur
með þessu að eins reist ósélegar
spilaborgir, sem hrynja við fyrsta
vindblæ.
Það mætti vel nota orð Gests
sjálfs um þetta og segja:
„ .... Engin finnast á því verki
ódauðleik-ans kennimerki“.
hélt svo beint á drottins fuitd
Frarnh.
Fávísi.
Morgunblaðið segir í dag í grein
um samkomubann í Hafnarfirði:
„ . og nú hafa gengið þær
tiöllasögur af taugaveikinni hér,
að Hafnfirðingar eru orðnir
hræddir. Þó hve taugaveikin ekki
vera verri hér heldur en undan-
farna vetur, ....“.
Þetta er óvitui'lega mælt og út
í loftið.
Það ertí sjálfsögð hyggindi, sent
Hafnfirðingar láta ráða, en Morg-
unblaðið má ekki undrast, j>ótt jrað
stingi í stúf við reykvísku vitfirr-
inguna alkunnu, að lofa öllu að
draslat, þangað til komið er í ó-
efni.
Sæmra hefði blaðinu verið, að
livetja til þess að fara að dærni
Hafnfirðinga, því sannleikurinn er
sá, að taugaveikin breiðist hér óð-
um út, Jxótt venjunni sé haldið, að
banna enga mannfundi, fyr en
nógu margir eru dauðir!
Styrk borgarstjórn eða heil-
brigðisstjórn hefði veríð búin að
gera meira, en hér hefir verið að-
hafst síöan taugaveikin byrjaði.
En vorir fyrirliðar eru ætið í
vandræðum, ]>eim eru allir vegir
lokaðir, Jxegar á rtður.
En ekki vantar að nógu margir
bjóðí sig fram til að stjórna! Það
er að fá fé fyrir að heita, en vera
ekki.
8. febr. 1919.
B 0 r g a r i.
Bifræfni .Tímans'.
„Vísir“ hefir lengi vitaö það, að
„Timinn" lætur sér ekki alt fyrif
brjósti brenna, þegar honum þykir
rnikið við bggja að bjarga illum
Basarinn
Templarasnnd 3.
Nokkuð af
emalernðnm elðbúsgögnnm
eru seld mjög ódýrt raeðan
birgðir endast.
málstað. Og þvi hafa rnenn tekið
eftir, að þegar „Tíminn“ segir:
„Sannleikurinn er sá, ...l>á er
það altaf lýgi sem kemur á eftir.
f síðasta blaði sínu segir „Tím-
inn“, að sannleikurinn sé sá, að
breska stjórnin hafi sett „þvert
nei fyrir“ málaleitun Jóns Björns-
sonar í Borgarnesi, um að rnega
selja kjöt sitt, samkv. tilboði J>ví,
sem skýrt var frá í Vísi á dög-
unum. — Sannleikurinn er sá, að
Jxetta getur alls ekki átt sér nokk-
urn staö, vegna þess, að breska
stjórnin lét kjötsöluna frjálsa þeg-
ar á síðastliðiiu sumri, eins ogTím-
inn veit og hefir sjálfur skýrt frá.
Það er Jrannig vandi'æðaleg neyð-
ar - - - vörn, sem Tíminn beitir
fyrir sig, til að verja Jtað gjöriæði
stjórnarinnar, að banna söluna.
Anliai's má geta þes, að upplýs-
ingar Jrær, sem Vísir hefir fengiö
og birt um þetta mál, eru frá Jóní
Björnssyni í Borgarnesi sjálfum.
Friðarráðstefnan var sett þ. 18.
f. m. í Palais d’Orsay, utanríkis-
ráðherrahöllinni í París. Fulltrú-
arnir konru einn og einn á fund-
inn, án allrar viðhafnar. Sumir
þeirra komu ekki fyr een fundur-
inn var settur, og Jiar á meðal var
Lloyd Geoi'ge. Sæti fundarmanna
voru ákveðin fyrirfram, eins og
gerist í átveizlum, og leitaði hver
að sínu. Clemenceau kom snenmta
og gekk hvatlega til sætis síns.
Wilson forseti og fulltrúar Banda-
ríkjanna konni allir saman. Brezku
fulltrúarnir Balfour og Bonar
Law voru kornnir í sæti sín áður
en nokkur tók eftir þeim, segir
blaðamaður sá, sem skýrir frá
fundarsetningunrti í enska blaðinu
„Daily Mail“.
Kl. 3 kom Poincaré forseti á
fundinn . gekk að miðju aðalborð-
*