Vísir - 20.07.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
33. ár.
Reykjavík, þriðjudagin 20. júlí 1943.
Ritstjórar
Blaðamenn Slml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
162. tbl.
San Lorenzo-kirkjan
eyðilögð, segja ítalir
Mussolini var í þann veg-
inn að setja stjórnarfund,
þegar árásin hófst.
Árdegisblöðin í London
gera ráð fyrir því, að amer-
ísku l’Juíívélarnar hafi að
minnsta kosti varpað 1000
smál. sprengja á Róm í
gærmorgun.
ÞaS liefir verið tilkynnt í
Kairo, að flugvélar þær, sem
fóru frá Libyu, liafi varpað nið-
ur um 300 smálestum, en að
auki voru þrír flugvélahópar
sendir í árásina. í tveim voru
eingöngu flugvirki, en þeim
þriðja flugvélar af miðstærð.
Árásin stóð í tvær og hálfa
klukkustund og var beint að
járnbrautarstöðvunum San Lo-
renzo og Littoria og flugvellin-
um Champino fyrir utan borg-
ina.
I fregn frá Rómaborg í morg-
un segir, að amerísku flug-
mennirnir liafi gereyðilagt
Lorenzo-basilikuna, sem er ein
af sjö liöfuðkirkjum heims.
Segir i þessum fregnum, að
flugmennirnir bafi flogið
tvisvar yfir hana, svo að rústir
einar sé eftir af þessari frægu
og fögru kirkju.
San Lorenzokirkjan er raun-
verulega' tvær sambyggðar
kirkjur. Sú yngri var reist ein-
hverntíma á árunum 432—440
og í lienni er grafinn Pius páfi
IX, sem lézt árið 1878. Eldri
kirkjan var reist árið 337 af
Konstantín keisara.
Pius tólfti páfi horfði á eld-
ana ,í borginni fyrst eftir að
árásin bófst og sendi jafnframt
menn út um liana, til þess að
komast að því, hversu mikið
tjón hefði orðið. Siðar um dag-
inn fór páfi sjálfur á þá staði,
sem höfðu orðið fyrir árásinni
og heimsótti fyrst San Lorenzo-
kirkjuna.
Rómafréttaritari Dagens Ny-
heter í Stokkhólmi símar í
morgun ,að rétt fyrir miðnætti
liafi verið gefið merki um yfir-
vofandi loftárás, en 15 mínút-
um eftir miðnætti var hættan
liðin hjá. Fréttaritarinn segir, að
hann liafi ekki getað gengið úr
skugga um það, hvort árás liafi
raunverulega verið gerð á borg-
ina. Hann segir, að i árásinni í
gærmorgun liafi engin sprengja
fallið í miðhluta horgarinnar,
en ýmsar byggingar hafi enn
staðið í björtu báli, þegar kveld-
aði.
Daily Express birtir þá fregn
frá „landmærum ltaliu“, að
Mussolini hafi einmitt ætlað að
fara að setja aukafund í ríkis-
stjórninni, þegar merki var gef-
ið um árásina. Hann flýtti sér
þá niður í loftvarnabyrgi það,
sem hann liefir látið útbúa fyr-
m sig, ásamt með Umberto
krónprins og Radoglio mar-
skálki.
Brezkar flugvélar gerðu í gær
árás á þýzka skipalest undan
den Helder í Hollandi. Tvö
þeirra löskuðust.
Orustan um Sikiley ræður
úrslitum stríðsins, segir ítalskt blað.
Fran§ka ntrarpið §egfir Italíu hafa fengfid
allt l»að varalið, §em hægft §é að §já af.
Fallhlífarhermönnum þakkað.
i
Fallhlífahermemi hafa verið notaðir mikið af bandamönnum
i bardögunum á Sikiley. Þessi mvnd sýnir Fisenhower kanna
sveit brezkra fallhlífahermanna, sem gekk mjög vel fram í
bardögunum í Norður-Afríku. Náðu þeir m. a. flugvöllum á
vald sitt. Það er 'ekki ósenniíegt að þeir hafi lekið þátt í bar-
dögunum á Silciley. *
Rússland:
I
SV—Kyrrahafið:
9Ie§ta varusar- |
orustan að hyrja
Þjóðverjar segja, að nú standi
fyrir dyrum einhver mesta
varnaorusta, sem þeir og handa-
menn þeirra liafi nokkuru sinni
liáð á austurvígstöðvunum, því
að það megi sjá þess merki fyrir
norðan Orel, þar sem kyrrt hef-
ir verið til þessa, að Rússar
hugsi sér til lireyfings.
Samkvæmt frásögn talsmanns
herstjórnarinnar í Berlin birtir
Berlínarútvarpið frásögn af
því, að Rússar liafi dregið að
sér ógrynni liergagna allt til
Leningrad. Áður skýrðu Þjóð-
verjar frá þvi, að Rússar væri
hyrjaðir sóknaraðgerðir á Don-
etz-vigstöðvunum suður undir
Azovshafi og á Kuban-vigstöðv-
unum, en gætu ekki unnið
neitt á. í fyrradag eyðil^gðu
Þjóðverjar 337 skriðdreka og
liafa því evðilagt rúmlega 4000
siðustu vikur.
Sókn Rússa hjá Orel lieldur
áfram, en þó m.un liægar en
áður, eftir því sem hersveitirn-
ar nálgast kjarna varnanna um-
hverfis borgina. í gær segjast
Rússar hafa sótt fram 6—10
km. og tekið meðal annars járn-
brautarstöðina Malo Arehan-
gelskoje, sem er miðja vegu
mlili Kursk og Orel.
Loftárásir voru gerðar á Orel
og borgina Navla, sem, er fyrir
sunnan Bi’yansk.
j
l
}
i
1 vikunni sem leið lauk níu
daga svifflugmóti við Aalborg.
Aðalflugkennari mótsins setti
nýtt met í langflugi, flaug meir
en 300 kílómetra.
Baodarikja-
Biiniii vimia á
vid luuda.
Bandaríkjamenn á Nýju-
Georgiu hafa enn þokazt nær
Munda-flugvellinum.
Tilkynning MacArthurs í
morgun segir frá því, að her-
sveitir liafi gengið á land
skammt bak við víglínu jap-
önsku hersveitanna, svo að þær
neyddust til undanhalds og
amerísku liersveitirnar hafa náð
heldur stærri strandlengju á
sitt vald.
Miklar loftárásir eru gerðar
dag og nótt á flugvöllinn. Flug-
vélar liafa líka sökkt flutninga-
skipi lijá Bougainville-eyju, og
laskað 2 tundurspilla og flutn-
ingaskip.
í fyrrinótt fóru Liherator-
vélar frá Ástralíu í 3200 km.
leiðangur til Maeassar við sam-
nefnt sund milli Celebes og
Borneo.
Japanir segjast liafa skotið
niður 77 amerískar flugvélar,
sem gerðil árásir á tvær eyjar
í Vestur-Salomonseyjum þ. 5.
og 7. þ. m.
Breyting á ferðum
þýzkra hermanna
um Svíþjóð.
Fréttaritari United Press i
Stokkliólmi símar, að menn sé
þeirrar skoðunar þar, að sænska
stjórnin muni gera breytingu ú
þeirri heimild, sem þýzlcir her-
menn hafa haft til að ferðast
um SviþjóS á leið í orlof eða úr.
Þetta mál hefir oft verið milo
Bandaríkjamenn næstum komnir
hálfa leið til norðurstrandar
Sikileyjar.
Einkaskeyti til Vísis". London í morgun.
Eftir því sem bandamenn sækja lengra og lengra
inn á Sikiley og ekkert virðist geta stöðvað
framsókn þéirra, grípur svartsýni og ótti æ |
meira um sig meðal ítala. Kemur þetta greinilega frain
í blöðum og útvarpi og eitt af blöðunum í Rómaborg,
Popolo di Roma, segir afdráttarlaust, að orustan um
Sikiley muni ekki aðeins ráða örlögum eyjarinnar held-
ur alls heimsins.
Önnur blöð reyna að telja kjark i þjóðina og segir eitt þeirra,
Tribuna, að þótt ótti ítala sé á rökum reistur, þá verði menn
samt að hafa liemil á sér og megi ekki láta hann hlaupa með
sig í gönur. Allt sé komið undir því, að menn geti á liverri
stundu liugsað rólega um þau vandamál, sem leysa þarf.
Talsmaður hermálaráðuneyt-
isins í Rómahorg hefir látið svo
j um mælt, að allt velti á því,
j hversu fljótt og fullkomlega sé
■ hægt að láta varnasveitir Ev-
I rópu liefja gagnsókn á liendur
handamönnum. Síðan sagði
hann, að það væri ekki enn farið
j að beita öllum styrk möndul-
! veldanna til varnar Sikiley.
| Þessi ummæli eru talin sönn-
| un þess, að Itölum finnist Þjóð-
verjar ekki sýna nægilega mik-
inn áhuga fyrir vörnum eyjar-
! innar, og játning þess, að ítalir
geti ekki varizt án aðstoðar
Þjóðverja.
Vichy svarar
fyrir Þjóðverja.
Það er eftirtektarvert i sam-
handi við þetla, að útvarpið í
Vichy segir, að allt það lið, sem
möndulveldin geti af séð eins
og nú standa sakir, liafi verið
senl Itölum. Þetta virðist eins
og óbeint svar til Itala um það,
að þeir geti ekki vænt neinnar
frekari hjálpar frá Þjóðverjum,
um sinn að minnsta kosti.
Þýzlca blaðið Múnchener
Neueste Nachrichten ritar um
þetta í sama anda og virðist
gera ráð fyrir þvi, að banda-
mönnum muni takast að ná Sik-
iley á vald sitt, en þá sé eftir að
vita, hvort þeir leggi næst í
Sardiníu eða fari yfir á tána á
Italíu.
Meðan ýms hlöð hollaleggja
þannig, segir eftir sem áður í
tilkynmngum niöndulveldanna,
að handaniönnum miði lítið sem
ekkert áfram.
Á vígstöðvunum.
Sóknin heldur jafnt og þétt
áfram á öllum hlutum vígstöðv-
anna á Sikiley. Þegar herstjórn-
artilkynningin var gefin út á
ið rætt viða um heim, en það er
mjög viðkvæmt í Svíþjóð.
Bandamenn telja þessar leyfis-
ferðir lieyra undir herflutninga,
en sænska stjórnin liefir aldrei
viljað fallast á þá skoðun. Sum
hlöð hafa deilt liarðlega á hana
fyrir að hanna ekki ferðirnar. *
liádegi í gær, átti 8. hermn um
5 km. ófarna til Catania og all-
ar tilraunir til að stöðva hann
höfðu farið út um þúfur.
Sókn Bandaríkjamanna er
jafnvel enn liættulegri. Þeir eru
komnir næstum hálfa leið til
norðurstrandarinnar og eiga
aðeins stuttan spöl etir til
Enna, aðálsamgöngumiðstöðv-
arinnar á eynni. í gær áttu þeir
svo skamma leið ófarna, að þeir
gátu skotið á vegi við borgina.
Montgomery hefir farið í
lieimsókn til Kanadamannanna,
sem eru hluti af áttunda liern-
um. Kvaðst hann vera því mjög
feginn, að fá þá í her sinn, þvi
að þótt hann hefði áður átt
hraustmennum á að skipa, þá
liefði hann sjaldan séð hraustari
liersveitir en hinar kanadisku.
Hætta á óheftri
dýrtíð í U.S.
Aðvörun verkalýðsfor-
ingja.
Willard Green, forseti verka-
mannasambandsins American
Federation of Labor, spáir
kauphækkunarkröfum af hálfu
verkamanna, ef dýrtíðin verður
ekki stöðvuð.
Green hélt ræðu í Detroit í
I gær. Sagði hann, að ef verð á
1 matvælum og öðrum lífsnauð-
synjum yrði ekki fært niður, þá
gæti verkamenn ekki lengur
setið aðgerðalausir, þeir yrði að
fara fram á kjarabætur. Ásland-
ið færi dagversnandi í landinu
og sú hætta færðist æ nær, að
óstöðvandi verðþensla fJæddi
yfir iandið og færði allt þjóð-
lífið úr skorðum.
Green kvaðst vera fylgjandi
Roosevelt í þeim aðgerðum, sem
hann hefði gripið til, í því skyni
að hafa hemil á dýrtíðinni, en
]iað væi’i sér mikil vonbrigði,
hvað þeim mönnum, sem liann
liefði falið að framkvæma
stefnu sína, hefði misheppnazt
að ná árangri i starfi sinu.
Gistihús stofnað
á Stokkeyri.
Um þessar mundir er verið
að opna gistihús á Stokkseyri,
sem hefir hlotið nafnið Hótel
Stokkseyri.
Það er hlutafélag, sem heitir
sama nafni og gistihúsið, sem
hefir ráðizt í þetta fyrirtæki.
Ilefir nú um skeið verið mikil
þörf fyrir gistihús á þessum
stað, vegna þess hvað samgöng-
ur við Vestmannaeyjar fara
mikið um plássið, en fólk, sem
hefir beðið eftir bílferð eða báts,
ekki getað leitað neinsstaðar í
skjól, til að fá sér liressingu eða
gistingu, ef svo hefir horið und-
ir.
Nokkrir framtakssamir menii
mynduðu því með sér felag um
að stofna gistihús og eru þessir
í stjórn þess: Páll Guðjónsson
bílstjóri, Jón Magnússon kaup-
maður og Pétur Daníelsson lió-
telstjóri. Hafa þeir ráðið Axel
Björnsson matsvein, til að veita
gistihúsinu forstöðu.
I kjallara hússins eru átta
herbergi fyrir einn og tvo menn,
en auk þess er þar snyrtiklefi,
miðstöðvarherbergi, þvottaliús
og geymsla. Uppi er svo stór
salur (8, 6x9,3 m.), sem rúmar
um hundrað manns og annar
minni, sem er ætlaður fyrir
minni veizlur. Húsbúnaður all-
ur er fábfotinn en vandaður og
laglegur.
Matur verður fyrst um sinn
eldaður að mestu á koláeldavél,
en ef unnt verður mun notazt
við rafmagn frá dieselmótor,
sem gistihúsið hefir keypt og
verður notaður til lýsingar.
Stofnun gistihússins er mikið
ánægjuefni fyrir alla, sem þurfa
að ferðast um Stokkseyri.
Biíreiðaslysið
í fyrrinótt.
Fjórir farþegar voru í hif-
reiðinni, tvær dætur Þórarins
Árnasonar hónda á Stóra
Ilrauni, Hnappadalssýslu, Einar
Nikulásson, eigandi bifreiðar-
innar og Árni Pálsson frændi
systranna. Voru þau að koma
frá Stóra Hrauni, er slysið varð,
rétt innan við Múla. Amerísk
herbifreið sveigði til liægri inn
á afleggjara og varð þá árekst-
urinn. Allir farþegar meiddust
nokkuð, Lára Þórarinsdóttir
mest. Hún lærbrotnaði og
skaddaðist á höfði. Einar fót-
brotnaði. Hin systirin, Kristín,
meiddist einnig nokkuð, en
Árni minnst. Gat liann þegar
farið heim, en hitt fólkið féklc
læknishjálp á herspítala, og
munu Lára og Einar þurfa að
liggja þar um liríð.
Síðnstu fréttir
Tilkynning herstjórnar banda-
manna segir, að Bandaríkja-
menn, sem eru í vinstra fylk-
ingararmi hersins hafi haldið
áfram sókn sinni og sé lítil mót-
spyrna veitt. Fangar eru teknir
í hundraðalali á degi hverjum
og mörg merki þess eru sýnileg,
að ítalskar hersveitir, sem eru
undir stjórn þýzkra foringja,
geri uppreist gegn þeim og
skjóta þá, til þess að geta gefizt
upp.
Hjá Catania hefir verið um
Iitla breytingu að ræða, en átt-
undi herinn býr sig undir k>ka-
þáttmn í bardögunum um hana.