Morgunblaðið - 17.07.1917, Blaðsíða 1

I»riðjudag
17.
júlí 1917
HORGDNBLASID
4. árgangr
252.
tölublað
Ritstjórnarsimi nr. 500
Ritstjóri: VilhjAlmur Finsen
ísafoldarprentsmiftja
Afgreiðslusimi nr. 500
Reykjavíkur
Biograph-Theater
Talsfmi 475
610
Hin ágæta myndPaladsleikhiissins
Rýtingurinn
Sjónleikur í 3 þáttum, leikinn
af Svenska Biographteatern
Stockholm.
Mynd þessi er framúrskarandi
efnisrík og áhnfamikil og er
talin vera ein með þeim beztu
sem þetta félag hefir búið til.
Aðalhlutv. leikur
LiU Beck
af framúrskarandi snild.
Börn fá ekki aðgang.
Erl. símfregnir.
Frá fréttaritara ísafoldar og Morgunbl.
K.höfn 15. júli.
Það er nú opinberlega
tilkynt frá Berlín, að Beth-
mann-Hollweg ríkiskanzl-
ari sé farinn trá og dr.
Michaelis tekinn við völd-
ttm af honum.
Sendiherra Þjóðverja i
Kaupmannahðfn, Brock-
dorff-Rantzau, verður ut-
anríkisráðherra í hinni
nýju stjórn.
I»ýzku blöðin eru yfirleitt
ánægð með stjórnarbreyt-
inguna.
Finska þingið heflr lýst
yflr sjálfstæði Finnlands.
Hermál og utanríkismál
heflr landið sameiginleg
við Rússa.
Rússar hafa farið yflr
Lomnitza og halda áfram
sókninni. Þeir hafa enn
tekið 1000 fanga.
Frá alþingi.
Nýungar.j
• 1. Frv. til laxveiðilaga flytja
■ þeir í neðri deild Jörundur Brynj-
ólfsson og Benedikt Sveinsson.
Vilja þeir umturna á ýmsan hátt
gömlu lögunum frá 1886. Telja
þeir að veiðitilhögun og veiðiaðferð-
ir ýmsar við laxveiði, sem nú eru
Síúíhu vatifar
i kökubúðina á Thjja-Landi nú þegar.
Komi á Hotel Island. 27, kl. 12—1.
Nýja bifreiðarstööin, Laugavegi 12.
Bifreið fer til Grindaviknr og Keflavíknr
í kveld kl. 6.
■*4 (h* i ► ' ''{) dfgt
Tlokkrir menn geta fengið far.
heimilar, spilli mjög veiðinni, og
verði ekki skjótlega bætur á því
ráðnar, megi búast við því, laxveið-
in hér á landi gangi smám saman
til þurðar.
Frv. er all-Itarlegt í 16. greinum.
Af fyrirmælum þess má nefna, að
laxveiðitiminn er ákveðinn frá 15.
júni til 30. ágúst, en friðaður skal
þó laxinn vera 84 stundir í viku
(nú 36), eða frá miðnætti aðfara-
nótt laugardags til hádegis á þriðju-
dögum. Þó má stangaveiði fara fram
frá 15. mai til 30. ágúst. Adráttar-
veiði má stunda frá hádegi til mið-
nættis (nú frá dagmálum til nátt-
mála). Laxveiðihéruð kjósi sér lax-
veiðistjórnir, er skrásetji laxveiði-
stöðvar (lagnir og lagnetsstæði), og
má enga aðra veiðistöð nota, en
þær, sem skrásettar eru.
Hreppstjórum er ætlað að hafa
eftirlit með því að lögunum sé hlýtt.
Vanræki hreppstjóri að kæra brot,
sem hann veit um, telst hann sam-
sekur og skal sæta jafnháum sekt-
um og lögbrjóturinn. í gildandi lög-
um er sektarupphæðin, sett alt að
100 kr., en f frumvarpinu er hún
ákveðin frá 50 til 2 þús. kr.
2. Landbúnaðarnefnd efri deild-
ar, sem hefir haft til athugar frv.
Magnúsar Torfasonar um sölu á
hluta úr jörðinni Tungu í Skutuls-
firði með skógarítaki, hefir látið uppi
álit sitt og leggur til, að stjórninni
sé heimilt að selja eignina ísa-
fjarðarkaupstað fyrir 4200 kr. eins
og farið er fram á í frv.
3. Alit er komið frá allsherjar-
nefnd efri deildar um stjórnarfrv.
um framkvæmd eignamáms. Nefnd-
in er frumvarpinu samþykk f aðal-
atriðum, telur almennar reglur um
þetta efni hafa verið nauðsynlegar,
en kemur þó fram með nokkrar
smávægilegar breytingartillögur.
4. í Nd. flytur Matthfas Ólafsson
frv. um atvinnu við vélqœzlu á mótor-
skipum.
í frv. eru heimtuð ákveðin skil-
yrði um kunnáttu 0. fl. að geta
verið vélstjóri á mótorskipi. Vél-
stjórar sem lögskráðir hafa verið
áður en lögin ganga í gildi, missa
þó ekki rétt sino,. og einnig er sett
bráðabirgða ákvæði um að stjórnar-
ráðið megi, meðan vélstjóraskólar
séu ekki settir á stofn, veita undan-
þágu frá ákvæðum laganna þeim
mönnum, sem staðist hafa próf á
vélstjóranámsskeiði Fiskifélagsins.
í ástæðum sínum tekur flm. fram,
að það sé hvorttveggja að krefjast
verði nokkurar þekkingar af þeim,
er fara með mótora, jafn dýrt tæki
og þeir séu, auk þess sem öll
skipshöfnin geti átt lif sitt undir
vélstjóranum, og svo sé hitt og
sjálfsagt, að tryggja þeim, sem þekk-
inguna hafa, rétt til atvinnunnar
fram yfir hina. Bráðabirgðarákvæð-
ið telur hann nauðsynlegt, þvi að
ella geti orðið skortur á vélstórum
í bili.
Úr efri tleild 1 gær.
Þrjú mál voru á dagskrá:
1. Stjórnarfrv. um þóknun til þeirra
manna, erberavitni fyrir dómi;
2. umr.
Framsögumaður Kristinn Daníels-
son gerði grein fyrir tilgangi frum-
va-psins og breytingartillögum þeim,
er allsherjarnefnd hefir borið fram.
Aðrir tóku ekki til máls.
Allar breytingartillögur nefndar-
innar voru samþyktar og frv. vísað
til 3. umr. í einu hljóði.
2. Stjórnarfrv. um viðauka við
samþyktarlög um kornforðabúr
til skepnufóðurs; 2. umr.
Framsögumaður, Gruðjón Guð-
laugsson mælti nokkur orð fyrir því,
að frv. yrði samþ. óbreytt, en aðrir
þögðu.
Frv. var vísað til 3. umr. með
13 samhlj. atkv.
3. Frv. um stofnun nússtjórnar-
skóla á Norðurlandi; 1. umr.
Flutningsmaður Magnús Kristjáns-
son, hét þvi út af áminningu for-
seta á siðasta fundi, að vera ekki
langorður. Benti hann á, hver nauð-
syn væri á [slíkum skóla, ogmál
þetta hefði verið 'lengi á döfinni
nýjn bíó
mn
prógram
i hvötdt
nyrðra og komið fyrir þingið áður,
þótt því hafi þá ekki auðnast fram
að ganga. Nú væri málið í hönd-
um ötullra og mentaðra kvenna, for-
stöðunefndarinnar, sem hefðu fullan
hug á að koma því fram, og mundi
þeirra málstaður, eins og öll góð
mál, sigra fyr eða síðar. Frv. vildi
hann vísa til mentamálanefndar og
treysti hann þvi, að sú nefnd og
deildin væri skipuð svo þroskuðum
mönnum og mentuðum, að þeir
samþyktu þetta þjóðþrifamál. Ef mái-
ið ætti að falla, vildi hann heldur,
að neðri deild réði því bana.
Sigurður Jónss., ráðherra, tók mjög
eindregið í sama streng um þörfina
á húsmæðraskóla norðanlands, eða
búnaðarskóla fyrir konur, og taldi
málið svo mikilsvert þjóðfélagina í
heild, að nauðsyn væri á, að bætt
yrði sem fyrst úr þessari brýnu
þörf. Benti hann m. a. á sannindi
hins fqrnkveðna: »Ef bóndinn eyð-
ir, brennur búið hálft. Ef konan
eyðir, brennur búið alt«. En ræðu-
raaður hallaðist fremur að því að
reisa slíkan skóla á sveitaheimili en
á Akureyri og las upp áskorun frá
nokkrum konum úr öllum sýslum
norðanlands um að þessi skóli yrði
settur í sveit. Akureyrarbæ væri
að visu þörf á slíkum skóla, en úr
því mætti bæta með því að reisa
þar annan sérstakan skóla, er nyti
riflegs styrk af almannafé.
Magnús Kristjdnsson skýrði frá, út
af skjali því, er ráðherra las upp,
að á lestrarsal þingsins lægju áskor-
anir frá konum víðsvegar norðan-
lands, alt að tveim þúsundum tals-
ins, um að skólinn yrði reistur á
Ákureyri eða þar i grend, en ann-
ars vildi hann ekki láta þingið
ákveða neitt um, hvar skólinn ætti
að vera. Það ætti stjórnarráðið að
gera með ráði fræðslumálastjóra,
þegar að því kæmi.
Frumt. vísað til 2. umr. mtð 12
samhlj. atkv. og til mentamálanefnd-
ai með 10 samhlj. atkv.
Úr neðri deild í gær.
Frumv. um breyting á lögum
um almennan ellistyrk samþ. og
vísað til 3. umr. í e. hlj.
Frumv. um stimpilgjald visað til
2. umr. og fjárhagsnefndár.