Morgunblaðið - 10.10.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Mjólkin og börnin.
Mjólkurleysið í bænum er nú
alveg að verða óþolandi, ekki sízt
síðan að mjólkuríélagið auglýsti nýju
útsölustaðina og mjólkursölustöðum
var fækkað. Þær fjölskyldur, sém
pantað höfðu mjólk í þeim sölustöð-
um sem nú er búið að taka mjólk-
ina af, eru flestar nær gersamlega
mjólkurlausar, minsta kosti hefir sá
er þetta ritar orðið að senda í 4 —6
staði á hverjum degi síðan mjólkin
var tekin af konunni á LaugavegÍ
46, til þess að fá eitthvað af mjólk
handa 4 börnum. Stundum hefir
fengist af sérstakri náð J/a ^ter °8
suma dagana ekki nokkur dropi. Er
slíkt alveg óþolandi að menn sem
eiga börn á 1. og 2. ári skuli ekki
geta fengið nema J/a líter annan
hvorn dag handa þeim báðum, með-
an kunningjar mjólkursölukvennanna
fá mjólk þótt engin börn eigi, og
kaffihús bæjarins fá tugi lítra á
hverjum degi handa gestum sínum.
Vonandi er að borgarstjóri þessa
bæjar sýni nú, eins og svo oft áður,
rögg af sér og láti mjólkursöluiögin
koma nú þegar til framkvæmdar og
fyrirbjóði sölu . mjólkur nema eftir
seðlum, þannig að börnin verði ekki
hálf- eða aldrepin af mjólkurleysi.
Borgari.
Kafbátarnir.
Fullttúi Reuters fréttastofunnar í
London átti nýlega tal við mjög
mikilsmetinn flotamálasérfráeðing í
London um kafbátahernað Þjóðverja.
M. a. sagði hann: Það er auðséð
á öllu að Þjóðverjar ætla að halda
kafbátahernaðinum áfram af enn
meiri krafti en undanfarið. Þeir
byggja nú fleiri og stærri báta en
áður. Þeir stærstu líkjast tnjög litl-
um beitiskipum. Þjóðverjar leggja
aðal-áherzluna á kafbátahernað, þrátt
fyrir það, að þeim er ómögulegt að
vinna sigur með honum. Tíminn
er naumur, þeir verða að flýta sér
og það er þeim fullljóst.
Varnir vorar gegn kafbátunum fara
sívaxandi og batnandi. Japanar og
Bandaríkjamenn aðstoða oss eftir
mætti. En eg get ekkert sagt yður
um aðferðirnar, sem vér notum, að
eins það, að árangurinn er góður.
Útlitið er hið bezta — hefir aldrei
verið betra. Þar að auki miðar
skipasmíði vorri svo vel áfram nú,
að eg hygg’ að brátt munum vér
geta smíðað fleiri skip en kafbátarnir
geta graodað.—
Þannig mælti hinn merki maður.
Það er nú orðið öllum ljóst, jafnvel
fjölda Þjóðverja, að það er alveg
óhugsandi að Þjóðverjum verði nokk-
uð ágengt með kafbátahemaðinum.
Samkvæmt skýrslum brezku stjórn-
arinnar eru nægar birgðir af öllum
vörum í Bretlandi, og ekkeit útlit
til þess að þær minki þegar fram á
liður.
Stjórnin í Frakklandi hefir látið
birta opinbera tilkynningu um kaf-
bátahernaðinn siðan i.febrúar 1917.
Er þar sagt að skýrslur Þjóðverja
um árangur ksfbátanna séu að
minsta kosti 40% of háar. Ttl
samanburðar er þessi skýrsla i
þúsund smálestum:
Þýzk skýrsla Frönsk skýrsla
Febrúar 781 537
Maiz 885 572
Apríl 1091 850
Maí 869 573
Júní 1016 900
4642 3432
Verð á skipiim
Til dæmis um hið háa verð á
skipum núna segji »BerI. Tid.«:
Japanska gufusikipið »Kurohime
Maru« 6500 smál. smíðað í G asgow
1905, kostaði nýtt 35000 pd. sterl.
Atta ára gamalt var það selt fyrir
30500 Lst. En á þessu ári var skipið
selt fyrir 315000 Lst. (50 Lst. pr.
s.nál.), eða með 384500 Lst. hagnaði.
Gufuskipið »Editn CawelL var á
þessu ári selt fyrir 70 Lst. pr. smá-
lest, en í fyrra kostaði það 44 Lst.
pr. smál.
Gufuskipið »Marne« var selt í
fyrra fyrir 62500 Lst. en á þessu
ári fyrir 105000 Lst.'
Gufuskipið »CharIotte Maria« var
seld fyrir 7250 Lst. árið 1914, en
nú var hún seld fyrir 21500 Lst.
Gufuskipið »Peiegrini« var selt
fyrir 12000 Lst. árið 1911, en í sum-
ar fyrir 70000 Lst.
Þrátt fyrir siglingavandræðin hækk-
ar stöðugt verð á skipum. Ensk
skip eru þó undanþegin þessu, því
að það má ekki seija þau út úr
landinu.
Paínlevé-íáðuneytið.
Hið nýja ráðuneyti Frakka. er
þannig skipað: Painlevó foraætis-
0g hermálaráðherra, Peret dóms-
málá, Ribot utanríkis, Steg innan-
ríkis, Chaumet flotamála, Lou-
cheur herbúfnaðar, Klotz fjár-
mála, René Besnard nýlendu,
Claveille ráðherra opinberra fyrir-
tækja, Daniel Vincent fræðslu-
mála, Renard atvinnumála, Cle-
mentel verzlunarmála, David
landbúnaðar, Maurice Long mat-
væla og Franklin Bouillou ræðis-
mannaráðherra. Ríkisritarar og
meðlimir hfermálanefndar eru
þeir Barthou, Leon Bourgeois,
Doumer og Jean Dupuy.
Painlevé veittist það eigi auð-
velt að koma ráðuneyti á lagg-
irnar og tókst það eigi fyr en
við aðra tilraun. Og það verður
heldur eigi sagt að hið nýja ráðu-
neyti sé jafnskipað af öllum
flokkum, því að jafnaðarmenn
hafa dregið sig í hlé.
Hinn nýi forsætisráðherra er
eigi úr flokki stjórnmálamanna.
Hann er vísindamaður og nafn-
kunnur stærðfræðingur. Hann er
fæddur árið 1863. Doktors-nafn-
bót í stærðfræði hlaut hann 1887.
Síðan varð hann prófessor í nátt-
úruvísindum við háskólann í
Sorbonne, prófessor við verk-
fræðingaskólann, ennfremur í
stjórn iðna- og listaskólans. Hef-
ir hann ritað margar bækur vís-
indalegs efnis um stærðfræði og
heimspeki. (
í októbermánuði 1915 komst
hann i ráðuneyti Briands, sem
vísindamaður, þvi að harm var
gerður að kenslumálaráðherra og
átti líka að sjá um hagnýting
uppgötvana til þjóðvarna. Ribot
gerði hann að hermálaráðherra
og vakti hann á sér athygli með
kröftugri ræðu, er hann flutti í
þinginu í júlímánuði i sumar,
þegar ræddar voru fyrirspurnir
um herstjórnina. Painlevé kann-
aðist þá hreinskilnislega við það,
að Frökkum hefðu orðið á alvar-
legar skyssur í síðustu sókninni,
en sagði að reynt mundi að bæta
úr því, og ábyrgð komið fram á
hendur hinum seku. Og hann
lauk þá ræðu sinni með hvöt um
það að halda saman þangað til
sigur væri unninn.
»Hvorki óþolinmæði né neitt
annað má draga úr eindrægni
þjóðarinnar. Ef nokkuð getur
haldið í manni kjarkinum á þess-
um hermdartímum, þá er það
vissan sú,! að þjáningarnar og
blóðsúthellingarnar skapa nýja
kynslóð, sem verður betri og
réttlátari heldur en gamla kyn-
slóðin. Það er um að gera að
berjast. Sá, senr vill að vopn séu.
nú lögð niður, gerist samsekur
óvinum vorum.«
Þann dag fylgdi nær gjörvalt
þingið Painlevé.
Wilson
og Jlohenzollern-ættin.
»Holl. Nieuwá Bur.«flytur þáopinb.
tilk. frá Washington, að það sé ekki
rétt að Wilson krefjist þess að Ho-
henzollern-ættin verði að fara frá
völdum í Þýzkalandi til þess að fiið-
ur komist á. Bandarikin munu láta
sér nægja að komið sé á þeim stjórn-
arbótum í Þýzkalandi að trygging
sé fengin fyrir því, að þýzku þjóð-
inni sé alvara með það að vilja halda
uppi friði í álfunni Bandaríkin ætla
sér þó eigi að ákveða hverjar þessar
stjórnarbætur skuli vera, heldur dæma
sjálf um það þegar farið verður að
koma á stjórnarbótunum, hvort þær
séu þannig vaxnar að þær geti orðið
trygging fyrir varanlegum friði.
Er Pelrograd í hæltu ?
Dönsk blöð, (að 14. sept.) sem
híngað hafa borist, rita mikið um
sókn Þjóðverja á Rigavlgstöðvunurn
07. hina bættu aðitöðu, sem Þjóð-
verjar hafa þ r e'tir að þeir hafa tek-
ið borgina. Spurningin sem mönn-
um verður tíðræddast um, er hvort
Þjóðverjar muni halda áfram sókn-
inni og reyna að komast til Petro-
grad áður en kuldarnir koma.
Samkvæmt símskeyti sem BerL
Tid. barst 10. sept. frá fréttastofu
Rússa i Petrograd, er þega farið að
ræða það þar í landi hvort eigi muni
hyggilegast fyrir stjórnina og yfir-
völdin að flytja sig buit úr höfuð-
borginni nú þegar. Um þetta atriði
segir i skeytinu að það sé eigi svo
mjög af ótta við það að Þjóðverj-
um muni takast að ni borginni, að
það sé ráðlegt að sem flestir hverfi
þaðan á burt, heldur sé það eingöngu
vegna matvælaeklunnar, sem þar er
orðin megn. Bezt væri, segir i skeyt-
inu, að allir þe.r, sem ekkert fast
staif hafa með höndum, fari upp f
sveit, þvi að þar er nógur matur.
Eigi búast Rússar við því sjálfir, að
Petrograd sé í neinni hættu. »Þjóð-
veijar munu áreiðanlega ekki halda
áfram norðureftir — fyr en þá að
vori«.
Ráðstetnan i Stokkhólmi.
Betra útlit.
Eftir þvi sem Troelstra hinutö’
sænska-segist frá um miðjan sept-
embermánuð, þá er útlitið nú betra
en nokkru sinni áður um það að -
fullkomin friðarráðstefna komist á í
Stokkhólmi. Dregur hann þá álykt-
un af árangrinum af för rússnesku
sendimannanna til Frakklands og
Englands. En innanríkisvandræði
í Frakklandi og Euglandi valda þvr,.
að ráðstefnunni hefir verið frestað
um nokkrar vikur.
Hin vaxandi friðarlöngun, sérstak-
lega í Frakk’andi, er trygging þess
að ráðstefnan muni takast. Síðart
Ribot neitaði jafnaðarmönnum um
vegabréf til Stokkhólms, hafa víðs
orðið uppþot i her Frakka og frið-
arþráin verður innan skams ómót-
stæðileg.
• Mikils er og um hitt vert, að
þýzku jafnaðarmennirnir séu einbeitt-
ir, og að það komi ljóst fram, nS
Þjóðverjar ætli sér eigi að koma
hinu nýja Rússlandi á kné.
Bandaríkjaherinn. Það er að sögn
ákveðið að næsta herliðssending
Bandaríkjanna skuli fara til Rúss-
lands og hin þriðja til ítaliu.