Morgunblaðið - 27.04.1917, Blaðsíða 1

Fðstudag
27.
april 1917
4 argaa^p
Í72
tölublaft
Ritstjómarsími nr 500
Ritstjóri: Vilhjálmur Finsen.
Isafoldarprentsmiðja
L 0. 0. F. 994279.
Afgreiðslnsimi nr. 500
Gamla Bio
21, 22,, 23., 24,, 25. o$
26. fáttar
verða sýndir í kvöld- og næstu
kvöld, fram til sunnudags.
Tölusett sæti má panta í síma
475 til kl. 5.
Pantaðir aðgöngumiðar afiaend-
ast í Gamla Bio kl. 7—8. -
Stefára Jónsson
læknir
tekur á móti sjiiklingum kl 5—6 i
lækningastofum Jóns lækuis Krist-
jánssonar, í Lækjargötu 6.
Bann,
Hérmeð banna eg alla umferð um
Bráðræðis- og Sauðagerðistúnið.
Sömuleiðisað börn séu þar að leikum.
Sé þessu ekki hlýtt mun eg leita
réttar mins að lögum.
Sveinn J. Einarsson.
Dugleg og góð
stúíka
óskast í vist frá 14. mai.
Hansson, Laugavegi 29.
U. M. F. Iðunn
Fundur í kvöld (föstudag) kl. 9 í
Bárunni (uppi).
Mörg skemtileg og áriðandi störf.
Síðasti fundur í vorl
K.F.O.E.
Afmælisfundur í kvöld kl.
8^/2, Upptaka nýrra meðlima.
Allar stiilkur, þótt utanfélags
séu, eru velkomnar.
Morgunblaðið
bezt.
í útlendum blöðum má að kalla
dagiega lesa um að gasnotkun
í þeitn og þeim bæ hafi verið tak-
mörkuð að raiklum mnn og sum-
staðar alveg tekið fyrir gasnotkun
og stöðvunum lokað, vegna kola-
skorts. Og nú er svo komið, að
Reykjavik er í sömu fordæming-
unni.
Gasstöðin hefir auglýst að fram-
vegis verði lokað fyrir gasið frá kl.
9 á kveldin til 5 að morgni. Með
því er tekið fyrir alla gasnotkan til
ljósa. Sparast að sjálfsögðu mikið
gas við það, því þó dagurinn sé
langur orðinn, virðist samt svo, sem
margir komist ekki hjá því, að láta
Ijós loga fram á nótt. En sparnað-
urinn, sem við Ijósgasbannið verður,
er hvergi nærri nógur. Betur má ef
dnga skal, því hugfast verður að
bafa, að qasstöðin er að protum komin
með kol 0g að pað má að eins takast
með ttrustu sparsemi Jrá allra gas■
notenda hálju, að haja gas handa
banum framundir miðjan júni mánuð.
Nú veit fólk hvernig það á að
snúa sér. Fyrir alla óþarfa eyðslu
kemur hefnd. í>að er oss sjálfum
fyrir beztu að spara gasið. Því
n eira sem sparað er, þess lengur
tndist sá litli forði, sem til er af
gaskolum.
En hvernig á að spara? Flestum
finst sem þeir spari eins og þeir
frekast geta, og finna engin ráð til
að takmarka gaseyðsluna meira en
gert er. En sannleikurinn er sá, að
mikið gengur i súginn, algerlega til
óþarfa.
Oft má sjá það, að fólk lætur
loga á gasi til að halda heitu vatni
í kaffi eða annað. En í stofunni er
ofninn kyndaður og gefur meira en
nógan hita, og vandinn ekki annar
en að setja ketilinn á ofninn. Til
að ylja vatn til þvotta má líka nota
ofnhitann, því víðast hvar mun lagt
í ofna enn þá, þó hverjum meðal-
hraustum manni væri vel fært að
lifa án þess, þessa veðurblíðu daga.
Og ekki væri það frágangssök, að
neita sér um að hafa heitan mat
nema einu sinni á dag. Kaffi- og
tehitun er meiri eyðsluseggur á gas-
ið, en nokkur maður gerir sér hug-
mynd um.
Þá er það og mikill munur hvað
soðið er. Fiskur þarf ekki nema
litla suðu, sumt kjöt t. d. nautakjöt
aftur á móti afarmikla. Fólk ætti
þvi, eldsneytisins vegna, að neyta
svo litils kjöts sem fært þykir. Og
það á ekki að líðast, að sjóða sein-
soðinn mat, án þess að hafa moð-
kassa. Það er sýnt og sannað með
reynslunni að moðkassinn, sem hægt
er að láta hvern smið smíða,
borgar sig á örstuttum tíma. Steik-
ing og kökubakstur ætti fólk að
forðast eins og mögulegt er, því
það eyðir mjög gasi.
Síðan naunit fór að verða um
ofnko), hafa œenn tekið upp á því
að Dota gasofna til hitunar. Slíkt
ætti að barma þegar í stað og taka
gasið algerlega af þeim, sem gera
sig seka í slíkri eyðslu. Og ekki
væri það fjarri sanni að banna þeim
heimilum gasnotkun, sem gera sig
seka um eyðslusemi á gasinu. Fólk
sýnir svo oft að það viil ekki spara,
þrátt fyrir nauðsyn þá sem á því
er, og því verður að neyða það til
þess að spara.
Gaseyðslan fer mjög vaxandi. Hinn
4. marz í fyrra var eytt 1510 rúm-
stikum af gasi í bænum. En í ár,
41 degi seinnaáárinu og þrátt fyrir
fiýtta klukku, var gaseyðslan 14. þ. m.
1520 rúmstikur. Að vísu mun fólk-
ið fleira, en samt dylst það ekki, að
illa er á haldið.
Gasstöðin er hætt að seija »koksc,
og notar það alt sjálf til að hita
upp ofnana, svo ekki geta bæjarbú-
ar náð sér í það, til þess að brúka
þegar gasið er þrotið.
Þrátt fyrir margvíslegar tilraunir
.er enn þá vonlaust um að fá gas-
kol frá útlöndum. En það skal skýrt
tekið fram, að meiri nauðsyn er á
gaskolnm hingað til landsins en ofn-
kolum, þvi hver 1000 ton af gas-
kolum gefa fyrir utan gasið 750 ton
af »koks«, og mundi helmingur þess
verða á boðstólum handa bænum.
En hvað tekur bærinn til bragðs
þegar gasstöðinni verður lokað? Og
hvað gerir stjórnin? Einhverja fyrir-
hyggju þarf að bafa, svo bærinn
eti ekki hrátt í sumar. Leiðin er til:
íslenzkt eldsneyti.
Erl. simfregnir
frð fréttaritara ísafoldar og Morgunbl
Kaupmannahöfn, 25. apríl.
Frá Berlín er sfmað, að
mótmæli hafi komið frá
Spánverjum gegn kafbáta-
hernaðinum.
Bretar tilkynna, að þeir
hafi sótt fram í gær og
handtekið 1500 menn.
Tyrkir tilkynna, að á
Irak-vígstöðvunum hafl
þeir hörfað táeina kíló-
metra norður á bóginn.
núw BÍÓ
Hálsmen
múmíunnar.
Sjóuleikur í 3 þáttum, útbúinn
á leiksvið af
Robert Dinesen.
Aðalhlutverkið leikur hinn heiras-
frægi kvikmyndaleikari
Valtiemar Psilander,
sem nú er nýlátinn.
Tölusetta aðgöngumiða má panta
í síma 107 allan daginn.
Hinir íslenzku
kaupmenn.
Fnndur í Grnndtvigs-húsi.
Mörg hundruð íslenzkir kaupmenn
komu i gær saman í Grundtvigs-
húsi til þess að ræða hið örðuga
ástand, sem þeir og ættland þeirra
er í. Bauð Carl Olsen kaupmaður
menn velkomna og samborgari hans,
hinn skörulegi Magnús Blöndalh
stýrði fundinum, en fyrsti ræðumað-
ur var Emil Nielsen forstjóri hins
íslenzka Eimskipafélags. Herra Niel-
sen skýrði frá örðugleikum þeim,
sem á siglingum væru, en herra
Boye Melsted stakk upp á að beina
málum sinum til Zahle forsætisráð-
herra.
Hófust nú fjörugar umræður og
fóru þær aðallega fram á hinu ís-
lenzka máli, en hljómaði djariega
i vetrardimmum salnum, með hin-
um mörgn, svipsterku þögulu ver-
nm, sem að gömlum íslenzkum sið
höfðu tekið sér sæti meðfram lang-
veggjunum. Að eins fáir sátu við
borðin. Fundarstjóri þaggaði þegar
í stað niður allan klið og málæði.
Það kom í ljós að naumt væri
um matvæli og aðalega væri út-
litið slæmt að því er rúgmjöls-
birgðir snertir. Af þeirn sem þátt
tóku í umræðunum skulum vér nefna
Asgeir Pétursson, Akureyri, Jensen-
Bjærg, Reykjavik, Hallgrimm Bene-
diktsson (ákafan íþróttamann, sem
hefir tekið þátt i olympisku leikun-
um í London og Stokkhólmi sem
kappi), Þorbjörnsson, Reykjavík,
Þorsteinsson, ísafirði, og frú Bjarn-