Morgunblaðið - 10.11.1917, Blaðsíða 1

Liaugard.
10.
nóv. 1917
5, árgangr
10.
t51nblaö
Ritstjórnarsími nr. 500
Ritstjóri: Vilbjáltnur Finsen
ísafoldarprentsmiÓja
Afgreiðslusimi nr. 500
Tlýja Bíó <3H
■ Skrifarinn.
Hin framiirskarandi fallega mynd, sem sýnd var 16 sinnum
í röð hér í Reykjavik i vor — eða helmingi lengur en nokkur
önnur mynd — verður
sýndí kvöícfsn aífsekki ofíar
Pisai til sölu.
Af sérstökum ástæðum er nýtt.piano til sölu nú þegar. Er geymt
í Hljóðfærahiisi Reykjavíkur, sem gefur nánari upplýsingar.
Ef til vill getur komið til mála að taka Harmonium upp í hluta af
kaupverðinu.
Plfll Reykjavikur Ipifl
UlUj Biograph-Theater |OIU
Sporin
sem lýstu
<0 1
Þessi afbr'gðsgóða og skemti-
lega mynd veiður sýnd
í kvöld
í siéasía sinn.
ErK símfregnir
Frá fréttaritara ísafoldar og Morgunbl.
Ksupmannahöfn 8. nóv.
„Lobalanzeiget “ skýrir
irá þvi, nð ríki-»ráðið hafl
samþykt að Austurrfkis-
keisari skuli vera konmig-
urPólJandsog Þýzkolands-
keísari stórliertogl yfir
Kurlandi og lAthano .
,Voí wárts‘ mótmæfir þ< ssu
sbiþulagi.
Maxitualistar hata gert
uppþot í. Petrogrnd.
ítalir halda. átram und-
anhaldi sínu til Piave.
Bretar linfa tekið Pass-
chendaele. Þad er búist
viðþví að Þióðverjar muni
verða að yfirgefa vígstöðv-
,ar sínar í Flandern.
Nýja eldsneytið.
Guðm. E. Guðmundsson bauð
nokkrum mönnum að vera við-
stadda tilraun, er hann gerði í
gær með hið nýja eldsneyti, sem
hann hefir búið til úr mó, tjöru
og einhverju öðru efni, sem eng-
inn fær að vita hvað er.
Tilraunin var gerð í venjuleg-
um ofni. Var kveikt upp með
spýtum á vanalegan hátt og nýja
eldsneytið látið ofan á spýturnar.
Tók þegar að loga í ofninum og
virtist hitinn vera jafn vel meiri
en er kolum er brent.
Það er ekki gott að segja hvaða
möguleikar kunna að vera í þess-
ari blöndu Guðmundar. Hún
verður nú rannsökuð nánar af
sérfræðingum. Eu eftir því sem
séð verður nú, er líklegt að hér
8é að ræða um gott og ódýrt elds-
neyti, sem er þess vert að því
sé gaumur geíinn.
Guðmundur býst við að geta
framleitt eldsneytið fyrir um 100
kr. hverja smálest, en auðvitað
miklu ódýrar er hann hefir feng-
ið vélar, sem nauðsynlegar eru
tii mikillar framleiðslu.
Skófatnaður.
Mér er sagt — ekki veit eg hvort
það er satt — að útlit muni til þess,
að hingað fáist eigi meiri skófatnað-
ur frá útlöndum en kominn er, fyr
en að stríðinu loknu. Það getur
vel verið að þetta sé rétt — að
sumu leyti vegna þess, að mesti
hörgull er á skóíatnaði um allan
heim og eins vegna þess, að kaup-
menn vilji eigi eiga það i hættunni
að fá svikinn skófatnað. En margar
sögur ganga af því að erlendis sé
nú tapiega hægt að fá ósvikna skó
að eigi séu sóiar eða hælar úr pappa
eða þá hvort tveggja.
En hvort sem þetta er satt eður
eigi, þá virðist mér það þó þess vert
að um sé hugsað. Hvernig verðum
við borgarbúar staddir ef við fáum
eigi sæmilegan skófatnað um langan
t<ma? Hvernig eigum við þá að
hjálpa okkur sjálfum ?
Mér virðist nú, sem útlendur skó-
fatnaður sé orðinn svo dýr, að jafn-
vel af þeirri ástæðu sé timi til þess
kominn að finna eitthvað í hans stað.
Og svo liggur sá orðrómur á, að
þessi skófatnaður sé nú eigi jafn
góður eins og þegar hann kostaði
hilfu minna eða a/3 minna. Það er
ekkert smáræði sem eytt er árlega
af skóm hér á götum Reykjavíkur
og mikið efamál er það, hvort hinn
útlendi skófatnaður, sem rutt hefir
sér til rúms, er svo mjög við okkar
hæfi.
Islenzku skórnir munu að ýmsu
leyti taka bonum mikið fram. En
galiinn er aðeins sá, að sá hugsunar-
háttur hefir hertekið fjöldann, að það
sé ekki snoturt að ganga á kúskinns-
skóm. Og tizkan er máttug. Það
er þýðingarlítið að ætla sér að ganga
fram hjá henni eða bjóða henni
byrginn. Hún hefir sitt fram, hvað
sem hver segir. Raunar væri rétt-
ara að kalla það rótgróinn vana, að
allir telja það svo sem sjálfsagt að
ganga á erlendum skóm og stigvél-
um.
En nauðsyn brýtur lög vana og
tízku eins og öll önnur lög. Neyðin
kennir naktri konu að spinna. Og
nú má eigi -hugsa fyrst og fremst
um það hvað fer bezt og er álitlegast
heldur hvað er heppilegast og hag-
kvæmast.
Eg las um það í norsku blaði fyrir
skömmu, að alþýða í Noregi væri
nú að miklu leyti farin að nota tréskó.
Bar blaðið þvi verðugt lof, að sá
háttur skyldi cpptekinn. Ttéskórnir
kosta litið, en endast margfalt á við
leðurskó og það er hollara að ganga
á þeim. Og Norðmenn hafa nóg
af trjáviðnum til þess að smiða sér
skó úr. Um okkur íslendinga er
öðru máli að gegna, þótt við vildum
fara að smíða okkur tréskó. Okkur
vantar efnið. Þó er það áreiðanlegt,
að mikið gætum við sparað með
.því, að smiða »klossa« handa börn-
um og unglingum.
En þá er eftir að hugsa fyrir okk-
ur sjálfum — fullorðna fólkinu.
Ekkert hefir verið reynt til þess að
smíða handa okkur þægilegan, ódýr-
an og hentugan skófatnað. Allir
hafa talið það svo sem sjálfsagt að
fara i búðirnar og kaupa útlend stíg-
vél. En nú er kominn timi til þess
að finna eitthvað i þeirra stað. Eg
býst tæplega við því að það geti
orðið íslenzku skórnir. En getum
við þá ekki fundið upp nýjan skó-
fatnað handa okkur? A Norður-
löndum er farið að nota tiésóla mjög
viða og eins i Þýzkalandi (þaðan
mun það runnið). Hvers vegna ætt-
um við eigi að geta gert það líka?
Er enginn svo mikill hugvitsmaður
hér i þeirri iðn, að hann geti leyst
þrautina?
Eg er viss um það, að lagtækir
menn geta haft góða atvinnu við
það í vetur að smiða »klossa« á
krakkana hér í Reykjavík. Og eg
þykist þess flíka fullviss að nógur
markaður muni fást fyrir »íslenzk«
stígvél. Og smíðaefnið er til, ef
mönnum lærist að fara með það —
selskinn nautskinn, hrossleður, sauð-
skinn og tré. Hver vill taka efnið
og smíða úr því?
Þrándur.
Hvar á Landspítalinn að standa?
Þessi yfirskrift er i Morgunblað-
inu í dag, og svo jafnharðan dóm-
ur hvar það sé, sem hann álítur að
melarnir með öllu moldrykinu hve-
nær sem vindur blæs, séu þar til
hæfastir til að bygður sé Lands-
spítalinn, en eg er alveg á annari skoð-
un og hún er sú, að hvergi í öllu
Reykjavikurlandi sé hentugri staður
fyrir Landsspitalann en rétt fyrir ofan
Skólavörðuna. Þar er útsýnið lang-
fegursta sem bærinn á til, og þar
er svo hátt og loftið svo gott sem
framast má verða hér fyrir spítalann.
Eg bendi á þetta pláss og tel það
framar öllum öðrum fyrir spítala
landsins,- en sizt melana, hvar sem
á þeim ætti að vera, það er ólikt
lægra og loftið þyngra en hjá Skóla-
vörðunni. Dæmi nú fleiri um slað-
ina.
6—ir. 17. Kunnuaur.
Kaupirðu góðan hlut,
j)á mundu hvar þú fekst hann.
Sigurjón
Pjetursson
Síml 137.
Hafnarstrœti 18.