Vísir - 24.05.1950, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 24. maí 1950
W 145 I R
ISahbað við prótessar
Memry Htpist.
„Mér hefir kpmið ýmislegt
á óvart hér á íslandi,“ sagði
Iienry Holst fiðluleikari við
frétlaritara Yísis í gær, „siunt
þægilega, eins og það, að hér
skiili liafa verið sólskin og'
liliða að undanförnu, blár
himinn, eins og suður við
Miðjarðarhaf, en annað nokk-
uð undarlega, eins og það að
fá aldrei nýjan fisk. Eg
kvartaði undan því við vin
minn í fyrradag, og þá hauð
hann mér að liorða hjá sér
uppáhaldsrétt sninn— rauð-
maga. f>að er forláta fiskur,
Eg fékk hann oft licinia lijá
föður mínum á Jótlandi.“
„Var faðir yðar fiskimað-
ur ?“
„Nei, hann var organisti,
en forfeður minir liafa sum-
ir verið sjómenn. Eg hefi
rakið ætl mína aftur til józks
sjómanns, sem uppi var í
byrjun 17. aldar, og frá hon-
um hefi eg líklega rótgróna
virðingu fyrir sjómönnum og
ofurást á rauðmaga eða
,steinbít‘, eins og við kölluin
liann heima.“
„Heimá?“
„Já, það er barnsvani, og
eiginlegá á eg alltaf lieima í
Danmörku, þótt eg sé n,ú
lu'ezkur horgari, og „heim"
fer eg alltaf við og við, liæði
til að halda hljómleika og
eins til að lieimsækja fjöl-
skyldu mína.“
„Ilvenær fóruð þér fyrst að
heiman?“
,.I>að er nú orðið langt síð-
an. Eg var þá kornungur, ný-
lega búinn að fá atvinnu. Þá
fór eg til Þýzlcálands til
framhaldsnáms, tók svo þátt
i samkeppni og var svo hepp-
inn að sigi’a. Eftir það fékk
eg stöðu í Berlín og dvaldist
þar síðan í '9 ár.“
„Yoruð þér ekki .konsert-
meistari1 við filhannonisku
liljómsveitina?“
„Jú, og það var mjög lær-
dóinsrílvt. Willielm Furt-
vángler var þá fastráðinn
stjórnanöi, en auk lians
stjój-nuðu ýmsir aðrir lieims-
frægir ]istamenn,“
„Ilver er uppáhalds hljóm-
stjóri yðar?“
„Það er örðugt að svara
þvi, en ef eg ætti að nefna
einhvern sérstaklega, þá væri
það ítalinn de Sabata. Hann
er logandi af músik, stál-
minnugur, æfintýralegur
maður.“
„Hvenær fóruð þér frá
Þvzkalandi?“
„Arið 1931. Eg var þá svo
heppinn að fá lilhoð um
kennarastöðu í Manchesíer.
Þar var eg í nolckur ár, en
svo var mér boðin samskon-
ar staða í London, og cr eg
nú prófessor við Royal Aca-
demy of Music þar í borg.“
„Þér liafið haldið hljóm-
leika viða i Evrópu, er ekki
svo?“
„Nokkuð. Austast i Bútla-
pest, syðst í Itóm, vestast í
Dublin og, í dag, nyrzt í
Reykjavík.“
„Þér hafið ekld komið liér
fyrr ?“
„Nei, því miður, en eg
vona að eg eigi eftir að koma
liingað aftur, þvi liér er gam-
an að vera. Landið er fallegt,
og allir liafa verið mér góðir.
Eg er búinn að skreppa til
Þingvalla, og ef einliver sakn-
ar þaðan smásteins, þá er
hann hjá mér; en eg er ófáan-
legur til að skila lionum, þvi
það er minjagripur, sem cg
ætla alltaf að varðveita.“
„Ilafið þér kynnzt íslend-
ingum fyrr en nú?“
„Jú, eg liitti Jón Leifs i
Berlín í gamla daga. Seinna
kom það í minn hlut að velja
fiðluna lianda Birni Ólafs-
syni. Eg vona, að það liafi
tekizt sæmilega, þvi mér lief-
ir verið sagt, að Busch hafi
orðið grænn af öfund, þegar
hann prófaði liana.“
„Þér haldið liér hljómleika
í kvöld?“
„Já, og hlakka, satt að
segja, til þess. Eitt af því, sem
mér kom á óvart liér —
þægilega á óvarf —, var að
sannreyna, livc góðir áheyr-
endur íslendingai’ geta verið,
en það varð mér Ijóst, að síð-
ustu hljómleikum Symfóníu-
hljóinsveitarinnar. Það var
eins og að koma i kirkju.
Suðurlandabúar hefðu æpt af
lirifningu og þeytt höttunum,
en þið sátuð liljóðir og alvar-
legir, liiðu þess stillilega, að
tónyerkinu væri lokið, og
klöppuðu svo. Annars var
unaðslegt að hlusta á þessa
tónleika. Eg er kannski ekki
mikill lislamaður sjálfur —-
um það verða aðrir að dæma,
— en eg veit, livað gott er
eða ekki í tóiilist.
Eg fullyrði, að þessir tóp-
Ieikar voru jirýðilegii’, bæði
að því er varðar stjórnanda,
einleikara og liljómsveitina.
Sú fraipmistaða var ágæt,
ekki einungis miðuð við að-
stæður heldur ahncnnt, frá
listrænu sjónarmiði. Stjórn-
andinn, Róbert Abraham,
sem er ái’eiðanlega afburðg
maður, vissi hvað hanii vildi,
og honum tókst að fá liljóm-
sveitina til að lúta vilja sín-
um. Túlkun hans var liár-
nákvæm og sönn. Vinur
minn Willielnv Lanzky-Otto,
er líka mjög óvenjulegur.
Listamaður á heimsmæli-
kvarða. Þið voruð lieppnir að
fá liann liingað.
Ef þér skrífið eittlivað af
þessu rabbi okkar, þá færið
öllum þessuin listamönnum
þalikir íninar fyrir ógleyman-
legt kvöld.
Þér megið lilca segja frá
]ivi, að brezka útvarþið B.B.C.
bað mig að leita liér uppi ís-
lenzkar tónsmíðai’, sem flytja
mætti i Englandi. Þeir is-
lenzkir tónlistarmenn. sem
eiga eitthvað falleg't i hand-
raðanum, ættu þvi að hnippa
í íriig, áður en eg fer.“
—-o—•
Prófessor Holst ætlar nú
að fara að æfa „Kreutzerson-
Ötuna* með Lanzky-Otto, svo
vér verðum að lála liér staðar
numið og kveðja. Henry
Holst er nafntogaður lista-
maður, en hann er auðsjáan-
lega einriig sannmennlaður
maður, látlaus, Ijúfur og
lilýr i viðmóti. á'onandi verð
ur honum — og okkur •— að
þeirri óslc, að þessi för lians
lil íslands verði ekki hin síð-
asta.
Vatnsberinn.
Er forsvaraniegt að setja hann
upp á almannafæri ?
Fyrir nokki-u minntist eg á
það í smágrein i Vísi, að æslci-
Iegt væri að fá birta mynd af
líkneskj unni „ Va tnsberan-
um“, sem komið liefir til
orða að selja upp við Banka-
stræti. Fyrir nokkrum dög-
um birtist myndin i Vísi.
að orði kveðið. En höfundar
þessara verka og fyi’irsvars-
manna þeirra telja, að liér sé
um nýtt og göfugra form að
ræða en í list fyrri tima og En
margir leikmenn liafa gerzt þannig gerð, að þau beinlinis
lil að trúa þeim og reynt að ^ veld lirylling og viðbjóð
venja sig á að lialda, að þeim meiri liluta vegfarenda. En
sigi-a og þvlcja jafn sjálfsögð
og hún nú þyldr nýstárlqg.
Svo má e. t. v. breyta sinekk
og skilningi ahnennings méð
látlausum áróðri. Þá, en
Iieldur ekki fyrr, getur það
talizt forsvaranlegt, að opin-
berir aðilar eins og t. d.
Fegrunarfélagið og Bæjarráð
Reykjavikur hafi forgöngu
um það að setja upp á al-
mannafæri likneski á borð
við „Vatnsberann“, borgur-
um framtiðarinnar til augna-
yndLs.
En enn sem komið er, liygg
eg að þessi list eigi sér fleiri
andmælendur en meðmæl-
endur, og eg fullyrði, að fleiri
núverandi borgax-ar i Reykja-
vílc mundu harma það, ef
líkneski þetta yrði sett við
fjölförnustu götu bæjarins
en hinir sem gleddust yfir
því og teldu það heppilegt til
að glæða fegurðar- og lista-
smeklc uppvaxandi kvnslóð-
ar. Likneski sett af opinber-
um aðilum á opinbera slaði
geta yerið misjafnlega vel
gerð og misjöfn að listgildi.
þau mega aldrei vera
Mvndin var litil og gaf því þyki þetta mikil list og göfug, slílc er gerð Vatnsberans.

og þeir liafa talið, að það Fyrir því skora eg á Bæjar-
stafaði af fáfræði, liafi þeim ráð að setja EKKI líkneskið
eklvi fundizt svo. fáfræði sem af Vatnsberanum við Banka-
lieppilegasl væri að dylja,
svo að þeir vrðu ekki til at-
hlægis hjá spekingunum.
stræti.
Ef elcki er liægt að finna
eitthvað þekkilcgra til að
Skoðanir mínar á ]iessari prýða þann stað cn „Vatns-
list skipta ckki máli, og mun beranri“, gelum við vel látið
eg þvi ekki að þessu sinni
ræða það mál. En á hitt vil
eg benda, að cg Iicld, að þessi
gerð listar sé enn svo ný og
sé enn svo fáum geðþekk, að
liún verði elcki að sinni talin
lieppileg til að vera á al-
mannáfæri, sett þar af opin-
bei’um aðila. Hvað einstald-
ingar gcra i því efni á heimil-
um sínum eða við þau, verð-
ur eldd Arið gert, s\-o framar-
lega að það brjóti ekki frek-
olckur nægja grænt grasið,
gert í hinum gamla stíl Guðs
náttúru.
Vilji hinsvegar Fegrunar-
félagið sýna Ásmundi Sveins-
syni einlivern sóma, má það
gjarnan gera það. Ilann á það
slcilið fyrir liið fallega hús
sitt, sem liann með einstæð-.
um dugnaði hefir byggt með
eigin höndum og af litlum
efnum. Og eg skal elckert
amast við þvi, þó að „Vatns-
myndir um útlit líkneskjunn-
ar. En nú liefir líkneskjan
sjálf verið flutt út úr vinnu-
stofu Ásmundar Sveinssonar
myndliöggvara og stendur
þár bak við lnisið. Þar er því
hægt að sjá hana tilsýndar.
Eins og myndin sýnir, er
líkneskja þessi gerð í svipuð-
um stíl og mvndir ýmissa ný-
tízku málara. En samkvæmt
þeim stíl er það ekki talið!
nauðsynlegt eða rétt, að.
mvndirnar séu eftirlíking á:
því sem venjulegum augum
er sýnilegt. Hlutföll í mynd-J
um og likneskjum, scm eiga'
að s>’na mannlegan likama
t. d., eru oflast með öðrumj
liætti en í veruleikanum, svo(
að náttúrlegi r vanskapningar,
komast þar eklci i hálfkvisti
við. Oft eru t. d. handleggir
digrai’i cn bolurinn eða þá að
ýmsa líkamshluta vantar. í
auguin alls venjulegs fólks
eru þvi slikar líkneskjur ekki
fallegar, svo að ekki sé fastar
lega i bág við vægustu kröfur: berinn“ lians^ standi þar á
um velsæmi. hans eigiri lóð, en þó helzt að
Vera má, að þessi nýja liúsabaki.
slefna í listum eigi eftir að| Einar Magnússon.
AUGLÝSSNOAR

sem birtast eiga í blaðinu á laugardögum í
sumar, þurfa að vera lcomnar til skrifstof-
unnar Austurstræti 7,
eigi síðar en kl. 7
á föstudögum, vegna breytts vinnutíma sum-
armánuðina.
DAGBLAÐIÐ VlSIR. v ,