Morgunblaðið - 14.01.1918, Blaðsíða 1

Mánudag
14.
jan. 1918
H0R6DNBLABIÐ
5. árgangr
71.
tðlnblað
Ritstjórairsirhi nr. 500
Ritstjóri: Vilhjáimur Fin'ien
ísaf ol darprentstniója
Afgreiðslnsimi nr 500
BIO
Reykjavikur
Biograph-Theater
BIO
LifaDdi fréttablað.
Chaplin
dansar Tango.
Fingramálið.
Spennandi og áhrifamikill sjón-
Ieikur í 2 þáttum, um mállaus-
an þjón, sem bjargar lífi hús-
bænda sinna.
Hérmeð tilkynnist vinum og vanda-
mönnum að jarðarför okkar elsku-
legu konu og móður er ákveðin
miðvikudaginn 16. þ. m. og hefst
með húskveðju kl. 11V2 h. 'rá
heimili hinnar látnu, Hverfisg. 71.
Eiginmaður og börn hinnar látnu
Herbergi öskast
til leigu nú þegar. Lítið, hlýtt og
snoturt, án húsgagna, — helzt ná-
lægt miðbænum. R. v. á.
Nýkomið
i verzl. Goðafoss: Slípólar, Brilii-
antine, Hárnet, Hármeðul margar teg.
Hárburstar, Tannburstar, Tannduft,
'Skeggsápur.
Verzl. Goöafoss,
Kristin Meinhoit.
Simi 436. Simi 436.
Útsæði.
Allir vita, hvernig fór um kartöfl-
urnar, sem Ruttby flutti hingað.
Meginið af þeim var svo skemt, að
það var ekki mannamatur. Og ekk-
ert af þeim mun hægt að nota til
útsæðis að vori, eins og fyrst mun
hafa verið til ætlast.
Horfir nú til vandræða, þvi að
litið útsæði mun vera til í iandinu.
Mun óhætt að fullyrða það. Enginn
Veit þó neitt með vissu í þessu efni.
Bentum vér stjórninni á það í haust,
3ð nauðsynlegt væri að hafa eftirlit
úieð kartöfluuppskerunni, þannig að
úaegilegt útsæði væri frá tekið í hverri
®veit. Mátti búast við því, að stjórn-
111 tæki þessari bendingu, þar sem
hafði áður hvatt menn til þess
að efla garðræktina — en hún gerði
það samt eigi. Hefir henni ef til
vill þótt það nokkuð mikið umstang
og ef til vill treyst sér til þess að
útvega nægar kartöflur.
Ahugi manna fyrir kartöflurækt
hefir stórum aukist þessi árin og er
leitt, ef hann hjaðnar niður og verð-
ur að engu sökum getuleysis. í
flestum eða öllum sveitum landsins
er nú farið að brjóta land til kart-
öfluræktunar og stendur nú eigi á
öðra en útsæðinu. En hvaðan kem-
ur það?
Kunnugt er það, að Danir hafa
lagt bann við útflutningi á kartöfl-
um frá sér og nær það einnig til
íslands. En eftir þvi, sem vér höf-
um næst komist, gildir þetta að eins
um matar-kartöflur, en eigi um út-
sæði. Að minsta kosti mun eigi
vonlaust um það, að Danir veiti út-
flutningsleyfi á kartöflum, sem hiug-
að eiga að fara til útsæðis.
Það verður að grípa gæsina með-
an hún gefst. Og þar sem skip eiga
nú að sigla til Danmerkur innan
skams, er eigi eftir betra aö bíða
með það, að reyna að fi útsæði hjá
Dönum.
En skyldi það nú bregðast, að við
fáum útsæði þaðan, þá væri reyn-
andi að leita fyrir sér í Englandi.
Bretar ráku kartöflurækt í ákaflega
stórum stil 1 fyrra, og enda þótt
nokkur misbrestur yrði á uppsker-
unni, þá munu þeir þó eiga mikið
meira af kartöflum nú, heldur en
nokkuru sinni fyr.
Þjóðinni liggur mikið við þvi, að
vel rætist úr þessu máli, og er því
vonandi, að stjórnin geri alt sem i
hennar valdi stendur til þess að
greiða fram úr vandanum.
Friðarskilmálar
bandamanna.
Allar hernaðarþjóðirnar eru farnar
að þreytast. Þær þrá frið, en þykj-
ast þó enn nógu sterkar til þess að
halda fram skilyrðum sínum fyrir
friðarsamningum. Allar nema-JRúss-
ar. Þeir semja nú um frið, vegna
þess að þá rekur nauður til þess.
Eins og allir vita hafði keisara-
stjórnin í Rússlandi skuldbundið sig
til þess að semja eigi frið nema i
félagi við bandamenu. Stjórn Ker-
enskys tók líka skuldbindingu þessa
sér á herðar. En þeir Trotzky og
Lenin hafa þessa skuldbindingu að
engu og álita sig vlst eigi bundna
af neinum gerðum fyrri stjórnar.
> rima bíó
JTltjndin sýrsd öíí i
kvöíd kí. 9.
Þegar Morgunblaðið var komið
í pressuna og átti að fara að prenta
það, bilaði vatnsleiðslan í véiarúmi
prentsmiðjunnar, vegna frosta. Verða
lesendur því að afsaka það þótt
blaðið komi seint út.
En þegar það var sýnt að Rússum
var alvara með það að semja frið, þá
fóru þjóðirnar I Englandi og Frakk-
landi að ókyrrast. Það var viðsjár-
vert að láta Rússa semja sérfiið, og
ef til vill var eigi loku fyrir það
skotið að Miðveldin væru svo samn-
ingafús, að bandamenn fengju flest-
um friðarskilyrðum sínum framgengt,
ef þeir tækju þátt í friðarsamning-
um. Og jafnaðarmenn 1 Frakklandi
kröfðust þess opinberlega að banda-
menn birtu friðarskilmála sína.
Nú hafa þeir gert það, og það er
áreiðanlega engin tilviljun að Lloyd
George riður þar á vaðið. Bæði er
það að bandamenn munu nú telja
Breta sem foringja sína — sem hina
leiðandi þjóð í sambandinu, og unna
þeim þess vegna að hafa orð fyrir
sér. En Lloyd George var líka orð-
inn valtur i sessi og þurfti styrks.
Og þarna er styrkurinn fenginn.
Hann kveður fyrstur upp úr með
það, hver séu friðarskilyrði banda-
manna, og hinar þjóðirnar fallast al-
gerlega á hans mál. Það hlýtur að
anka traust manna á honum i Bret-
landi.
Friðarskilmálar þeir, er hann setur
fram, eru þannig, að engar minstu
likur til þess að Miðveldin vilji Iíta
við þeim. Ef þau vildu semja á
þeim grundvelli þá væri það sama
sem að þau játuðu það, að þau væru
sigruð. En eftir ófarir Ítalíu og
»hið sorglega fráfall Rússa« munu
Miðrikin tæplega viija láta banda-
menn setja sér friðarkosti. Sé það-
hugsanlegt, þá verður það því eina
afleiðingin af þessari birtingu friðar-
skilmála bandamanna sú, að barist
verði af enn meiri jötunmóði á þessu
ári heldur en nokkuru sinni áður.
Farþegamir á Sterling
Tveir menn kyrsettir.
Svo sem kunnugt er fór íram ná-
kvæm rannsókn á farangri og klæð-
nm þeirra manna og kvenna, sem far
höfðu fengið með Sterling til út-
landa. Höfðu þeir allir áður skrifað
undir æru og samvizkavottorð um
það, að þeir hefðu ekkert meðferðis
annað en klæðnað sinn. En samt
sem áður var rannsókn látin fram
fara á farangrinum og skoðað í vasa
hvers farþega. Voru bæjarfógetinn
og aðstoðarmaður brezka ræðis-
mannsins um borð í skipinu mestan
hluta dagsins við rannsóknina og
það kom á daginn að . hún var eigi
að óþörfu.
Svo sem áður er sagt, höfðu far-
þegar skrifað undir yfirlýsingu þess
efnis, að þeir hefðu ekkert með-
ferðis nema föt sin. En við rann-
sóknina kom í ljós, að margir höfðu
tekið ýmislegt annað en leyfilegt
var. Margir útlendu sjómannanna
höfðu te, kaffi, skinn o. fl. i far-
angri sínnm og var það tekið af
þeim, en þeim lofað að fara með
skipinu — engin ástæða til að kyr-
setja þá. Hjá tveimur mönnum
fundust skjöl ýmisleg, viðskiftabréf
og aDnað, og voru þau tekin af
þeim. Voru skjölin eigi þess eðlis,
að ástæða þætti til þess að kyrsetja
mennina, en fremur var það af náð
en hinu, að þeir hefðu eigi gert sig
seka um brot á loforði sinu, að
þeim var leyft far með skipinu.
A tveim mönnum, þeim Guðm.
E. Guðmundssyni og Þorv. Árna-
syni, fundust einkabréf til manna
erlendis, en skipi og farþcgum hafði
verið harðlega bannað að taka póst.
Það var eitt af aðalskilyrðum Breta,
þá er þeir veittu fararieyfi fyrir
skipið, og þvi eigi furða, þó tekið
-ann. --Sigurjóii Pjetursson --
Sími 137.
Hafnarstrsti
18