Vísir - 28.01.1942, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstoíur:
Félagsprentsmiðjan (3. hzað).
32. ár.
Reykjavík, miðvikudaginn 28. janúar 1942.
Ritstjóri 1
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
4. tbl.
25.000 Japönam drekkt
á Macassar-stmdi.
í dag ep 6. dagup árásaima.
P fregnum frá Batavia á Java í morgun, er áætlað, að
25 þús. japanskir hermenn muni hafa drukknað í Mac-
assarsundi undanfarna fimm daga, síðan bandamenn urðu
varir við japönsku skipalestina og hófu árásir á hana.
Hernaðarsérfræðingar í Bandaríkjunum hafa sagt um
þessa viðureign, að hún ætti að færa Japönum heim sann-
inn um það, að þeir geti ekki farið öllu sínu fram óáreittir.
Ætti þeir að sjá af þessu, að róðurinn muni sækjast erfiðleg-
ar framvegis, þegar bandamönnum fari að vaxa fiskur um
hrygg og þeir geti teflt fram auknu liði með betra útbúnaði.
Orrustan, sem byrjaði á
Macassarsundi, milli Borneo og
Celebes s.l. föstudag, er enn
báð af kappi. Herskip banda-
manna og flugvélar halda uppi
stöðugum árásum á herskip og
herflutningaskip Japana þarna
á sundinu, en í seinustu fregn-
um er talið, að þarna hafi i upp-
hafi orrustunnar alls verið um
100 skip, og sýnir þetta, að Jap-
anar hafa ætlað að setja mik-
inn herafla ó land, sennilega á
Borneo. En1 þetta stórfelda á-
form kann að hafa farið alveg
út um þúfur. Þegar er búið að
sökkva 11 skipum, sennilega
16, en yfir 20 liafa laskast \— og
árásunum er haldið áfram. Lik-
ur eru ekki miklar fyrir, að
skipin komist. á brott, því að
sundið er langt og fremur mjótt.
Það eru Hollendingar og Banda-
ríkjamenn, sem árásirnar gera.
HoIIendingar hafa alls uni 1600
fyrsta flokks flugvélar i Holl.
Austur-Indium, en Bandaríkja-
menn hafa að undanförnu sent
þangað mikið af flugvélum, og
i gærkvökli var tilkynnt, að
mikill herafli frá bandamönn-
um (U.vS.A.) væri kominn til
hafnar i Hollenzku Austur-
Asíu, og meira lið væntanlegt.
Leikurinn fer áreiðanlega harðn
andi og herskipa og annað skipa-
tjón Japana er þegar orðið þeim
alvarlegt ihugunarefni. í fregn-
um i gær var talið líklegt, að
japönsku orrustuskipi hefði ver-
ið sökkt á Macassarsundi.
Á Malakkaskaga og í Suður-
Birma eru bandamenn enn á
undanhaldi. Á Malakkaskaga
segjast .Tapanar nú vera í þann
veginn að taka höfuðborg Jo-
horefylkis og einnig segjast Jjeir
bafa tekið um 5000 brezka
fanga og mikið af liergögnum.
Á Filipseyjum er lítið barist,
segir i fregnum frá Washing-
ton, eins og sakir standa, en
Japanar segjast hafa náð á sitl
vald skaganum, þar sem Mc-
Arthur hafði aðalbækistöð sína.
Bandaríkjaher á
10 stöðum utan
B.S.A.
tit
Roosevelt forseti talaði við
blaðamenn i gær, og spurðu
þeir hann ýmissa spurninga. í
einu svarinu sagði Roosevelt,
að Bandaríkin hefði nú herafla
i 3—8—10 löndum utan U.S.A.
Ummæli Roosevelts og Cliur-
chill eru skilin þannig, að her-
afli Bandaríkjanna í Irlandi sé
að eins forvarðasveitir mikils
hers, sem sendur verður til þess
að berjast á vigstöðvum Evrópu.
Koma amerisku hermann-
anna til Norður-írlands liefir
vakið nokkurn urg i Eire, og
stafar það af þvi, að Eire, sem
er hlutlaust land, kemst í meiri
hættu, ef allt Norður-lrland
verður lierbúðir, eins og má bú-
ast við. Má þá gera ráð fyrir,
að fjandmenn Breta reyni frek-
ar en áður að gera árásir á N.-
írland, og þá gæti svo farið, að
crfitt yrði að vernda hlutleysi
Eire til lengdar.
De Yalcra hefir borið fram
mótmæli út af því, að fríríkis-
stjórninni var ekkert tilkynnt
um livað til stóð. De Yalera tók
fram, að engin andúð væri ríkj-
andi i Eire gagnvart Bandaríkja-
þjóðinni.
An drews, f orsætisráðherra
N.-frlands, er hins yegar liinn
ánægðasti. Sagði hann í þing-
ræðu, að koma amerísku her-
mannánna væri sögulegur við-
urður, og allir Norður-frar fögn-
uðu þeim innilega
18.000 MILLJÓNIR DOLLARA
TIL ÞESS AÐ AUKA HER-
SKIPAFLOTA U. S. A.
Fulltrúadeild þjóðþingsins i
Washington hefir samþykkt
fjárveitingu að upphæð 18.000
millj. dollara til þess að hraða
smiði herskipa og smiða ný her-
skip, en Bandarikjamenn eiga
nú 383 ný herskip í smíðum.
Hluta af fyrrnefndri fjrhæð
verður varið til þess að smíða
27.000 flolaflúgvélar.
Illé í
Cyrenaica
120 VÉLKNÚIN HERNAÐAR-
TÆKI EYÐILÖGÐ FYRIR
ROMMEL í GÆR.
Nokkurt hlé virðist nú vera
í skriðdrekaorrustunni fyrir
norðan og norðaustan Msus,
sem er um 100 km. til suðaust-
urs frá Benghazi. Hefir nú ver-
ið barisl af kappi nokkur dæg-
um, en i skriðdrekaorrustum er
ekki hægt að halda áfram til
lengdar, nema Unt sé að tefla
fram nýjum skriðdrekasveit-
um. Eftir að barist hefir verið
um skeið er allt af óhjákvæmi-
legt að taka skriðdrekana til
smurningar og eftirlits, o. s. frv.
En ekki er talið, að langt hlé
verði. Bandamenn hafa vafa-
lausl sent aukið lið á vetlvang,
'en allt vafasamara, að Romnfel
geti komð mjög auknu liði á
bardagasvæðið.
í gær var einhver bezti dag-
ur flugliðsins, var simað fró
Kairo i morgun, og eyðilögðu
Hurricane og Tomabawk-flug-
vélar um 120 vélknúin hernað-
artæki fjtrir Rommel.
’bONGKLé BritisH Maloyo includos
^ v fhc Sfroifs Settlernents,
and the Malay States.
Totol pop.: 5,237,341
KEDAH
......... +.
I; Georgetown
jTciiping
W Porí'vWel<(
ITA BHARU]
Tanah Js^erah =
kel'antan
,\-j KualaeS
perakmalay Pana
| TRENCCANU
Tahan
STÁTES
ríKuala Lipis
w ' \
hTelokS* Koub # Benom
»Anson \ ® i
SELANGOR l
: Kuala SelanSJr\ t<KUALA \
*LUMPUR,
SEMBILAN
COMPARATIVE
AREA
MALAYA
5l,r/2*q. mi.
kLABAMA
51,998 «q. mi
. Port Swcttenhom
Pekanj
PAHANG
Rompin
Gemas
Tampin
MALACCÁ1
« Bendar \, O Maharani
PULAU 11OMAN
\ riOuth
Blumut® sChino Seaj
SUMATRA
JNeth.)
Ö>AT
Bengkalis
A
JOHORE
Scole of Miles

oc'.'-r.i
Af þessu korti geta menn áttað sig á afstöðunni á Malakka-
skaga. í efra horninu til hægri eru samanburðarmyndir af
hinum brezka liluta slcagans og Alabama-fylki í Bandaríkj-
unum (stærð í fer.km. fæst með þvi að margfalda fermílurn-
ar með 2,5).
Jarðarför Pólverjanna sem, fórust
með Wigry fór fram í gær.
Mikil viðhöfn að kaþólskum og lutherskum sið.
Fyrir nokkru fórst við Snæ-
fellsnes pólska skipið Wigry, í
aftaka veðri. Af 27 manna áhöfn
björguðust að eins tveir menn.
Var annar þeirra 18 ára íslend-
ingur, Bragi Kristjánsson, en
hinn var Pólverji, Imalski að
nafni, og var 2. stýrimaður á
skipinu.
Er sýnt var að hverju dró
yfirgaf skipshöfnin skipið og
fór í björgunarbát, að skip-
stjóra og matsveini undantekn-
um, er fórust með skipinu, en
leiðbeindu bátsverjum með
kaslljósum meðan unnt var.
Bátsverjar lentu hins vegar i
lirakningi iniklum, og svo sem
að ofan greinir komust að eins
tveir þeirra lifs af.
Átján lík hefir rekið og voru
sextán þeirra jarðsett i gær.
Voru það alll erlendir menn,
flestir Pólverjar. Sá pólska ræð-
ismannsskrifstofan um útför-
ina, er fór fram með mikilli við-
liöfn. Kb 10 árdegis var sálu-
messa í Kristskirkju í Landa-
koti, að kaþólskum sið, en
flokkur úr Lúðrasveit Reykja-
víkur lék m. a. sorgarlag Chop-
ins, hins heimsfræga pólska
meistara.
Brezkir hermenn og pólskir
sjóliðar báru kisturnar úr
kirkju, sveipaðar fánum, og
voru þær fluttar i bifreiðum
hersins 'i kirkjugarð.
Þar fór fram virðulcg kveðju-
athöfn er hófst með þvi að
Finnbogi Kjartansson, vara-
ræðismaður, flutti ræðu á
pólsku, en að henni lokinni
söng kór frelsisbæn Pólverja.
Þá flutti síra Jón Tborarensen
ræðu, eu að þvi loknu var sung-
ið: „Allt eins og blómstrið eina“.
Athöfninni lauk með þvi, að
fulltrúi brezka sefuliðsins hér
á jandi lagði sveig ó gröfina og
kvaddi hina látun að hermanna
sið.
Viðstaddir voru athöfnina
pólski ræðismaðuxinn, Hjalti
Jónsson, og vararæðismaðurinn,
Finnbogi Kjartansson, fulltrú-
ar frá islenzku ríkisstjórninni,
sendiberrar og ræðismenn er-
lendra ríkja og auk þess fjöldi
erlendra og innlendra nianna.
Tveir Islendingar fórust með
skipinu, Þórður Pálsson og
Garðar N. Magnússon, og fer
jarðarför jæirra fram síðar.
Vinnuhæli S.I.B.S.
Nefnd skipuð til að
undiirbúa það.
Nefndin, sem á að annast
undirbúning á stofnun vinnu-
hælis S. í. B. S., var skipuð
fyrir jólin og hafa allir menn-
irnir fallizt á að starfa í henni.
Miðstjórn sambandsins kaus
fjóra mennina, en einn af skip-
aður af ríkisstjórninni. Það var
Sigurður Sigurðsson, yfirberkla-
læknir, en hinir eru: Vilhjálmur
Þór, bankastjóri, Guðmundur
Ásbjörnsson, forseti bæjar-
stjórnar, Haraldur Guðmunds-
son forsfjóri og Oddur Ólafs-
son, læknir á Vífilsstöðum.
Þessir menn eiga að vinna
að undirbúningi undir fram-
kvæmdir, ákveða stað og fyrir-
komulag i aðalatriðum, vænt-
anlega hvaða verk verða unn-
in og hvaða flokkur sjúklinga
eigi að vera i\ hælinu. Er um
þrjá flokka að ræða — fyrst og
fremst sjúklinga, sem hafa ver-
ið brottskráðir af heilsuhælum
og er hælið aðallega ætlað þeim,
berklaöryrkja, sem eru útskrif-
aðir, en farlama, og loks er um
króniska sjúldinga að ræða, sem
annars mundu vera á hæli, þótt
þeir sé sæmilega vinnufærir.
S. I. B. S. á nú í sjóði um 170
þús. kr., en j>egar sþfnun hófst
í haust, voru rúmlega 30 þús.
þr. í sjóði. Ætlimin var að hefja
framkvæmdir á þessu ári, en
miðstjórn sambauclsins er alltaf
Iþróttasamband
30 ára.
Islands
Afmælistagnaðup
1 dag er 30 ára afmæli I. S. I.
Sambandið, er hóf starf sitt af
veikum mætti, er nú orðið stórt
og sterkt, er orðinn fastur og
nauðsynlegur liður í þjóðfélags-
starfinu, og beinlínis orðin lög-
helguð ríkisstofnun, því svo seg-
ir í íþróttalögunum frá 12. febr.
1940, að I. S. I. sé æðsti aðili um
íþróttastarfsemi áhugamanna í
landinu og komi fram erlendis
af fslands hálfu í íþróttamálum.
Það er því ekki um að villast,
hver hér er á ferð.
f. S. í. hefir í öll þessi ár átt
við þröngan fjárkost að búa
miðað við það, sem afkastað
hefir verið á Jjessum árum.
Þetta iná eingöngu þakka fra-
bærri ráðdeild stjórna þeirra,
er sambandið hefir haft,' og
dugnaði.
Þegar öldin hófst voru ekki
á íslándi til íþróttir í Evrópu-
skilningi eða skilningi vorra
daga. Þá blés i þessum efnum,
sem mörgum öðrum, vindur
inn yfir landið utan úr álfu.
íþróttahreyfingin hófst ósjiálf-
rátt meðal ungra manna í Rvík,
og var í fyrslu, eins og verða
vill, handaliófs glingur. Eg býst
við, að gusturinn hafi borizt
Iiingað með brezku herskipun-
um, sem lágu hér lengi við á
sumrum. Skipshafnir þeirra
gengu oft á land og þreyttu
knattspyrnu; ungmenni bæjar-
ins horfðu á og höfðu gaman
af, og reyndu, eins og ungling-
um er títt, að stæla þetta. Þetta
yarð, að eg hygg, undirstaðan
að íþróltahreyfingunni, og var
nijór mikils vísir. Slika iþrótt
er ekki til langframa hægt að
liefja skipulagslaust, og voru
þvi stofnuð knattspyrnufélög,
og gátu þau af sér önnur íþrótta-
félög, glímufélög og fleiri.
Það er ekki nema eðlilegt, að
mönnum dytti í hug sá auðsæja
þörf, að koma þessari slarfsemi
undir eina stjcirn til allslierjar-
samtaka, en sannleikurinn er þó
sá, að tilefnið til sambandsstofn-
unarinnar mun ekki fyrst og
fremst hafa verið hún, heldur
ósk nokkurra íþróttamanna um
það, að íslenzkur glímuflokkur
færi til Ólympíuleikjanna í
Stokkhólmi 1912, sem og varð.
Var Sigurjón Pétursson verk-
smiðjueigandi frumkvöðull að
stofnun sambandsins. Stofn-
fundinn sátu 26 manns.
Þegar sambandið tók til
starfa, var ekki neitt til neins,
nema áliuginn, og allt var
óskipulagt, en nú eru nóg gögn
um allt lancl til alls. I samband-
inu eru 115 félög, og það starfa
i því 18 iþróttaráð.
Það liggur í auguin uppi, að
öllu þessu hefir sambaudið ekki
getað afkastað sjálft eða hjálp-
arlaust; til þess voru peninga-
ráðin of litil. Það er góðum
skilningi hins opinbera að
þakka, að svo langt er komið,
sem komið ei%en hitt er jafnvíst,
að sjá betur og betur að 170 þús.
kr. munu hrökkva skammt.
Má búast við, að horfið verði
að þvi ráði, að byrjað verði í
tiltölulega smáum stíl, en auk-
ið síðar við, efth’ þvi sem efni
pg ástæður leyfa.
haldinii I kvöld.
að sambandið hefir verið lífið
og sálin i, að allt það, sem orð-
ið er, tækist, og það er það, sem
hefir beint augum liins opin-
bera að því, sem gera þurfti.
Nú er svo komið, að allir
skilja nauðsyn iþrótlanna —
þær eru meira að segja orðnar
skyldunámsgrein við liáskólann
—, að allir vita að öll geta
mannsins, andleg og önnur,
nýtist betur, ef hraustur er lík-
aminn. En fátt er svo, að ekki
geti fylgt nokkur hætta, og svo
er og um íþróttirnar. Þær eru
ekki tilgangur heldur tæki, en
ef illa er á haldið, kann þetta
að snúast við, og. er ]iá ver farið.
En þetta sker liefir í. S. í. forð-
ast svo vel, að undrum sætir.
Það brýnir það stöðugt fvrir
mönnum, að iþróttunum sé
ætlað að styrkja bina nothæfu
getu manna, það brýnir fyrir
mönnum þjóðrækni og virðingu
fyrir menntum, og liefir þetta
komið bezt fram i hinum árlegu
skrúðgöngum sambandsins að
gröf Jóns Sigurðssonar á af-
mæli bans, og í för íþrótta-
mannanna til báskólans á
vígsludegi hans.
Þjóðin stendur í stórri skuRl
við í. S. í. bæði fyrir brautryðj-
endastarfið og störfín er við
tóku. Því er að þalcka, að Is-
land getur nú látið sjá sig meðal
annarra líkamsmenntaðra þjóða
og það er mikilsvert. Þetta er
sjálfu sambandniu að þakka, og
þeim mönnum ,sem því bafa
stjórnað. Það eru á þessum 30
árum aðeins tveir menn, sem
bafa farið með forsetadóm
sambandsins, þeir Axel V. Tul-
inius sýslumaður og Ben. G.
Wáge kaupmaður. Auðvitað
hafa margir ágætir menn stutt
þá, en þeir liafa veriði höfuðin
og ber þetta óvenjulega festu i
stjórn sambandsins.
Nú á þrjátíu ára afmælinu
þakkar öll þjóðin sambandinu
vel unnin störf og árnar því
giftu til frekara framtaks.
Guðbr. Jónsson.
Nýja flugvélin.
Vísir hafði tal af formanni
Flugfélags íslands — Bergi G.
Gíslasyni — nýlega og spurði
hann -hvort nýja flugvélin væri
ekki væntanleg bráðlega.
Bergur kvaðst ekki liafa
fengið nákvæmar fregnir að
veslan um hvenær flugvélin
væri væntanleg, en um þessar
mundir færi frarn nákvæm
skoðun á henni.
I fyrri hluta næsta miánaðar
mun flugvélin verða tekin i
sundur vestra og sett í kassa
og flutt þannig bingað. Kemur
liún þvi varla hingað fyrri en í
marzmánuði.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 1 .30 ísl. kennsla I. fl.
19.00 Þýzku kennsla II. fl. 19.25
Hljómplötur: Lög úr óperum.
20Í00 fréttir. 20.30 Útv. frá 20
ára afm.hátið I. S. I. Ræður og
ávörp. Hljóðfæraleikur (Útv.-
hljómsveitin). 21.10 Fréttir og
dagskráriok.