Vísir - 16.07.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hið)
Ritstjórar | Blaðamenn Slmh
Auglýsingar ' 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
33. ár.
Reykjavík, föstudaginn 16. júlí 1943.
158. tbl.
Bardagarnir á Attu
Þessar myndir eru frá viðureigninni á Attu. Efri myndin
sýnir japanskar bækistöðvar í báli eftir að amerískar flugvélar
hafa varpað sprengjum á þær, en neðri myndin er af amerísk-
um hermönnum, sem eru að hreinsa til, þegar bardögum er
að ljúka.
Þjoðverjar úttast
ár᧠frá l'yrklaiidi.
Landamærum Sýplands og
Tyrklands lokad.
Þjóðverjar virðast nú gera ráð fyrir því, að bandamenn
hafi í hyggju að ráðast á þá frá Tyrklandi. Hafa borizt
fregnir um þetta við og við að undanförnu, en síðan
ráðizt var inn á Sikiley, hefir óttinn við þetta aukizt um ailan
helming.
Það hefir líka aukið á þenna
ótta, að yfirvöldin í Sýrlandi
ákváðu í byrjun vikunnar að
loka iandamærunum til Tyrk-
lands i dag. Þetta var lika gert
um miðjan síðasta mánuð og
varð það til þess, að Þjóðverjar
voru með miklar bollaleggingar
um að Bretar vildu halda leynd-
um herflutningum. *
Því er ekki að neita, að það
mundi bandamönnum hinn
mesti hagur, ef þeir gæti opnað
Svartaliafið fyrir flutninga til
Rússlands.
Þegar þýzk blöð rita um
þetta, leggja þau mikla áherzlu
á að benda á undirróðUr Breta
og Bandaríkjamanan, til þess að
geta sagt, ef Tyrkir fara í strið-
ið, að þeir hafi raunverulega
verið neyddir út i það af banda-
mönnum. Jafnframt benda þau
á það, hvað Tyrkir hafi notið
mikilla fríðinda vegna verzlun-
arsáttmálans, sem þeir gerðu
við Þjóðverja fyrir tveim árum.
Fyrir skemmstu kom út í
Þýzkalandi bók um Tyrkland
á árunum 1935—41 og er þar
talað um hinar kænlegu tilraun-
ir bandamanna til að koma svo
ár sinni fyrir borð í Tyrklandi,
að þeir geti, þegar á þarf að
halda, beitt aðstöðu sinni til að
neyða Tyrki til verka, sem þeir
mundu ekki gera af frjálsum
vilja.
Loftárás á
Bretar fóru í víðtækar árásar-
ferðir í nótt til Frakklands og
Norður-Ítalíu.
Aðalárásin var á Montbéliard,
15 km. frá landamærum Sviss,
þar sem eru miklar bifreiða-
verksmiðj ur.
Þá var ráðizt á ýmsar raf-
magnsspennistöðvar á Norður-
Italíu. Loks var ráðizt á ýmsa
þýzka flugvelli í N.-Frakklandi.
Sjö flugvélar vantar.
Willkie býðnr
sig: fram 1944.
Wendell L. Willkie ætlar að
bjóða sig fram til forsetakjörs
í Bandaríkjunum í nóvember á
næsta ári.
Hann lýsti yfir þessu i Ncw
York í gær, en það táknar, að
hann muni leita eftir því að
verða forsetaefni republikana.
Fari svo, að einhver annar verði
fyrir valinu — og ýmsir munu
hafa hug á þvi — þá ætlar
Willkie að bjóða sig fram utan
flokka.
Á 3. síðu birtist fyrsti út-
dráttur úr bók Willkie s „Einn
heimur“.
Möndulherinn að verða
búinn að fylkja liði sínu.
Sókn bandamanna hægari en fyrstu dagana.
Aðalátökin á Cataniusléttunni.
MÖNDULHERINN gerir nú tíðari gagnárásir á
bandamenn á Sikiley og bendir allt til þess, að
hann sé nú langt kominn í að skipuleggja lið sitt
í þeim nýju varnarstöðvum, sem hann varð að taka upp
skyndilega, þegar herstjórninni varð Ijóst, að innrás-
in kæmi úr suðaustri en ekki úr vestri, eins og hún haf ði
augsýnilega búizt við.
Fyrstu dagana eftir að bandamenn gengu á land sóttu sveitir
þeirra hratt fram, enda var sumsstaðar ekki um neina mót-
spyrnu að ræða. Þær tóku margar borgir og flugvelli, sem þeim
komu í góðar þarfir. Síðan fór sóknin að verða hægari og i gær
var aðeins sagt að hún hefði lialdið áfram, en ekki getið um
neina verulega landvinninga.
I fyrradag hafði meira að
segja næstum þvi farið illa fyrir
þeim sveitum úr áttunda hern-
um, sem tóku Augusta. Þjóð-
verjar gerðu öflugt gagnáhlaup
og tókst að komast alla leið nið-
ur að sjó og einangra liðið i
borginni — hún stendur á eyju.
Þá var gefin skipun um áhlaup
bjá Bretum og tókst eftir nokk-
urn tíma að reka Þjóðverja á
ílótta. Síðan var sókninni haldið
áfram frá borginni.
Lið það, sem Sækir frá
Augusta, fer i tveim fylkingum.
Önnur fer beint inn í land en
hin norður eftir ströndinni í
áttina til Cataniu. Það lið mun
nú á næstunni lenda í einhverj-
úm liörðustu bardögum, seni
háðir verða á eýnni, þvi að ti!
þess að geta hrakið bandamenn
af lienni verða ítalir og Þjóð-
verjar fyrst að geta bægt hætt-
unni frá Cataniu, því að lijá
henni kemur vinstri fylkingar-
annur þeirra til sjávar.
Til Agrigento.
Það eru annars Bandaríkja-
n\ennirnir, sem fóru á land hjá
Gela og stefna nú til Agrigento,
sem hafa lent í liörðustu bar-
dögunum hingað til. Þeir urðu
strax varir við þýzkar skrið-
drekasveitir, skömmu eftir að
þeir stigu á land og liafa síðan
orðið að verjast mörgum
áhlaupum. Ilafa þeir meðal
annars átt i höggi við tígris-
dreka Þjóðverja og grandað
nokkrum.
Lundúnablöðin ánægð.
Blöðin í London eru undan-
tekningarlaust mjög ánægð með
það, sem hefir áunnizt á Sikil-
ey, en þau draga heldur ekki
dul á það, að þótl svo vel bafi
gengið fyrst, þá verði menn að
vera við því búnir, að möndul-
herinn geti sitthvað, svo að
framlialdið verði talsvert erf-
iðara en byrjunin. Þó eru þau
öll viss um sigur á tiltölulega
skömmum tíma, vegna þess
livað vel liefir gengið að koma
liði og birgðum á land.
Meðan nokkur
stendur uppi.
ítalskar og þýzkar flugvélar
eru farnar að gera tiðari árásir
á skipin undan Sikiley, en þær
gera samt htið sem ekkert tjón,
vegna flugverndarinnar, sem
þau njóta.
Blaðið Messagero, sem er gef-
ið út í Róm, hefir látið svo um-
mælt, að innrásin muni þjappa
ítölum saman og þeir muni
berjast meðan nokkur stendur
uppi. I öðru blaði birtist grein
eftir ofursta að nafni Pellatini,
sem segir, að blóð það, sem hafi
verið úthelt í sameiginlegri bar-
áttu ítala og Þjóðverja muni
knýta þjóðirnar sterkari bönd-
um,
Fallhlífahermenn
felldir.
Brezkir fallhlifahermenn
voru notaðir öðr.u sinni i inn-
rásinni i fyrrinótt. Ilefir þýzka
fréttastofan skýrt frá því, að
þeir liafi vei’ið látnir svífa til
jarðar á Cataniu-sléttunni, ber-
sýnilega með það fyrir augum,
að tefja flutninga möndulher-
sveitanna austur á bóginn, til að
taka á móti bandamönnum.
Hermennirnir skiptu mörgum
hundruðum, en Þjóðverjar
segjast bafa fellt eða tekið til
fanga megnið af þeim.
Skotið á Kiska.
I gær var enn skotið af her-
skipum Bandaríkjanna á Kiska
í Aleuteyjum.
Þetta er þriðja skiptið á tveim
vikum, sem herskip skjóta á
stöðvar Japana þarna og strand-
virki þeirra hafa aldrei svarað
skothrið herskipanna.
Chester W. Nimitz, flotafor-
ingi Bandaríkjanna á Kyrra-
hafi, hefir látið svo um mælt við
blaðamenn, að Kiska sé nú ekki
nærri eins mikilvæg fyrir Jap-
ani og áður. Hún sé umkringd
af stöðvum og herskipum
bandainanna og Bandaríkjun-
um stafi ekki framar nein liætta
af setuliðinu þar.
45 japönskum flug-
vélum grartdað.
í gær revndu Japanir að gera
mikla loftárás á stöðvar Banda-
ríkjamanna á Rendova-ey.
Fluglið Bandaríkjamanna var
við árásinni búið og skaut niður
45 japanskar flugvélar, en
missti aðeins 3 sjálft.
Japanir segja frá þvi, að
Bandaríkjamenn hafi í gær
reýnt landgöngu fyrir austan
Munda. Þegar búið var að
sökkva um 20 lendingarprömm-
um og hermenn böfðu drukknað
i hundraðatali, létu hinir bgt-
arnir undan síga. Á öðrum stað
reyndu Bandaríkjamenn líka
landgöngu en voru hraktir það-
an líka.
Rússar rjúia varnir
verja hjá Orel.
FelSa IS.OOO Þjoðverja.
RÚSSAR hafa snúið við taflinu og eftir að hafa verið í vörn
um tíma eru þeir nú sjálfir byrjaðir sókn, sem þeir segja,
að hafi fært þeim mikla vinninga þá fáu daga, sem hún hefir
staðið yfir. Segjast þeir hafa rofið vamir Þjóðverja á tveim
stöðum í grennd við Orel.
Þeir gáfu út aukatillcynningu
um hana í gær. Segja þeir að
hún sé á tveim stöðum í einu,
fyrir norðan Orel og fyrir aust-
an borgina. Markmiðið er að
komast að járnbrautinni, sem
liggur um borgina til Bryansk.
Fyrir norðan Orel segjast
Rússar bafa rofið varnirnar á
40 km. svæði og sótt lengst
fram.um 40 km. Hinni sókninni
liefir ekki olðið alveg eins á-
gengt. Þar brutust Rússar í
gegn á 30 km. svæði og sóttu
fram 30—35 km. Alls segjast
þeir liafa náð urn 60 byggðar-
lögum i þessum hernaðarað-
gerðum.
I aukatilkynningunni segir
ennfremur, að meira en 12.000
Þjóðverjar hafi verið felldir, en
2000 teknir lil fanga. Þá segjast
Rússar hafa tekið eða eyði-
lagt 149 skriðdreka, 257 fall-
byssur og 294 flugvélar. Þar að
auki segjast þeir hafa náð á vald
sitt mörgum birgðageymslum.
Fréttaritarar brezkra blaða i
Rússlandi síma nú, að Rússar
beiti alveg óþreyttum herdeild-
ijni í bardögunum umhverfis
Kursk. Hafa sumar þessar her-
deildir ekki tekið þátt í bardög-
um áður, en liafa fengið góða
æfingu og þegar þær berjast við
Innrásarskólar í
Aíríku, Englandi
og U, S,
Það voru stofnaðir innrásar-
skólar í Afríku, Englandi og
Bandaríkjunum til undirbún-
ings innrásinni á Sikiley.
Mark Clark og George Patton
hershöfðingjar voru látnir hafa
allan undirbúning á Iiendi og
innrásarsveitirnar voru látnar
æfa sig á strandlengju sem var
um 80 km. á lengd. Jafnframt
var skipulagður nýr amerískur
her, sá 7., sem Patton stjórnar
nú á Sikiley.
hlið reyndra hersveita standa
þær sig mjög vel.
I Stokkliólmsfregnum segir,
að talsmenn herstjórnarinnar i
Berlin kannist við það, að Rúss-
ar liafi notað þessar hersveitir
og þær hafi tekið fullan þátt í
bardögum.
Meiri hömlur i
Bandaríkjunum.
1 Washington er gert ráð fyrir
því, að Roosevelt tilkynni bráð-
lega mjög auknar „hemaðarað-
gerðir á heimavígstöðvunum“.
Þeir, sem standa nærri for-
setanum, búast við því að liann
muni flytja útvarpsávarp til
þjóðarinnar og skýra henni frá
nýjum ákvörðunum um
skömmtun á nauðsynjum, verð-
lagseftirlit og önnur höft, sem
stríðið útheimtir.
Marvin Jones, sem sér um
matvælaframleiðsluna, hefir til-
kynnt, að bændum sé ætlað að
rækta 16 milljónum ekra meira
land en nú er eða 380 milljónir
ekra. Ætlunin er að auka
liveitiframleiðsluna á næsta ári
uni fjórðung.
Sfðiistu firettir
Mubo fallin.
Japanir hafa beðið enn einn
ósigur fyrir bandamönnum —
Mubo féll í gær.
Það er tæp vika siðan Banda-
ríkjamenn l>eir, sem gengu á
land við Nassau-flóa, náðu að
sameinast Ástralíumönnum,
sem sóttu ofan frá Wau. Nú eru
þeir farnir að sækjá til Kamia-
tum, sem er næsti áfangi á leið-
inni til Salamaua.
1000 Japanir féllu í Mubo.
Eisenhower: Þrettán borgir
eru í höndum bandamanna. 8.
herinn á í hörðum bardögum
við þýzkar hersveitir, sem verja
hvern ferþumlung lands.
Flotinn hefir skotið á Catan-
iu og fyrir norðan Augustu hef-
ir einum hraðbáti — kannske
öðrum til — verið sökkt.
Það er nú upplýst, að áður
en innrásin hófst raunverulega,
fóru landgönguliðar úr amer-
íska flotanum á land hjá Gela
og tóku fallbyssustæði og vél-
byssuhreiður til þess að ryðja
aðalsveitum Pattons leið.
Alsír-útvarp hefir birt ávarp
til ítala frá Churchill og Roose-
velt. Segir þar að nú sé kom-
inn tími til þess, að ítalska þjóð-
in velji milli Hitlers og bjartari
framtíðar, því að hún heyji ekki
þetta stríð fyrir sjálfa sig, held-
ur fyrir Hitler einan. Eina von-
in fyrir ítali sé því að gefast
upp, en vilji þjóðin ekki gera
það, þá verði hún að taka af-
leiðingunum. Hvert augnablik,
sem barizt verður, mun auka
á eyðilegginguna á Ítalíu. .
Þessu áVarpi er útvarpað til
ftalíu frá Bretlandi á tveggja
stunda fresti.