Morgunblaðið - 06.12.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
,Elgin‘-úr
kaupa allir þeir, sem eignast vilja
gott úr.
Fást hjá tírsmiðum.
Erí- stmfregnir
Opinber tilkynning frá brezku utan-
ríkisstjórninni í London.
London, 4. desember.
Það er tilkynt að rússneskir sendi-
menn séu komnir til vígstöðva Þjóð-
verja til þess að ræða um vopnahlé.
Fréttaritari »Daily Telegraph* í
Petrograd segir að þeir séu fjórir
og tveir bændur og einn sjómaður
með þeim, og ennfremur tveir liðs-
foringjar, sem eru andvígir sérfriði.
Eru þeir sendir til að vaka yfir rétt-
indum rússneska hersins. Merki eru
þess að Maxiuialistar séu farnir að
sjá þá hættu, er þeir stofna sér í
með samninga-umleitunum.
Trotzky hefir lýst því yfir að hann
ætli að birta út i æsar og jafnóðum
alt það sem gerist á samnifigafund-
inum.
Meðan á þessu gengur er mikili
hluti rúss-neska hersins algerlega frá-
hverfur slíkum aðgerðum og álitið
er að friðarsamningarnir túlki ein-
göngu fyrir Maximalistum í Petro-
grad og fimta hernum. Sjálfstæðar
stjórnir eru stofnaðar í Úkraniu,
Síberiu og viðar. í samtali við blaða-
mann einn sagðist Ludendorfi ekki
geta skoðað þessar aðferðir sem frið-
arboð fyr en trygging væri komin
fyrir þvi að rússneska stjórnin hefði
mátt til að gera árangur friðarsamn-
inganna gildan.
Tilkynt er að Dukhonin hers-
höfðingi hafi verið tekinn af lífi.
Var honum varpað út úr járnbraut-
arvagni og beið hann þegar bana.
Ráðstefnunni í Paris lauk 3. des-
ember. House herforingi hefir lýst
yfir því, að starf bennar bendi til
mikils árangurs.
Viðvikjandi bréfi Landsdownes lá-
varðar hefir brezka stjórnin gefið út
yfirlýsingu að Landsdowne hafi birt
þær skoðanir, er þar koma fram, á
eigin ábyrgð og hafi þær ekki verið
birtar stjórninni áður. Stefna stjórn-
arinnar sé óbreytt. Tilgangur banda-
manna í stríðinu er: sigur. Það er
eigi ætlast til þess að rætt verði um
bréf Landsdowne lávarðar í néðri
deild þingsins. »Daily Express* hefir
haft tal af Landsdowne lávarði og
hefir hann þar kannast við það, að
bréfið sé eingöngu á sinni eigin
áhyrgð og neitað að nokkur annar
maður hafi blásið sér því í brjóst.
A fundi sambandsflokksins (Union-
ista) i Lundúnum, mótmælti Bonar
Law því að flokkurinn væri á nokk-
urn hátt bundinn við skoðanir Lands-
downes lávarðar.
Brezkar og franskar hersveitir hafa
fengið stórkostlegar fagnaðarviðtökur
hjá ítalska hernum og hefir koma
þeirra vakið hjá honum meira öryggi
og von.
í nóvembermánuði 'nandtóku Bretar
26.869 tnenn á öllum vígstöðvum
og tóku 220 fallbyssur herfangi.
Dómsmálafréttir.
Yfirdómnr 26 nóv,
Málið: Sveinn Björnsson
f. h. Det danske Mælke-
kompagni gegn Halldóri
Gunnlögssyni.
H. G. var lögsóttur fyrir bæjar-
þinginu hér til greiðslu á kr. 738,40
fyrir niðursoðna mjólk, er hann hafði
fengið frá Mjólkurfélaginu danska.
Var dæmdur þess að greiða að eins
kr. 136,00, er hann hafði selt mjólk
fyrir, og málskostnaður var látinn
Jalla niður.
Málinu var siðan áfrýjað af hálfu
félagsins. Stefndi hafði talið mjólk-
ina hafa verið skemda, enda tók fé-
lagið það gilt, að hann seldi hana
ekki, en endursendi hana, þótt því
væri seinna mótmælt fyrir dómstól-
unum. Yfirdómur dæmdi stefnda
því til þess að greiða sömu upphæð
og bæjarþingsdómur hljóðaði um,
kr. 136,00, en málskostnað i héraði
með 30 kr. og 8 kr. sekt ýyrir að
mceta ekki á sáttaýundi. Málskostnað-
ur fyrir yfirdómi Jéll niður.
Málið: Páll Jónsson gegn
Jóni St. Scheving.
í undirrétti hafði Páll íónsson lög-
fræðingur verið dæmdur í sekt fyrir
meiðyrði i réttarskjölum um Jón St_
Sch., og ummælin dauð og ómerk.
P. J. áfrýjaði þeim dómi. Hin
meiðandi ummæli hafði hann við-
baft í einu af málum Björns Gísla-
sonar og þar verið sektaður fyrir
ósæmilegan rithátt, en eigi taldi yf-
irdómur hann geta sloppið þess vegna
við að bera ábyrgð á þeim gagnvart
stefnanda. Var undirréttardómurinn
staðjestur — P. J. dæmdur í 40 kr.
sekt (eða fimm daga einfalt fangelsi)
og meiðyrðin dæmd dauð og ómerk.
Málskostnað greiði hann fyrir yfir-
dómi með 30 kr.
Yfirdómur 3. desember.
Málið: Ólafur Kristjánsson
gegn Sigurði Halldórs-
syni.
Ó. Kr. bakari lögsótti Sig. Halld. tré-
smið, til þess m. a. að fá rétt sinn
viðurkendan til þess að hafa leigu-
lausa ibúð í io ár í húsi, er hann
hafði selt honum. Kvað áfrýjandi
svo hafa verið um samið þeirra á
milli og hafi afsal átt að bera það
með sér, en það hafi stefndur út-
búið og áfrýjandi undirskrifað án
þess að lesa, með J>ví að stefndur
hafi sagt honum að i því stæði alt,
sem ætti að vera.
Afsal það, sem hér um ræðir, var
framlagt i frumriti i réttinum og
bar það með sér, að breytt hafði
verið áratölunni og stóð þar nú tal-
an 6, en stefndur skýrir svo frá, að
upprunalega hafi staðið til, að árin
yrðu 8 og afsalið fyrst skrif-
að með það fyrir augum, en síðan
hafi það ákvarðast, að þau yrðu 6
og tölunni því breytt í það, en io
hafi það aldrei átt að vera. — Yfir-
dómur taldi nú að áfrýjanda eigi
hafi tekist að sanna, að hann hafi
átt að fá leigulausa íbúð í hinu selda
húsi lengri tima en afsalið tiltók,
eins og það var (eða er) úr garði
gerc. Og eigi væú heimilt að láta
málsúrslit vera komin undir eiði
hans, eins og hann hafði krafist.
Gætu honum þvi heldur eigi borið
neinar bætur. Eigi fékk áfrýjandi líka
sér tildæmda kröfu sína um 250 kr.
greiðslu, er hann kveður sig eiga
hjá stefnda (út af húsakaupunum),
með þvi að hún væri ósönnuð.
Bæjarþingsdómurinn var þvi stað-
Jestur, en hann hljóðaði upp á, að
stefndi skyldi sýkn vera, en áfrýjandi
greiði málskostnað, 30 kr. jyrir und-
irrétti os> 40 kr. Jyrir yjirdómi.
Málið: Karel Hjörtþó:sson
gegn Tryggva Gunnars-
syni.
Tr. G. höfðaði málið fyrir undir-
rétti gegn K. Hj. til greiðslu á eftir-
stöðvum á kaupverði á Dan-mótor,
er hann hafði honum seldan. Fékk
hann þá kröfu tildæmda í undirrétti
og síðan gert fjárnám hjá K. Hj.,
en hann áfrýjaði málinu. Yfirdóm-
ur staðjesti þann dóm og fjárnáms-
gerð og dæmdi áfrýjanda til að greiða
málskostnað, sem fyrir yfirdómi er
23 krónur.
Einar Jónsson
og
Þorfinnur kirlsefni.
Símskeyti barst hingað í fyrra-
kvöld frá Einari Jónssyni myndhögg-
vari, um það, að honum hafi verið
falið að gera líkneski Þorfinns karls-
efni, hins fyrsta landnámsmanns i
Ameríku. Hefir þá nefnd sú, er
átti að dæma í milli þeirra er keptu,
orðið sammála um það að frummynd
Einars væri bezt. Mun þetta verða
til að Einar sezt að í Bandaríkjunum
fyrst um sinn.
Það verður sjálfsagt gleðiefni hin-
um mörgu vinum Einars að frétta
það að hann hafi orðið hlutskarpast-
ur, þeirra listamanna, er keptu um
það að gera þetta listaverk. Og
Islandi er það sómi og gleðiefni, að
fyrsti íslenzki myndhöggvarinn skuli
verða til þess að smíða minnismerki
um fyrsta landnámsmanninn í Vestur-
álfu, sem líka var íslendingur. Mun
það allra ósk að með þessu hafi
Einar rutt sér braut til frama og
góðs gengis.
Skófatnaður barna.
Jón Þórarinnsson fræðslumálastjóri
ritar þarfa hugvekju í gær i »Vísi«
um skófatnað barna. Þar stendur
meðal annars:
»Fyrir fáum dögum var svo mikið
krap á öllum götum bæjarins, að
langt tók upp fyrir skóvörp. Þann
dag var heilsu mikils hluta skóla-
barna í Reykjavík misboðið með því
að láta þau sitja í votu allan þann
tíma sem á kenslu stóð.
Eg kom þann dag í skólann um
það leyti sem bornin voru að koma,
og fjölda mörg þeirra voru bullvot
í fæturna, sum upp i ökla«.
Og hann telur tvö ráð til þess
að koma í veg fyrir það að börnin
kaupi skólagönguna með heilsu sinni.
Annað ráðið er það að þau gangi á
tréskóm. Hitt ráðið er það að þau
hafi þur plögg með sér í skólann
og skifti þar — eða fari alls eigi í
skóla þá dagana, sem þau komast
eigi þurrum fótum á milli.
Það er auðsætt, að fyrra ráðið er
betra. Látið börnin fá tréskó; svo
geta þau verið á islenzkum skóm
innan undir og skilið tréskóna eftir
í anddyrum eins og hverjar aðrar
skóhlifar. Morgunblaðið hefir hvað
eftir annað vakið máls á þessu, að
það þyrfti að hugsa æskulýðnum
hérna fyrir sæmilegum skófatnaði.
Því að það er eigi sæmilegt, þótt
það eigi að heita »fíntc, að láta
börn og unglinga ganga á hlífalaus-
um stígvélaskóm um aðrar eins göt-
ur og hér eru í Reykjavik.
En svo er því borið við, að tré-
skór fáist hvergi. Altaf sama úr-
ræðaleysiðl Fyrst tréskór fást eigi,
þá er að smiða þá. Og það þarf
eigi útlærða trésmiði til þess. Hver
meðal-lagvirkur maður getur það
hæglega. Og ekki þarf heldur mik-
ið af verkfærum til þess.
Væri nú ekki ráð að taka svo
svo sem tiu atvinnulausa menn og
láta þá smíða tréskó? Útvega þeim
efni og eitthvert skýli til þess að
vinna 1, og svo keypti annaðhvort
landssjóður eða bæjarsjóður smiðis-
gripina af þeim fyrir eitthvert ákveð-
ið verð eða eftir sanngjörnu mati?
Væri það ekki nær, heldur en að
standa með hendur i vösum og
barma sér út af því i öðru orðinu
að ekkert sé til að gera, en í hinu
orðínu út af því að ekki fáist einu
sinni almennilegur skófatnaður á
blessuð börnin, svo að þau missi
alveg heilsuna, þar sem þau sérn
blaut í fæturna allan daginn ? I
Þetta er að eins eitt dæmi af
mörgum um framtaksleysið hér, sem»
alt og alla ætlar að drepa.