Vísir - 11.02.1919, Blaðsíða 2

VI S IR
JTastaskrifara á að skipa fyrir
bæði ráðin.
* Það er ekki lagt til, að skip-
aður verði neiim alþjóðadómstóll.
Friðarráðstefnan á sjálf að gera
út um mál þeirra manna, sem
sök áttu á upptökum styrjaldar-
innar. En þjóðabandalagið á síð-
ar að kveða upp úr með það,
hvort slíkur dómstóll skuli stofn-
aður.
*
Wilson forseti mun sjálfur leggjá
þessar tillögur fyrir ráðstefnuna.
Nýjar óeirðir i Berlin.
Það er símað frá Zúrich, að
Spartacus-menn hafi á ný hafið
magnaðar óeirðírí Berlín álaug-
ardagskvöldið.
Eichliorn fyrv. lögreglustjóri I
fór með mikinn flokk hermanna
og sjóliðsmanna og lagði undir
sig Alexanderstorgið en stjórn-
arherinn hóf skothríð á þá og
voru 8 menn drepnir en 40 særð-
ust. Nánari iregnum er haldið
leyndum.
Frá Portngal.
Her lýðveldismanna hefir ger-
sigrað her konungssinna hjá
Vizen og Lamego. Það er til-
kynt, að sjórnarforseti konuugs-
sinna, Couciero ofursti, hafi særst,
liklega í orustunum hjá Vizen
eða Lamego, sem lýðveldissinnar
hafa náð á sitt vald.
Pólverjar og Þjóðverjar.
Sú fregn kemur frá Berlín um
Kaupmannahöfn, að bandamenn
hafi skipað svo fyrir, að Pól-
verjar og Þjóðverjar skuli þegar
í stað hætta að troða illsakir
hverir við aðra.
Her-stjórnin á Balkan.
Það er símað irá Aþenu, að
Franchel hershöfðingi hafi áður
en hann fór frá Saloniki, fengið
gríska hershöfðingjanum Paras-
kevopoulos í hendur yfirherstjórn
bandamanna í Makedoniu.
Frá Rnssum.
Það er simað frá Berlín, að her
Maximalista hafi tekið borgina
Windau í Kurlsndi og að þýski
herinn, sem þar var hafi flúið
í fullkomnu stjórnleysi.
Landsverslunin.
Von er gefin um það í síð-
asta tölublaði stjórnarblaðsins
„Fróns“, að landsverzlunarein-
okuninni muni bráðlega verða
létt af þjóðinni. Mun það vekja
fögnnð nm land alt, og ekki að
ástæðulausu. •
8Nú mun í ráði, að Ieggja
landsverzlunina niður eins fljótt
og unt er“, segir blaðið. „en
vitanlega tekur það tíma að selja
þær vörur, sem nú eru fyrir
hendi. Vörubirgðirnar eru tölu-
verðar, enda var fastlega skorað
á stjórnina að birgja landið sem
bezt. . . . Aðal verðfallshættan
er yfir kolunum. Til þess að
draga úr henni, var einkasala
tekin á þeim. . . . Virðist svo
sem allur almenningur uniþeirri
ráðstöfun vel (!!). í ráði mun
vera að sykurverzlunin verði
frjáls 1. maí næstk. Landið mun
aftur hálda áfram matvöruverzl-
un til áramóta og engum öðrum
mun lofað að verzla með mat-
vöru til þess tíma, en aftur má
vera að leyfður verði innflutn-
ingur í október eða svo, á mat-
vörum, svo að kaupmenn og
kaupfélög gebi um áramót byrj-
að verzlun með þær vörur. Vera
má þó að iandið sleppi verslun
íyr á einstökum matvælategund-
um, eftir því sem þær kunna að
þrjóta.
j Seðlaúshlutun má búast við
I að hætt verði í maímánuði eða
svo. Yfir höfuð verða ófriðar-
böndin leyst eirs fljótt og unt
er. Enn þá er ekki hægt að
segja ábveðið umjhvað tap land-
j sjóðs muni verða á ófriðnum.
j Fer það mikið eftir þ ví, hvað vel
trkst að ráðstafa landsverslun-
inni, Reynt verður auðvitað að
takmarka tap landsverslunarinn-
ar eins mikið og unt er. Að
líkindum verður ekki verulegt
tap á skipunum“.
Af pessum lestri stjórnarbla'ös-
ins er auöráðiö, aö stjórnin er nú
I oröiö nieö „lífiö í lúkunum" út af
landsversluninni. Hún býst viö
tapi á henni. Þrátt fyrir hina gií-
urlegu álagningu verslunarinnar,
býst stjórnin auðsjáanlega viö
töluverðu tapi á henni. Þess vegna
er talað um, aö reyna að takmarka
tapið sem mest. „Frónið“ hefir að
undanförnu, svo að segja í hverju
| blaði, verið að ■ afsaka verslunar-
vafstur stjórnarinnar með því, að
landsevrslunin hafi verið nauðsyn-
leg ófriðarráðstöfun. En átjómin
er vafalaust farin að sjá það, þó
um seinan sé, að landsevrslunin,
með því fyrirkomulagi, sem hún
hefir verið rekin, hefir reynst
landinu hinn mesta óheillaráðstöf-
un.
Það stoðar ekkert aö klifa á
því, að landsverslunin hafi verið
nauösynleg. Þaö var nauösynlegt
„aö birgja landið sem best“, eins
og ,,Fróniö“ segir aö skorað hafi
verið á stjórnina að gera. En það
hefði einmitt verið auðveldast, og
og orðið landinu heilladrýgst, að
gera þaö þannig, að versla sem
minst, eins og þrásinnis hefir verið
hent á hér í blaðinu. Ef sú stefna
hefði verið tekin upp þegar í byrj-
un, hefði stjórnin bætt verslumna
og birgt landið að vörum um leið.
Hún hefði þá alt af getað haft
gamlar vörubirgðir og stórgrætt
á þeim, án þess þó aö íþyngja
landsmönnum, og í staö þess var
það ráð tekið í upphafi, aö kaupa
farm og farm og selja jafnóöum,
eins og kaupfélögin geröu á
bernskuskeiði sinu. Ef til vill hafa
landsmenn þó í byrjun, í mestu
veltiárunum til lands og sjávar,
sem hér hafa þekst, fengið litiö
eitt ódýrari vörur en ella hefði
orðið. En þeir hafa fengið að súpa
a.f því seýðið síðar, og orðið að
borga okurverð fyrir nauösynjar
sínar í vondu árunum sem á eltir
komu. Og þó eru þeir ekki enn
búnir að súpa af því seyöið, ef þar
á ofan bætist stórtap á landsversl-
uninni, sem borga verður meS
auknum álögum á komandi árum.
Og ólánið, sem landsverslunin
(eins og hún hefir verið rekin)
hefir leitt yfir þetta land, er enn
þá víðtækara. Ef stjórnin hefði í
uppliafi hugsað um það fyrst og
fremst, aö birgja landið, þá hefð-
um við aldrei þurft að ganga að
eins mikhun afarkostum í samn-
ingunum við bandameftn, eins og
raun hefir á orðið.
Þegar á alt þetta er litið, þá er
ekki von til þess, að landslýðurinn
syrgi það,- þó aö landsverslunar-
búðinni verði lokað. En á því kann
menn aö furða, ef landSverslunin
verður eina verslunin á öllu land-
inu, sem verður „gefin upp“ sem
þrotabú í ófrittarlok. Allir hafa
viljað versla, og allir hafa grætt
á verslun síðan ófriðurinn hófst —
nema ])á landsverslunin!
En, hvað sem um það er, þá
er vist um það, að landsn^enn
fagna einhuga þeim gleðitíðindum,
sem stjórnarblaðið ,,Frón“ flntti
þeim um síðustu'helgi, aö nú eiga
þeir þó bráðlega að fá að losna
við þessa verstu landplágu sem
ófriðnum hefir verið samferða.
selur
Plötutóbab.
\
Gestur:
,Undir Ijúfum lögum1.
(Niðurl.)
„Sveinkaljóö“ heitir fyrsti þátt-
ur bókarinnar. Eins konar ljóða-
leikur, með mörgum persónum en
efnislítill. Hugsanirnar heldur
lausar, að mér viröist; og ekkert
kvæöiö lýsir því, að það sé knúð
fram af tilfinningum. Eg get al-
drei komist í „stemning“ við að
lesa kvæSi hans. Hann rekur mig
óSara frá þeim „grillum“ meS orS-
um, er ekki geta falliS i minn
smekk.
T. d. i „Höllusöng";
Hér sit eg inni og sauma,
en sólin úti skín.
Og aurnir eru gómar,
en aumust* sorgin mín.
jþað er þá sorgin sem er aum.
Vesalings sorgin!! Næsta vísa er
góð og viturlega sögð. Síðasta
vísan þykir mér verst, og við-
kvæðið óskáldlegt. — Hvað má
segja urn „Liljudans“? Haníi á
að lýsa þvi, hvernig xnaður hugs-
ar til fjarlægrar ástmeyjar, og
byi*jar þannig:
„Hjartað í brjósti mér ldingir
kátt,
Liljaí Lilja!“
Eða hver ætli syrgi eins og
Kata? Takið þið til samanburð-
ar þunglyndisvísur Kristjáns
Jónssoiiár.
Stundum yrkir G. vísur, sem
eru þvi nær tómar endurtekn-
ingar á þvi sama, frá upjxhafi til
enda. T. d. í ;,'í Ljúfalund“ og
„Biðilsdans“.
Bestu kvæðin í „Sveinkal.“
eru: „pú hétst að koma“, „Nu
liækkar sól“ og „Kata litla í
Koti“; fyndið kossakvæði. T. d.
síðasta vísan:
„Og loks kom hann Láki
og Kata kysti hann.
Og kossinn var svo heitur
— svo heitur,
að Kata sjálf hún brann.“
Og viðlagið er gott:
„Nú er hún í Koti kyr
og kyssir engan mann,“
Um þýðingar G. ætla eg að
vera fáoi’ður. pó get eg ekki stlit
mig um að minnast á sumar
þeii’ra.
Gremjulega leiðinlegt er bei’g-
málið af „Spinn, spinn“.
1. visan er þannig hjá G.:
„Hún var svo væn og rjóð,
sat við rokkinn raunamóð.
Tímans þi’áður tognar fljótt.
Tárin runnu dag og nótt.
Á frummálinu: ?
„Ungmön vid slándan satt
ífSoi’gsen háde dag och uatt
Fjerran hördes báckans spi’áng
Vindens sus och trastens sáng.“
þetta er ekkert líkt því að vera
þýðing.
Næsfa kvæði, „t livert sinn,
þegar kv'eldar“, er rétt snoturt.
* Auökent af mér. — Höf.