Morgunblaðið - 25.09.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
skirteini í utanlahdssiglingum. Sé
um gufuskip að ræða, hefir sá einn
réttinn, sem fengið hefir einnig
skírteini það, er um getur í n. gr.
10. gr. Sá einn getur öðlast
skipstjóraskirteini i utanlandssigling-
um, er:
a er fullveðja;
b hefir eigi verið dæmdur fyrir nokk-
urt það verk, er svívirðilegt er að
almenningsáliti;
c sannar, að sjón hans sé svo full-
komin, sem nauðsynlegt er fyrir
stýrimenn;
& hefir staðist hið almenna stýri-
mannspróf við styrimannaskólann
í Reykjavik;
e hefir verið stýrimaður eigi skemur
en 24 mántiði á verzlunarskipi í
utanlandssti'linqum, 01; af peim tlma
eiqi skemur en 12 mánuði yfirstýri■
maður, eða einn stýrimaður á
verzlunarskipi i utanlandssigling-
um, eða hefir verið 12 mánuði
skipstjóri á fiskiveiðaskipi í utan-
og innanlandssiglingum og 12
mánuði stýiimaður á verzlunarskipi
í utanlandssiglingum.
11. gr. Sá, er öðlast hefir skip-
stjóra- eða stýrimannsskírteini í ut-
anlandssiglingum, og auk þess sann-
ar með vottorði, að hann hafi staðist
próf í gufuvélafræði fyrir skipstjóra
og stýrimenn við stýrimannaskólann
í Reykjavik, á kost á að fá viðauka-
skírteini þessu til sönnunar hjá
Stjórnarráði íslands.
12. gr. Rétt til að vera stýri-
maður í ntanlandssiglingum á ís-
lenzku verzlunarskipi, eða í innan-
landssiglingum á islenzku verzlunar-
skipi, sem er stærra en 300 lesta,
hefir sá einn, sem fengið hefir stýri-
mannsskirteini í utanlandssiglingum.
Sé um gufuskip að ræða, hefir sá
einn léttinn, sem fengið hefir skir-
teini það, sem getur umin.gr.
13. gr. Sá einn getur öðlast stýri-
mannsskirteini á verzlunarskip i utan-
landssiglingum, er:
a. hefir eigi verið dæmdur fyrir nokk-
urt það verk, er svívirðilegt er
að almenningsáliti;
b. sannar, að sjón hans sé svo full-
komin, sem nauðsynleg er fyiir
stýrimenn;
c. staðist hefir hið almenna stýii-
mannspróf við stýrimannaskólann
i Reykjavík;
d. hefir verið fullgildur háseti á verzl-
unarskipi, minst 18 mánuði, og
af þeim tíma minst 12 mánuði í
utanlandssiglingum, eða hefir verið
12 mánuði fullt'ildur háseti á fiski
veiðaskipi í utan- og innanlands-
siglingum og 12 mánuði fullgild-
ur háseti á verzlunafskipi.
Athygli skal vakin á því, að und-
anþága er þvi að eins gefin að eng-
inn skipstjóri sé fáanlegur er hafi
full réttindi. Sama á sér einnig stað
um stýrimenn, Hnnfremur að það
er alheimsregla að undanþága til þess
að stjórna verzlunarskipi í millilanda-
siglingum er ekki gefin þeim skip-
stjórum, er eigi hafa verið stýrimenn
á millilandaskipum skemur en 12 mán-
uði, eða stýrimönnum, sem eigi hafa
verið v hásetar á verzlunarskipum i
millilandasiglingum skemur en 12 mán-
uði. Virðist þessi tími eigi nema
sanngjarn til þess að hægt sé að bera
fult tráust til yfirmanna skipanna.
Emil Nielsen
útgerðarstjóri E. í.
Hetjudáð eða vitfirring?
»Herfylki hinna dauðavígðu kvenna
er farið til vígvallsrins*. Þannig var
til orðatekið íeinni tilkynningu Rússa
í sumar. Þá komu svo margar,
ótrúlegar fregnir frá Petrograd, að
þessu var lit'll gauþnur gefinn. O'
þó lýsir þessi fregn nýrri hlið
á hernaðar-vitskerðingunni, á hinu
síðasta og æðistryltasta stigi hennar.
Þvi að kvennahersveit þessi hefir
vígt sig hinum ógurlega vígvallar-
dauða. Hún ætlar að fórna sér til
þess að reyna að jafna innbyrðis
sundrungina í Rússlandi, svo að það
geti unnið sigur.
Það er Kerensky, mesti maður
Rússa, maðurinn, sem ætlar að koma
því í verk, er aðrir álíta ófært —
það er hann, sem hefir komið þess-
ari hersveit á laggirnar.
Fréttaritari »Svenska Dagbladet’s*
hefir gefið nokktar cpplýsingar
um stofnun og hlutverk þessarar
hersveitar, og segir hann svo frá:
— »Hersveit hinna dauðavígðu
kvenna« er eiginnafn hersveitarinn-
ar, segir foringi hennar blátt áfram.
Hversvegna hún heiti því nafni?
Það er vegna þess, að hún hefir
sérstakt hlutverk að vinna. í her-
sveitinni eru eingöngu sjállboðaliðar,
og þessi heisveit á að ganga á und-
an áhlaupshersveitunum, þegar sókn-
in befst aftur. Og meðan nokkur
kona úr hersveitinni er uppi stand-
andi, er hlutverki hennar eigi lokið.
Þær eiga altaf að vera fremstar í
orrahríðinpi, þangað til þær eru
allar fallnar — eða striðinu er lok-
ið. En ófriðurinn er svo mann-
maunskæður og hersveitin svo lítil,
að það eru lítil líkindi til þess að
hún sjái ófriðailokin, segir foring-
inn.
Lifið og sálin i þessari hersveit
er foringi hennar, frú Butschkaijova.
Hún er mjög blátt áfram í viðmóti,
en Ijónhuguð. Maður hennar féll í
ófriðnum og gekk hún þá sjálf í
herinn. Hún hefir fengið Georgs-
krossinn fyrir frækilega framgöngu
og auk þess verið gerð að undirliðs-
foringja. Þegar sundrungin varð i
her Rússa tók hún sér ferð á hend-
ur til Petrograd til þess að vinna á
móti þvi illa ástandi, og þá var það
að Kerensky gaf henni hugmyndina
að þvi, að koma á íót kvennaher-
sveit.
Ti'gangurinn var að eins sá, að
reyna með því að hafa góð áhrif á
herinr, því að á styrkleika kvenn-
anna er ekki svo mjög að treysta.
Fimm hundruð konur gáfu sig
fram til herþjónustu, en helmingur
þeirra gekk sr skaftinu þegar farið
var að æfa þær. Foringinn gerir af
ásettu ráði sem mestar kröfur til
hverrar. í herdeildinni eru konur
af öllum stéttum, ungar og gamlar.
giftar og ógiftar. Hið eina skilyrði,
sem sett er fyrir inntöku í hersveit-
ina; er það, að læknir álíti þær likam-
lega hæfar til þess að standa í slik-
um stórræðum, sem þeim er ætlað
og að foringinn treysti því að þeim
sé fullkomin alvara með það að fórna
sér fyrir föðurlandið. Æfingarnar
voru ákaflega erfiðar. 1 margar vik-
ur urðu konurnar að vera að æfing-
um 12 stundir á dag og þeim var
aldrei leyft að yfirgefa herskála sinn.
Undirforingi hersveitarinnar er
kornung stúlka, dóttir Skrydlov flota-
foringja.
— Engin einasta kona í hersveit-
inni — segir fréttaritarinn — hefir
á sér nokkurn æsingabrag eða upp-
gerðar hetjusvip. Þær eru allar eins
og þreyttir verkamenn, sem þrá hvíld
og frið. Og þó er eitthvað svo ótta-
legt að sjá þenna hóp af grannvöxn-
um og stuttfæltum konum, að maður
verður að bíta á jaxlinn til þess að
hljóða ekki.
Er þeita hetjudáð eða vitskerðing?
Bæði af hálfu kvennanna og mann-
anna, sem hafa þær til þessa? Eru
þetta gyðjur og hetjur, eða eru það
vitskertar konur, sem ætla að trylla
hermennina með því að láta slátra
sér fyrir augum þeirra ? Eg hefi séð
nóg af ófriðnum þá er eg yfirgef
skáia hinna dauðavígðu kvenna I
Mér finst eg hafa séð meira heldur
en þótt eg hefði séð sprengikúlu
slá niður í þétta heifylkingu.---------
Mun hersveitin ná takmarki slnu?
Fær hún aftur talið kjark i her
Rússa og sameinað hann ? Eða verð-
ur hún til þess, ásamt mörgu öðru,
að opna að lokum augu heinaðar-
þjóðanna fyrir því, að -ógnir stríðs-
ins, hin tilgangslausa æðisgrimd,
verði einhversstaðar að takmarkast?
Á myndinni hér að framan, sjást
nokkrar af skjaldmeyjum þessum,
er skipa hersveit hinna dauðavígðu
kvenna. Eru þær inni i rakarastofu
og láta snoðklippa sig svo að hárið
verði þeim eigi til óþæginda þegar
þær eru komnar til vígvallarins.
Matvæli Þjóðverja.
(Eftir Oswald Schuette fréttaritara
»New York Globe« og íChicigo
Daily Newsc).
Bern, 10. ágúst. Fyrstu spurn-
ingaruar, sem lagðar voru fyrir mig
þegar eg kon frá Berlin, voru þess-
ar: »Geta Þjóðverjar lifað einn hern-
aðarvetur enn ? Er ekki hungurs-
neyð í Þýzkalandi?*
Nei, það er ekki hungursneyð í
Þýzkalandi. En Þjóðverjar fá lítið
að borða. Matarskamtur þeirra hefir
altaf farið minkandi siðan hafubann-
ið var sett á. Fyrir tveim árum
þóttust bandameuu vissir um það,-
að Þjóðverjar gætu ekki lifað vetur-
inn 1915—16. Þegar við Ray-
mond E. Swing sögðum frá þvi eftir
reynslu okkar og athugunum í Þýzka-
landi, að þetta væri ekki rétt, þá
vorum við taldir málsvarar Þjóðverja.
Það var að visu matarskortur í Þýzka-
landi þá, en það er langt i milli
skoits og hungursneyðar og hung-
ursdauða.
Fyrir ári komu umsagnir manna,
sem voru frá 100—6000 milur frá-
Þýzkalandi' um það, að Þjóðverjar
mundu deyja úr hungri veturinn
1916—1917. — Aftur reyndi eg að
segja mönnum satt og rétt frá, en
menn vildu eigi trúa mér og aftur
urðu þeir hissa þegar Þjóðverjar lifðu
og börðust eigi að síður.
Að mörgu leyti hafa Þjóðverjar
orðið fyrir sömu vonbrigðunum.
Þjóðverjar héldu að þeir gætu svelt:
Breta með kafbátahernaði sínum. En
Bretar þumbast við að deyja, með
sama þráa og Þjóðverjar.
Hvort Þjóðverjar gefast upp i vet--
ur vegna hungurs, er meira undir
öðru komið heldur en matvælaskorti
einum saman. Það er undir því kom-
ið hvort þjóðin álitur að hún sé að
berjast fyrir tilveru sinni. Og þá
þarf hún að komast i meiri raunirr
heldur en hún á nú við að búa, áð-
ur en hún gefst upp. En ef hún fer
að efast nm það, þá er þrautseigju
hennar ef til vill skyndilega lokið.-
Ástandið ískyggilegt.
Ástandið i Þýzkalandi er iskyggi-
legt. Enginn Þjóðverji neitar þvi,
Það er langt siðan að matvælaskamt-
urinn hafði náð lágmarki þar. En
menn geta lifað lengi þótt þeir hafi
ónóg fæði. Það er komið undir
þrótti þeirra, andlegum og líkam-
legum. í meira en ár hefir matvæla-
skorturinn komið þungt niður á hin-
um veikari. Aldraðir menn, fatlaðir
og véikbygðir hafa dáið hrönnum
saman. Ýmsir sjúkdómar, sem ekki
eru taldir banvænir, hafa lagt menn
i gröfina vegna þess, að þeir hafs
eigi haft þrek til að standast þá.
Siðan i janúarmánuði árið 1915
hefi eg lifað á matarskamti Þjóðverja
og hjá Þjóðverjum. Flestir hlut-
leysingjar i Berlin, og aðallega þeir,
sem höfðu mikilsverð erindi að reka,
fengu matvæli frá stjórnum sinum.
Bandarikin létu sér nægja að sji