Morgunblaðið - 19.03.1917, Blaðsíða 1

Manudag
4. argaugr
Um bannlögin
heldur Árni Pálsson bókavörður
fyririestur
tnánudaginn 19. þ. m. kl. 9 í Birubúð.
Aðgöngunaiðar fást í bókverzlun ísafoldar í dag og við inn
ganginti.
(Milano-Film)
Sjónleikur í 3 þáttum, leikinn
af ágætum ítölskum leikurum.
Efni myndarinnar er áhrifamikið
afarspennandi og sérlega vel
leikin.
Skömtun.
Við höfum nú fengið skömtun á
sykri, kolum og steinolíu. Var það
ekki að óþörfu gert. En fleira verð-
ur að fylgja á eftir og er nú þó ef
til vill of seint að skamta sumt,
vegna þess að það er ekki til. Eða
hvernig fór með viðbitið?
Hermann Jónasson ritar í ísafold
þarfa hugvekju um fráfærur til þess
að afla meira skyrs og mjólkur, en
áður hefir verið. Aftur ritar G. Sv.
i ísafold og þykir lítið koma til
uppástungunnar. Kennir þar þeirrar
þröngsýni, er verið hefir versta arf-
leifð okkar íslendinga, að ekkert
annað sé hægt að gera heldur en
láta reka á reiðanum. Ef við geturn
skygnst svo langt úr dáðleysishýð-
inu, að við sjáum hvað aðrar þjóð-
ir hafa gert, hvernig þær hafa bylt
um öllu sínu þjóðlifi til þess að
vera sjálfum sér nógar, þá mundum
við sjá að grein Hermanns er ekkert
fleipur, heldur orð í tima talað. Eða
er nokkur maður svo skyni skropp-
inn að hann ætli það að við getum
ekið seglum eftir ófriðar-vindinum
án þess að breyta til í neinu um
þjóðarbúskapinn ?
G. Sv. þykir það ólíklegt, að þeir
menn taki nú upp fráfærur, er áður
hafa fundið að þær borga sig ekki.
En hver er ástæðan til þess að
sumum hefir fundist það að fráfærur
horgi sig ekki? Það er aðeins kjöt-
Verðið. En hvernig fer um kjötverð
haust? Vill G. Sv. fræða menn
á því hve mikils virði dilkar verða
1 haust, hve mikill munur er á þeim
°g hagalömbum og hve mikils virði
^tnytin er á sumri? Eg býst við
Því, að allir þeir bændur, sem nokk-
ör ráð hafa til þess, færi frá í sum-
ar ef þeir athuga vel allar horfur,
etrda þótt ekkert væri gert af yfir-
Valdanna hálfu til þess að koma því
* framkvæmd. En stjórnin ætti þó
^ athuga vel þetta mál og reyna
^ finna einhver ráð sem dugi til
fess að allir færi frá. í þessu blaði
ehr áður verið vikið að þvi (sjá
Morgunblaðið n. júní 1916) hver
nauðsyn væri á því að fráfærur legð-
ust ekki niður og hver heimska það
væri að eyða hinni miklu og ágætu
sauðamjólk í dilka. Get eg vísað
til þeirrar greinar um þetta mál og
skal svo, að þessum útúrdúr lokn-
um, snúa mér að aðalefninu.
Það heyrast raddir um það hér,
jafnvel frá hærri stöðum, að þröng
sé orðin í búi Reykjavíkur um rúg-
mjöl. Það er ofur eðlilegt. En hvar
er fyrirhygjgjan? Hún er hvergi,
alveg eins og með sykurinn. Hér í
blaðinu var bent á það í haust, að
það þyrfti að koma á sykurúthlutun.
Menn gerðu ekki annað en hrista
höfuðin út af þeirri fásinnu. En
hvernig værum við komnir ef sigl-
ingar hefðu tepst þá? Og nú er svo
komið, að farið er að úthluta sykri
og þykir mesti búhnykkur. Varla
mundi það hafa spilt þótt fyr hefði
verið leitað þess ráðs.
Af þessu hefðu menn átt að sjá,
að það hjálpar lítt að láta reka á
reiðanum þangað til i óefni er kom-
ið. Það dugar litt fyrir druknandi
mann að ætla sér að gripa í bakk-
ann þegar straumurinn hefir sogað
hann fram i miðja móðu. Allur er
varinn góður, ekki sízt á þessum
timum. Og stjórnin parý að skamta
fleira heldur en hún hefir %ert til
pessa. Hún þarf t. d. að skamta
brauð. Um það kallar ekki að fyrir-
hyggja heldur nauðsyn. Og helst
þyrfti hún að taka rögg á sig og
skamta nú pegar alla mjölvöru. Veit
eg vel að þvi fylgja ýmsir erfiðleik-
ar, en það er hægra við þá að fást,
heldur en þá erfiðleika, sem rísa upp
þegar alt er á þrotum og alls staðar
sér í botninn.
Við erum jafnan seinlátir íslend-
ingar og 'sverjum okkur altaf i ætt
við manninn, sem þótti það hart að
járnbrautarlestin skyldi ekki »doka
ofboðlítið við eftir sér«. Við ætlum
timanum altaf að biða eftir okkur í
stað þess að fylgjast með honum.
Og þótt við sjáum að 2llar nágranna-
þjóðirnar brynji sig með alls konar
'varúðarreglum, þá hreyfum við varla
hönd eða fót.
í sumar var bent á það í Morgun-
blaðinu, að koma ætti á allsherjar-
mötuneyti hér í bænum. Það hefir
ekki verið gert og verður liklega
ekki gert fyr en i síðustu lög. En
þarft hefði það verið. Það hefði
sparað tíma, gas og kol margra
manna, og auk þess hefðu margir
getað fengið þar heilnæmari og betri
mat, heldur en þeir fá heima hjá
sér. Og illa trúi eg öðru en þvi, að
sá komi tíminn, að bærinn fram-
reiði sjálfur mat handa ómögum sin-
um, að minsti kosti, hvernig sem
fer með stríðið og dýrtíðina. Það er
alveg í samræmi við hitt, að skapa
átvinnu handa þurfalingum. En á
þessum timum er eigi að eins verið
að hugsa fyrir þurfalingum, heldur
fyrir allri þjóðinni og þess vegna er
nú tími til þess að koma á alls-
herjar-mötuneyti hér i Reykjavik.
Illa færi þvi heimili, er léti hvern
sjálfráðan um það hvað hann tæki
sér til matar úr búrinu. Þess vegna
skamta húsfreyjurnar hverjum ein-
um eftir því sem þeim þykir bezt
henta.
En Reykjavík er ef til vill ekki
húsfreyja á sinu heimili. Hún leyfir
Hklega öllum að ganga í búrið og
taka mat að eigin vild, án þess að
hugsa neitt um það hvað lengi hrekk-
ur maturinn eða hversu hoTt það er
að láta eta fyrst það skársta og lifa
síðan á roðunum. A.
Erl. simfregnir.
frá fréttaritara Isaf. og Morgunbl.).
K.höfn 17. marz
Bretar sækja fram hjá Ba-
paume og Frakkar hjá Aisne.
Michael Alexandrowitch het-
ir tekið við yíirstjórn alls setu-
liðs í Rússlandi og virðist alt
benda til þess, að nýja stjórn-
in muni hafa fylgi.
Rússar hrekja Tyrki hjá
Kalikan.
Ameríkska skipinu Algon-
quin hefir verið sökt tyrirvara-
laust.
TILfJTi BÍÓ
Armur laganna
Stórfenglegur ítalskur leynilög-
reglusjónleikur í 3 þáttum,
72 atiiðum,
Leikinn af ágætum leikendum.
Mynd þessi er jafn spennandi
frá upphafi til enda, efnisrík
og vel leikin.
—II I I
1 eða 2 herbergi
óskar einhleypur vnaður frá 14. maf.
Tilboð merkt »G. S.« sendist af-
greiðslu Morgunblaðsins.
Prettir?
Verzlunarprettir eru svo lítt kunn-
ir hér á landi, að von er þó menti
varist þá ekki. En þeir fy gja í fót-
spor frjálsrar verzlunar, eins og
skuggi fylgir manni. Verður aldrei
of varlega brýnt fyrir mönnum að
vara sig sem bezt á erlendum skrum-
kaupmöanum, sem ginna fólk með
allskonar vélráðum.
Ein grein sllkrar verzlunar hefir
rutt sér til rúms hér á landi í ó-
þarflega stórum stíl. En jafnframt er
það sú verzlun er mest bindur, og
getur orðið — og er líklega þegar
orðin — landinu til stórtjóns. Skal
hér birtur útdráttur úr grein, sem
»íslendingur« flytur nú nýlega um
þetta efni.
Verzlunarhúsið Rosset i Paris aug-
lýsir að hver, sem vilji, geti fengið
fallega silkiskikkju eða annan skart-
grip, 40 franka virði fyrir einungis
2r/2 franka eða um 1 kr. 80 aura.1)
Nú vita allir, að ekki er hægt að fá
keypt hér i búðunum 29. kr. virði
fyrir 1 krónu og 80 áura, svo aug-
ljóst er að hér eru brögð í tafli.
Gangur þessarar »gjafa* verzlunar
er þannig: A. kaupir miða frá verzl-
uninni Rosset hjá kunningja sínum
fyrir 1 kr. og 90 aura, Ef A vill
svo eignast 29 kr. virði fyrir þessa
1 kr. 90 aura, verður hann að leysa
út póstkröfubréf á pósthúsinu frá
verzl. Rosset að upphæð 7. kr. 20
aura. í bréfi þessu eru fjórir miðar,
sem svo eiga að seljast fyrir 1 kr.
90 aura hver. A fær þannig að fullu
endurgoldnar þessar 7 kr. 20, en
svo verður hann að senda verzl.
Rosset nöfn og heimilsfang þeirra
fjögra, sem keypt hafa miðana. Þeir
x) Verzlunin Rosset reiknar frankann
72 aura þó hann gildi ekki nema
rúma 60 aura núna.