Morgunblaðið - 21.04.1918, Blaðsíða 3

2i. apríl. 165 tbl.
MORGUNBLAÐIÐ
5
Slík skyldu vera einkunnarorð
okkar allra — 0% í alvörn mœlt.
Allir segjast vinna »fyrir landið
og þjóðinac. Stjórnmálamennirnir
ræða og rita á þingi og þjóðfundum,
i blöðum og bókum, setja lög og
flytja frumvörp fyrir »landið og
þjóðina*. Klerkar og kennimenn
flytja fagnaðarerindið og kenna fræði
sin innan kirkju og utan, fyrir landið
og þjóðina. Sjómennirnir róa, bænd-
urnir búa, kaupmennirnir kaupa og
selja, iðnaðarmennirnir smíða og
vefa, — allir starfa og græða, »fyrir
landið og þjóðina*.
Ætli það sé ekki þjóðinni fyrir
beztu, sem miðar að þvi að hún
geti sjálf séð sér farborða, að ein-
staklingarnir þurfi ekki að sækja til
annara það sem þeir geta sjálfir afl-
að sér á eigin spýtur, einkum eins
og nú er ástatt? Ætli það sé ekki
landinu fyrir beztu að gera það sem
arðvænlegast, fegurst, vistlegast og
ástfólgnast börnum þess.
Af þvi að sú er skoðun min, sný
eg enn einu sinni ósk minni og er-
indi til íslendinga, yngri sem eldri,
en einkum þó æskulýðsins (framtíð-
arinnar manna) og skora á þá að
gera skyldu sina, gera það, sem er
þeim vel kleift, að vinna fyrir landið
og þjóðina.
Eg minni alla á máltækið »hollur
er heima fenginn baggi«, og á orð
skáldsins:
— nýtt hvað í mér er
ísland helga eg þér,
fyrir þig er ljúft að lifa og deyja.
H. H.
Eg fer ekki fram á neina fjarstæðu,
ekkert annað en það sem allar aðrar
Jjjóðir leggja áherzlu á nú á timum,
að nota sem mest sin eigin gæði,
til þess að standa sig sem bezt, að
;sýna forsjá, dugnað og samtök i
því að láta sér og öðrum liða vel,
að vinna gagn — að vera á verði
— i þvi smáa engu siður en i þvi
stóra. Þar standa allir jafnt að vigi,
Jrar getur barnið unnið gagn að sinu
leyti alveg eins og hinn fullorðni.
Hvert smáblóm sem það hlúir að,
er landinu prýði. Hvert jarðepli
sem það rífur arfann frá, er hluti
af þjóðarauðnum, þótt i smáu sé,
Jarðræktin, garðræktin, blómaræktin,
eru allar liðir i hamingju og far-
sæld þessa lands og þjóðar, og
ekki þeir þýðingarminstu. Vér, sem
lifum á þessari miklu menningaröld
megum alls ekki vera eftirbátar for-
feðra vorra. Þeir sáðu akra og þeir
træktuðu laoka, þeir erjuðu jörð sína.
Margs kennir i garðrækt í fornöld
á Norðurlöndum, t. d. er í Bjarg-
-eyjarrétti hegning lögð við ef maður
gengur í annars garð manns og
stelur káli, hvönn eða laukum.
Þið kannist víst flest við Björn próf.
Halldórsson i Sauðlauksdal, þennan
forvigishöld og frömuð islenzkrar
^garðræktar. Þar er maður til fyrir-
Nærftt, miklar birgðir
nýkomnar.
Fyrir karlmenn
allar stærðir.
Fyrir drengi
frá 5—14 ára.
Kvenbolir.
Kven- og karlmannssokkar í miklu urvali. Stritföt og maskinuföt
og margt fleira
i Austurstræti 1.
cflscj. &unnlaugsson & (So.
myndar — maður sem vann í sann-
leika fyrir þjóðina og landið. Hann
þorði að hefjast handa og var óhrædd-
ur við erlendar nýungar. Jafnskjótt
sem hann fékk spurn af jarðepla-
rækt i nágrannalöndunum og sá nyt-
semi þeirrar ræktunar, fékk hann sér
eina skeppu af jarðeplum til útsæðis
frá Kaupmannahöfn árið 1759. Fékk
hann ekki sendingu þessa fyr en 6.
ágúst, því að skipið er flutti hana
hafði langa útivist, setti hann þær
því ekki í jörð um sumaríð, heldur
í ílát og huldi þær moldu. Þessi
ber geymdi hann og gróðursetti í
sandblendinni jörð árið eftir og næsta
haust fékk hann fullvaxin jarðepli.
Þessi tilraun slra Björns mun verið
hafa hinn fyrsti vlsir til jarðepla-
ræktunar hér á landi, en siðar fór
orð mikið af garðrækt sira Björns.
Nú gildir að bera merki hans sem
hæðst á lofti í hugsjón og fram-
kvæmd, áframhald á starfi hans þeg-
ar mest á ríður.
Garðræktin er holl vinna, arðsöm
vinna, skemtileg vinna, þjóðlegt
starf. Þess vegna eigið þið öll að
bera virðingu fyrir henni, hún á að
verða áhugamál allra karla og kvenna
út til sjávar og inn til sveita. Hún
á að verða hjartans mál bjartsýnnar
æsku og geta ykkur þann orðstír
er ekki fyrnist. Verið þess fullviss,
að sá skerfur er þið leggið þar fram
til þjóðnytja, verður ykkur margborg-
aður i arði hans sjálfs.
Margir ykkar lita sjálfsagt dökk-
um augum á horfurnar sem stendur,
en einmitt þess vegna varðar mestu
að bera höfuðið hátt og ganga hik-
laust að verki, draga sjálfur úr hætt-
unum og hverri hindrun.
Aðflutningar til íslands geta brugð-
ist, vér getum orðið rúglausir, hveiti-
lausir, brauðlausir, en^~vér þurfum
aldrei að verða matarlausir, ef vér
nennum sjálfir að rækta nóg af káli
og garðmeti, hjá oss igvoru eigin
landi. Starfið með forsjálni og fyrir-
hyggju á komandi ári, þó hver lind
virðist botnfrosin, hvert raddband
brostið, þá standið samt sem stoltar
hetjur.
Guðný Ottesen.
Sala kirkjujarða
Þingmenn Árnesinga bera fram
þingsályktunartillögu um það, að
neðri deild skori á stjórnina að selja
eigi Ólafsvelli á Skeiðum, ásamt
hjáleigum. Sigurður Sigurðsson ber
enn fremur fram þiugsályktunartil-
lögu um það, að Gaulverjabær i
Arnessýslu ásamt hjáleigunni Garð-
húsum, verði eigi seldur.
Þingsályktunartillögur þessar munu
fram komnar fyrir áskorun þá, sem
getið var i blaðinu í gær, að kom-
ið hefði frá Agúst Helgasyni bónda
í Birtingaholti. Þykir oss rétt að
birta áskorunina orðrétta. Hún er á
þessa leið:
»Síðastliðin ár hefir presturinn á
Ólafsvöllum haft i huga að ná kaup-
um á prestssetrinu Ólafsvöllum,
ásamt 5 hjáleigum. Eru allar þess-
ar jarðir nú í ábúð annara en hans.
Arið 1916 lagði hann fyrir sýslu-
nefnd Arnesinga fyrirspurn um það,
hvort hún teldi Ólafsvelli til þeirra
jarða, sem ræðir um i 2 gr. kirkju-
jarðasölulaganna frá 16. nóv. 1907.
Svaraði nefndin þvi játandi með 13
atkv. móti 1, og lagði á móti því
að jörðinni yrði fargað úr opinberri
eign. Var þannig komið i veg fyr-
ir í það sinn, að Ólafsvellir yrðn
seldir.
Nú hefir presturinn risið upp
aftur og lagt á ný hina sömu
spurningu fyrir sýslunefndina við-
víkjandi Ólafsvöllum, og sýslunefnd-
in hefir á nýafstöðnum fundi neitað
með 8 atkv. móti 5 þvf, sem hún
fyrir 2 árum hafði játað nær í einu
hljóði, að Ólafsvellir teldust til þeirra
jarða, sem ræðir um i 2. gr. kirkju-
jarðasölulaganna.
Að fenginni þessari yfirlýsigu
sýslunefndar mun presturinn nú leita
til stjórnarráðsins eftir kaupum á
jörðinni.
I allmörg ár hefir það verið ríkt
i hugum manna á Suðurlandi, að
hin mesta nauðsyn væri að koma
þar upp góðum alýðuskóla, og á
nýafstöðnum sýslunefndarfundi í
Arnessýslu var skorað á landsstjórn-
ina að nndirbúa og leggja fyrir
næsta reglulegt Alþingi frumvarp til
laga um stofnun bændaskóla á Suð-
urlandi, austan fjalls.
Þegar litast hefir verið um cftir
hentugri skólajörð, hefir valið helzt
lent á tveimur, Skálholti og Ólafs-
völlum.
Engum kunnugum mun þó bland-
ast hugur um, að Ólafsvellir eru
hentugri skólajörð, þó sögulegar
endurminningar mæli fremur með
Skálholti, en það er nú í eign ein-
staks manns og mun ekki liggja á
lausu.
Þegar áveitan úr Þjórsá yfir Skeið-
in, sem nú er tekið að vinna að,
kemur i framkvæmd, fá Ólafsvellir
(með hjáleigum) undir áveitu framt
að 1000 teigum, eða nærri % af
öllu áveitusvæðinu, og er mikið af
því véltækt. Þá hefir jörðin einnig
mikið þurlendi og óþrjótandi tún-
efni. Getur þvi engum dulist, að
hér er um mikla framtiðarjörð að
ræða.
Presturinn, sem sækir um kaup
á jörðinni, er aldraður maður ' og
hættur búskap fyrir mörgum árum,
Er þvi bert að hann ætlar ekki jörð-
ina handa sjálfum sér til ábúðar.
Með því að eg er einn þeirra
manna, sem einlæglega óska þess,
að góður alþýðuskóli risi upp á
Suðurlandsundirlendinu, get eg ekki
hugsað til þess, að Ólafsvellir yrðu
nú seldir úr þjóðareign og að þeim
sé máske þar með komið i hendur
bröskurum, sem gera þá óbyggilega,
leyfi eg mér að snúa mér til yðar,
háttvirtu alþingismenn, og biðja yður
að flytja nú hið fyrsta áJAlþingi til-
lögu um að banna sölu á Ólafs-
völlum.
Af því að eg býst við, að ef til-
vill verði hraðað að leitast eftir
kaupum á Ólafsvöllum, hefi eg ekki
ráðrúm til að fá fleiri menn i lið
með mér mðð þessi tilmæli til yð-
ar, en eg vænti, að ekki líði á
löngu, þar til að fleiri koma fram
með mótmæli gegn sölu á umræddri
þjóðeign.
Bréfi þessu læt eg fylgja útdrát
úr fundargerðum Arnessýslu 1916
og 1918, sem sýnir hvernig sýslu-
nefndin litur á þetta mál.
Áf sérstökum ástæðum, sem ekki
koma þessu máli við, hafa sumir
nefndarmennirnir skift um skoðun
frá fyrri fundinum*.