Morgunblaðið - 11.01.1917, Blaðsíða 2
2
O H G U NB L A ÐIÐ
Sjómentií
Við höfum
Færeyjapeysur, Trollbuxur, Slitföt, Ullarteppi þykk, hlý.
Slitfatatau.
Amerísk uærfðt á 4.80 settið.
Areiðanlega ódýrast í bænum og fleira nauðsynlegt á sjóinn.
TJusíursíræfi f
7fsg. G. Gunníougssoii, & Co.
Barnaball Rvíkarklúbbs
verður haldið í Iðnaðarmannahúsinu fimtudaginn 18. janúar,
að öliu forfallalausu.
Nánara á lista þeim, sem borinn verður til meðlimanna næstu daga.
Sljórnin.
Erl. simfregnir.
frá fréttaritara Isaf. og Morgunbl.).
K.höfn 9. jan.
Lloyd George, Briand og
Boselli forsætisráðherrar
bandamanna, sitja nú á
ráðstefnu í Rémaborg.
I»jóðverjar hafa tekið
Focsani í Rúmeníu og
handtekið þar 4000 her-
menn.
Dönsku gufuskipunum
Dannevirke, Ebro, Viking
og^ Næsborg befir verið
sökt.
Frá alþingi.
Dýrtíðaruppbótin.
Viðaukatill. þessa bera fram Jón
Jónsson og Þorsteinn fónsson þing-
menn Norðmýlinga.
A eftir málsgreininni »Frá upp-
bót þessari . . . hafa fengið eftir
þeim lögum* komi:
Landsstjórnin veitir þó engum
dýrtíðaruppbót samkvæmt tillögu
þessari fyr en hún hefir leitað um-
sagnar hlutaðeigandi bæjarstjórnar og
sveitarstjórnar um uppbótarþörfina.
Þeim, sem þær telja ástæðu til að
veita dýrtiðaruppbót, skal veitt upp-
bótin. En hliðri bæjarstjórn eða
sveitarstjórn sér hjá að láta í ljós
álit sitt um þörf einhverra á upp-
bót, skal leitað umsagnar þeirra
sjálfra um tekjur sinar og fjárhags-
ástæður. Sker stjórnin þá úr, hvort
þessum mönnum skuli veitt upp-
bót eða ekki.
Þá hafa komið fram tvær breyt-
ingartillögur önnur frá Bjarna frá
Vogi um að þeir sem njóta styrks
á fjárlögum skuli einnig fá dýrtíðar-
uppbót — og önnur frá Magnúsi
Guðmundss., Þorl, fónss., Stef.
Stefánss. og Þór. Jónss.) á þessa
leið:
Einhleypum mönnum veitist að
eins 3/5 dýrtíðaruppbótar þeirrar er
um getur.
Sfminn og
Stóra Norræna.
Svo sem kunnugt er, fór lands-
8ímastjórinn utan í síðastliðnum
nóvembermánuði, aðallega í þeim
tilgangi að semja við Stóra Nor-
rænafélagið um sæsímagjöldin.
En í lögunum um síma og samn-
ingum við það félag er það tek-
ið fram, að sæsímagjöldunum má
breyta — lækka þau — eftir sam-
komulagi milli málsaðilja. Kora
ist samkomulag ekki á milli lands-
símans og Stóra Norræna, er
samgöngumálaráðherra Dana ætl-
að að dæma í málinu — og
verða þá báðir að sætta sig við
úrskurð hans.
Forberg landssímastjóri kom
heim aftur úr utanförinni á að-
fangadag og tilkynti þá sköromu
síðar árangur ferðarinnar. Stóra
Norræna hafði gengið inn átölu-
verða lækkun á sæsímagjöldun-
um til Evrópu, svo mikla, að
gjaldið má nú heita vel viðun-
andi. Hvert orð til Danmerkur
t. d. kostar nú 35 a., en áður kostaði
það 45 aura, en 70 a. í byrjun.
Oss þótti fróðlegt að heyra
nánar um samkomulag það, sem
orðið hefir miili landsstjórnarinnar
og Stóra Norræna, og báðum þvi
landssímastjórann gefa oss upp-
lýsingar.
Þegar eftir komu landssíma-
stjórans til Khafnar, fór hann
ásamt Jóni Krabbe skrifstofu-
stjóra á fund samgöngumálaráð-
herrans, hr. Hassings Jörgensens.
Virtist hann vera málinu mjög
kunnugur og bað landsímastjórann
um fram alt að komast að ein-
hverju samkomulagi svo eigi
þyrfti hann að dæma í málinu.
Ráðherran virtist vera mjög
hlyntur skoðun okkar á raálinu.
Landssímastjórinn og Krabbe
sátu nokkrum sinnum 4 fundum
með forstjórum Stóra Norræna.
Var félagið í fyrstu mjög fráhverft
þvi, að sæsímagjaldið yrðij lækk-
að nokkuð að svo stöddu, vegna
hinna óvissu tíma, og að beðið
yrði með allar breytingar þangað
til ófriðurinn væri á enda. Fél-
agið hélt fram að hinar miklu
tekjur símans síðustu árin hefðu
eingöngu orðið vegna ófriðarins,
og að tekjurnar mundu minka
mjög að ófriðnum loknum. Lands-
símastjórinn var hér og á öðru
máli. Ennfremur var mikill
skoðanamunur milli félagsstjórn-
arinnar og landssímastjórans um
það, á hvern hátt bæri að haga
reikningsfærzlunni yfir sæsímann,
svo hún væri nákvæm og skýr.
Félagið vildi bæta miklum út-
gjöldum á reikninginn og gera
ýmsar breytingar, sem verða
mundu til þess, að útkoman sýndi
minni tekjur af sæsímanum, en
þær samkv. skoðun landssíma-
stjórans eru.
Landssímastjórinn mótmælti öilu
þessu og hélt fast fram, aðgjöld-
in væru lækkuð töluvert. Eftir
miklar bollaleggingar gekk Stóra
Norræna inn á kröfur landssíma-
stjórans um lækkun á sæsíma-
gjöldunum. Var ákveðið að sæ-
símagjöldin lækkuðu úr 40 ctm.
niður í 25 ctm. milli íslands og
Shetlajidseyja, og úr 25 til 15
ctm. milli Islands og Færeyja.
Lækkun þessi sparar sæsímanot-
endum ^á íslandi 40—50 þús. Tcr.
á ári á skeytum, sem frá Islandi
fara, án þess að tekjur landsím-
ans minki nokkuð við það. Stjórn-
arskeyti verða afgreidd fyrir
hálfvirði, svo sem blaðaskeyti, og
sparast nokkrar þúsundir króna
á því.
Ennfremur var ákveðið að reist
skyldi sterk loftskeytastöð í Fær-
eyjum og samband komið á milli
hennar og 'landloftskeytastöðvar-
innar í Rvík. Stöðina á Færeyj-
um skal reisa eins fljótt og kring-
umstæður leyfa.
Loks kom landssímastjórinn þvi
til leiðar, að Danir lækki síma-
gjöldin til íslands niður i 30 aura,
þegar ísland krefst þess og síma-
gjöldin héðan til Danmerkur og
Englands eru komin niður í
30 aura.
Ákveðið var og að þegar eftir
að loftskeytastöðin er kominn hér
á, skuli tilraunir gerðar með sam-
band við litla stöð, sem Stóra
Norræna er að láta reisa í Þórs-
höfn í Færeyjum. Náist viðunan-
legt samband á sú stöð að taka
við loftskeytum héðan ef sæsím-
inn skyldi bila. Kemur þá fram
það, sem áður hefir verið haldið
fram, að loftskeytastöðin er nokk-
urskonar varastöð fyrir sæsímann
og ætti þá aldrei að þurfa að
vera sambandslaust við útlönd
þó sæsíminn bili.
Ungiir maður
vanur ritstörfum
óskar eítir skrifstofuvinnu
nokkra tíma á dag.
Ritstj. visar á.
Húseigo min á Akranesi
(Hoffmannshús)
er tii ■ öiu eða leiga frá
14. maí n. k.
Semjið sem fyrst.
Yiihjálmur þorvaldsson.
Smjör og Rjúpur
kaupir hæsta verði
V. Þorvalílsson, á Akranesi.
Vel þroskaðar
Hyacinfer
til sölu á
Laufásv. 44.
Alt bendir til þess að sam-
komulag það, sem hefir komist á
með landssímanum og Stóra Nor-
ræna, sé að öllu gott fyrir oss
Islendinga. Það eina, sem ef til
vill mætti sitja út á samninginn
er, að ísland hefir gefið frá sér
réttinn til þess að fá sæsímagjald-
ið lækkað enn á ný, einhvern
tíma á næstu 9l/a árum. En að-
gætandi er það, að eigi má lækka
gjaldið svo mikið, að sæsíminn
ekki beri góðan arð styrk-
laust, ef alþingi á sínum tíma
ákveður að taka við rekstri sím-
ans — kaupa hann af Stóra Nor-
ræna.
Og það mun alþingi áreiðan-
lega gera, ef loftskeytin hafa þá
eigi verið beett svo mjög hvað
hraða snertir, að þau útrými sæ-
símum roeð öllu.
Það verður ekki annað sagt,
en að árangur af samningum
landssímastjórans við Stóra Nor-
ræna sé oss mjög hagstæður.
Landinu og landsmönnum sparast
afarmikið fé árlega á lækkun
gjaldanna, án þess þó að tekjur
simans minki við það. Það er
Stóra Norræna, sem lækkunin
lendir á.
Eftirtektarvert er það, að gjöld-
in milli Færeyja og útl. hafa og
verið lækkuð, án þess að Fær*
eyingar sjálfir hafi nokkuð gert
til þess. Meiga Færeyingar vera
Forberg landssímastjóra þakklátir
fyrir, engu síður en vér íslend-
ingar.