Morgunblaðið - 15.07.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Erí. símfregnir
frá fréttar. Isafoldar og Morgunbl,
Þýzka stjórnin segir
af sér.
Kmhcfn, 14. júlí.
Berlíner Tageblatt kunn-
gerir, að Bethman Hol-
weg ríkiskanzlari hafi af-
hent keisaranum lausnar-
beiðni sína og.allrar prúss-
nesku stjórnarinnar.
Keisarinn og ríkiserf-
inginn sitja nú á ráð-
stefnu með Hindenburg og
Ludendorff hershöfðingj-
nm, og foringjum stjórn-
málaflokkanna.
Þingfundum hefir verið
frestað nm óákveðinn
tíma.
Bærinn kaupir
vatnsall J_ Soginu.
I gær gerði borgarstjóri fyrir hönd
Reykjavíkurbæjar kaupsamning við
eiganda jarðanná?Bíldsfells og Tungu
í Grafningi, Guðm. Þorvaldsson, um
kaup á vatnsafli i þeim hluta Sogs-
ins, sem tilheyrir þessum jörðum,
að Kistufossi einum undanskildum.
Kaupverðið er 30 þúsund króna.
Þetta er stórmerkilegt mál fyrir
Reykjavíkurbæ og munu vera gleði-
tíðindi öllum, sem hafa áhuga fyrir
því að hér komi upp stór rafmagns-
stöð, sem verið getur til frambúðar
um langt skeið.
Frá lestrarsal alþingis.
Sig. Þóroddsson á Litla-Hólmi
í Leiru, sækir um styrk til að fá
sér tiibúinn fót.
U. M. F. íslands sækir um að
hækkaður verði styrkur til þess
úr 2000 kr. upp í 4000 kr. á ári.
Fiskifélag íslands sækir um
10 þús. kr. á ári til erindreka
erlendis.
Fiskifélag íslands sækir um 52
þús. kr. f járstyrk handa félaginu.
Sig. Þórðarson frá Söndum
sækir um 2000 kr. styrk til fram-
halds á námi við hljómlistaskól-
ann í Leipzig.
Davíð Stefánsson frá Forna-
Hvammi, sækir um 2000 kr. styrk
og 4000 kr. lán úr viðlagasjóði
til gistihússbyggingar.
Matth. Þórðarson sækir um
eftirlaunaviðbót fyrir frú Guðrúnu
Olafsdóttur, prófastsekkju frá
Otrardal.
Erindi kvenna á Akureyri um
styrk til að koma upp kvenna-
skóla þar.
Listvinafélagið sækir um 1000
kr. árlegan styrk.
Ellefu útgerðarfélög í Reykja-
vík og Hafnarfirði og Halldór
Þorsteinsson útgerðarmaður, skora
á alþingi að f e 11 a frumvarp
um einkasölu landssjóðs á kolum
og önnur lík, er fram kynnu að
koma.
Þjóðverjar
og Belgía
Fyrirætlanir von Bissing
Ensk blöð flytja greinar úr þýzk-
um blöðum um nokkurs konar
»pólitiska erfðaskrác, sem von Bissing
landstjóri í Belgíu hafði látið eftir
sig. Eins og kunnugt er andaðist
hann í vor. Erfðaskráin bregður upp
skýru ljósi um fyrirætlanir Þjóðverja,
eins og þær hafa verið. En það er
hætt við því að þeir komi þeim ekki
öllum í framkvæmd.
Skyldan.
Þessi greinargerð v. Bissing byrjar
á að tala um þá helgu skyldu, sem
hvili á Þjóðverjum, til að halda
Belgíu á valdi sinu, sérstaklega
verði hún bráðnauðsynleg hernaðar-
stöð í »næsta stríðinu*, bæði vegna
hafnanna og svo vegna þess hversu
auðugt iðnaðar og kolaland Belgía
sé. Mælir hann sterklega á móti
þvi að Þjóðverjar geti gert sig ánægða
með það, að fá að eins land að Maas-
fljóti, — að sjónum verði þeir að
komast, hvað sem kosti.
Að vernda Flæmingja.
í síðari huta greinarinnar er talað
um að Þjóðverjum beri skylda til
að frelsa Flæmingja.
»Á meðal Flæmingja*, segir v.
Bissing, »eigum við marga opinbera
vini, og auk þess marga, sem ekki
vilja láta á sér bera, en sem mundu
verða fegnir að komast í samband
við Þjóðverja. Einnig mundi þetta
verða mjög mikils virði fýrir fram-
tíð Hollands. En jafnskjótt sem við
sleppum verndarhendi vorri af Flæm-
ingjum, þá munu Vallónar og franski
flokkurinn gera Flæmingja tortryggi-
lega fyiir Þjóðverjæ-meðhald og kúga
þá gersamlega. Við verðum því að
gera alt sem við getum til þess að
vonir Flæmingja verði ekki sviknar.
Marga þeirra dreymir að vísu um
að verða gerðir að alsjálfstæðu kon-
ungsríki, en svo gjarnan sem við
viljum vernda Flæmingja, þá megum
við þó aldrei stuðla að þvi, að þeir
verði gerðir alsjálfstæðir. Vegna
þess að rígur er i þeim gegn Vallón-
—
um, þá munu þeir eins og germansk-
ur kynstofn verða Þýzkalandi mikill
styrkur, ef þeir eru þar í sambandi.
En ef við færum að stuðla að
þvi, að sérstakur flæmskur partur af
Belgíu yrði gerður að óháðu riki,
þá munduin við baka okkur með
því mikil óþægindi, auk þess sem
vér færum þá líka á mis við mikil
þægindi, sem eru við að hafa alla
Belgíu undir þýzkri stjórn. Það er
t. d. nauðsynlegt vegna flotastöðvar
okkar i Antverpen, að hafa alt land-
ið i kring frjálst til aðdrátta. — A
þeanan hátt mundum við að öld
liðinni frá Vínarfundinum fá tæki-
færi til að leiðrétta þau axarsköft,
sem við gerðum þar. Arið 1871,
þegar Prússar tóku Elsass-Lótringen,
sem þeir gjarnan vildu hafa náð í
strax þegar Vínarfundurinn var hald-
inn, þá var byrjað að leiðrétta þessi
axarsköft. Og þess vegna dugar nú
ekki að vera með neinn tepruskap,
að eins til að lenda inn í aðrar
villur verri hinum fyrri«-
AB halda uppi heiBrinum.
Þvi næst bendir v. Bissing á, að
það að sleppa ekki Belgíu sé einasta
leiðin til að halda uppi heirði sínum
í augum Englendinga og annarsstað-
ar, og koma i veg fyrir að Þjóð-
veijar verði álitnir aumingjar. Þeita
yrði lika til þess að bæta dálítið
upp á álit þeirra, sem »diplomata«
út á við. Þá bendir hann lika á,
hvaða fásinna það sé, sem sumir
Þjóðverjar haldi fram, að nokkur
hætta sé i því fólgin að innlima
land, sem ekki sé þýzkt, og heldur
síðan áfram á þessa leið:
Konungur Belga.
Það er ekkert útlit fyrir það að
mögulegt sé að komast að nokkrum
samningum við Belgakonung og
stjórn hans um stöðn Belgiu innan
þýska ríkisins, og auk þess munu
Bandaveldin ekki í íriðarsamningun-
um viðurkenna neitt slíkt sérstaklega
fyrir Belgiu. Það sem okkur því
ber að varast við friðarsamningana,
er það, að vera nokkuð að skegg-
ræða um hvað gera skuli við Belgíu,
heldur standa fast á rétti vorum til
hennar sem hertekins lands. — Að
vísu er það satt, að eigi ber að gera
oflítið úr þessu atriði með konung-
inn, því að ef vér höldum þessari
beinu stefnu, þá mun hann verða
settur af og dvelja utan lands sem
svarinn fjandmaður okkar. En það
ber ekki að láta sér i augum vaxa,
en aftur á móti hrósa happi yfir
því að vera lausir við að fást nokk-
uð við konungsvald á þessum stað.
Auðvitað mun enginn konungur
viljugur selja af hendi land sitt við
sigurvegarann, og Belgakóngur getur
þá auðvitað hvorki sjálfviljugur lagt
niður völdin né þolað að þau verði
neitt skert. Alit hans mundi þá
minka svo mikið við það, að slikt
mundi verða til meiri óþæginda en
gagns fyrir veldi Þjóðverja.
Við ýms tækifæri hafa einmitt
sjálfir Englendingar talið hertekningu
mjög heitbrigða og einfalda réttar-
framkvæmd, og hjá Machiavelli ■
stendur, að hver sá sem girnist yfir-
ráð yfir einhverju landi, sé neyddur
til að setja konunginn af og jafnvel
taka hann af lífi. — Þetta kann að
virðast nokkuð strangt, en svo verð-
ur það að vera, ef framtið Þýzka-
lands á að verða trygð, og ef við
eigum að fá nokkrar bætur fyrir þá
eyðileggingarstyrjöld, sem hafin hefir
verið gegn okkur«.
AlræBismaBur eftir friBarsamninga.
Að lokum vill v. Bissing að eftir
friðarsamninga verði Belgíu stjórnað
af alræðismanni, eins og nú, og ber
þá um leið saman verðmæti Belgíu
og Congolandsins í Afriku. Hon-
um farast orð á þessa leið:
»í allmörg ár verðum við að halda
núverandi alræðisstjórn. Það er hið
einasta stjórnarfyrirkomulag, sem
með hervald að baki getur undir-
búið friðsamlega stjórn síðar. Inn-
limuninni munu flæmingjar og líka
allmargir Vallónar heilsa sem lausn
frá óvissu og fánýtum vonum. Báð-
ir kynstofnar munu læra að sætta
sig við hið nýja ástand þegar búið
er að reisa við möguleikana til
rýrnar ánægjulegrar umgengni og
viðskifta. Vollónar geta líka og
skulu neyddir til að ákveða það á
þessu tímabili hvort þeir vilja sætta
sig við þetta nýja fyrirkomulag
eða hvort þeir kjósa heldur að fara
af landi burt. Þeir sem eftir verða
i landinu verða að viðurkenna þýzk
yfirráð og eftir vissan tíma að þeir
taki upp þýzkt þjóðerni.
Alla hálfvelgju og miðlun í þessu
máli verður að forðast umfram alt.
Að gerast efablandinn og óákveðinn
á þessum örlagastundum Þýzkalands,
væri hróplegt ranglæti gegn því blóði
sem úthelt hefir verið.
Það mundi eg t. d. kalla hálfvelgju-
miðlun, ef að eins ætti að halda
Belgíu sem veði gegn því að okkur
væri skilað nýlendum okkar og leyft
að auka þær. Viðvíkjandi nýlendu-
aukningu vorri, þá kemur Belgíu-
Congo fyrst til mála, jog svo sann-
arlega ber líka að leggja kapp á að
ná því landi. Og mikla áherzlu vil
eg leggja á þá staðhæfingu að vold-
ugt þýzkt nýlenduriki sé alveg ó-
missandi fyrir framtíðarveldi Þjóð-
verja. Og þá vil eg llka um leið
benda á það, að einmitt þeir land-
vinningar i kring um okkur verða
mest virði, sem stefna að því að ná
frjálsræði á sjónum og óþvinguðu
sambandi við nýlendurnar. Með öðr-
um orðum, þeir sem berjast fyrir
nýlendupólitíkinni verða einmitt að
standa fast á því að halda Belgíu-
stiöndinni, og landinu þar upp af.
Því að ef við gefum upp þessa strönd,
þá mun floti vor missa stöðvar sem
eru mikilsverðar til þess að geta
verndað nýlendurnar og haldið þeim
saman. —