Morgunblaðið - 26.07.1918, Blaðsíða 1

Föstudag
26.
jtaí 1918
H0R6DNBLÍDI0
5. argangr
259.
tðl«sb?að
Kítstjórnarsitni nr. 500
Ritstjóri: Vilhjiltnnr Finsen
í saíoldarprer 15 rn iójs
Afereiðslnsimi nr. 500
Erl. simfregnir
(Frá fréttaritara Morgunhl.).
Khöfti 23. júlí.
v.
Frakkar hafa hafið áhlaup á ný
hjá Marne og hjá Aisne.
Italir hefja sókn i Albania og
hafa þegar handtekið 2000 fanga.
Frá London er simað að skip
White Star-linunnar >}ustitia* hafi
■verið kafskotið fyrir norðan írland.
Verkfall stendur yfir í hargagna-
verksmiðjuuum í Coventry.
Síldveiðin.
Frá Siglufirði var Morgunblaðinu
simað í gær, að var væri enn eigi
farin að veiðast nein sild og væru,
þó skipin að reyna. En tíðarfar
er ilf og kuldar miklir á öllu Norð-
urlandi.
Frá ísafirði var oss simað i gær,
að þar hefði ekkert veiðst tvo sið-
t>stu dagana.
Hefir verið stormur úti fyrir og
eigí fært bátum, en i Skutulsfirði
sjálfum hefir verið dágott veðnr.
ðlikill klabi í jörðn enn.
Stykkishólmi í gær.
Vestur á Fellsströnd var nýlega
'verið að girða tún og var grafig
fyrir staurum. Við það kom j ljós,
að mikill klaki var enn í jörðu.
Voru mældir 10 þumlungar ofan að
klaka, þar sem grynst var, en ein
alin þar sem dýpst var. Allar líkur
eru til þess að klaki verði i jörðu
3lt þetta sumar, eins og suma ið
eftir ha’ða veturinn (1880—1881).
Grasspretta er sögð afarlitil alstað-
ar á Vesturlandi og tún sumstaðar
tæplega sláandi.
Tjörnesnáman.
í henni er, svo sem kunnugt er,
unnið i sumar, en það mál var af-
greitt frá þinginu á þaon veg, að
ef ekki borgaði sig að reka þar kola-
gröft i sumar, þá skyldi landssjóður
láta hætta þar vinnu á landsins
kostnað.
Landsverkfræðingur Geir Zoéga
er nýkominn þaðan að norðan land-
veg. Hann tjáði oss í gær, að vinn-
an gengi þar sæmilega vel. Þar
mundu vera um 15 manns i vinnu
nú sem stendur undir duglegri stjórn
þeirra Olssons hins sænska og Jón-
asar Þotsteinssonar verkstjóra. Ols-
son mundi bráðlega fara þaðan, lík-
lega næst með Sterling, og er áætl-
að að senda hann til Vestfjarða til
leiðbeiningar i kolanámum i Stranda-
sýslu, ísafjarðarsýslu og viðar.
Landsverkfræðingurinn kvað kola-
tegundina verða lakari þvi innar sem
kemur í lagið.
Eigi kvaðst hann geta sagt um,
hve miklum kolum yrði náð úr
námunni í sumar. .
Brúargerð.
Blönduósi í gær.
Brúargerðin yfir Austurós Héraðs-
vatnanna gengur mæta vel. Búist
við þvi, að hún verði fullger innan
skamms. Þá verður og 'bráðlega
byrjað á annari brú úr járnbendri
steinsteypu á Vatnsdalsá milli Hnaosa
og Sveinsstaða í Húnavatnsýslu. —
Mikil samgöngubót er að brúm þess-
um, þvi að vötn þessi eru oft ill
yfirferðar.
Erindrekastarf mitt.
Þeim til athugunar, sem trúðu
þingræðu hr. alþm. Pjeturs Otte-
sen 15. júnís. 1., er fjallaði um
kostnaðarreikning fóns Sivertsen
fyrv. erindreka landsstjórnarinnar
i Vesturheimi. J. S.
Þegar eg fór til Vesturheims i
fyrravor, sena erindreki landsstjórn-
arinnar, mátti auðvjrag búast við þvi
að eitthvað yrði sett ht á þá stjórn-
arráðstöfun, eins og flestar aðrar.
Eg gerði þó hálfvegis ráð fyrir; að
þetta yrði látið óátalið, þar til þag
kæmi i ljós hversn eg leysti starfann
af hendi. En því var ekki að heilsa.
Eg hirði ekki um, að svo stöddu,
að svara smáglósum þeim, er sum
blöðin hafa flutt og liklegt er að
gengið hafi hér manna á milli, en
eg hefi hugsað mér, áður en lýkur,
að skýra frá starfi minu í Vestur-
heimi, ástandinu þar, annmörkum
öllum og hverju eg fékk til leiðar
komið — og færa rök fyrir. Má
þá þjóðin dæma um það sjálf hversu
eg leysti starf mitt af hendi og hve
ánægjulegt það er að hljóta að laun-
um alt að ærumissi.
Sem betur fer er eg ekki hörund-
sár, en ofmikið má af öllu gera, og
þegar sjálfir alþingismennirnir hafa
gert kostnaðarreikning minn að árás-
arefni á stjórnina, og það á þann
hátt, að við sjálft liggur, að mér sé
þar beinlínis brugðið um fjárdrátt,
þá get eg ekki látið ósvarað með
öllu. A eg þar aðallega við þing-
ræðu herra Pjeturs Ottesen, þingm.
Borgfirðinga, er hann, samkvæmt
frásögn sumra blaðanna, hélt 15.
júní s. 1.
Það sem fyrst verður fyrir, er að
hann telur mig þegar hafa fengið
útborgaðar tœpar 60 þúsund krónur.
Þetta er ekki rétt hjá alþingismann-
inum, þar sem sú upphæð, sem
gengið hefir gegnum mínar hend-
ur frá landsstjórninni nemur kr.
S L629,06 og mundi mörgum þykja
liggja nær að kalla þá upphæð rúm-
ar 50 þúsundir en tæpar 60. En
nú er þess að gæta, eins og alþing-
ismanninum ætti að vera kunnugt,
hafi hann séð reikningsskil mín, að
í þessari upphæð er fólginn skrif-
stofukostnaður, sem víða er minni
en 1 New York, símskeytakostnaður,
sem heldur er ekkert smáræði, sund-
urliðaður ferðakostnaður á sjó og
landi, og það ætti alþingismaðurinn
að geta sagt sér sjálfur, að húsaleiga
í New York og Washington er góð-
um mun hærri en á Skaganum eða
jafnvel I Reykjavík sjálfri, en þó get
eg sagt alþiogismanninum það, til
harmaléttis, að eg bjó í New York
allmikið ódýrara en ætlast var til I
fyrstu og ekki líkt því eins dýrt og
flestir búa, þeir er gegna samskonar
störfum og eg gegndi. Eg hefði
og ef til vill getað búið ódýrara
nokknð, hefði .eg Ieigt mér húsnæði
til lengri tima — þó ekki hefði verið
nema til hálfs árs — en það gat eg,
þvi miður, ekkí, sökum þess hve alt
var óákveðið um veru mína þar.
Það sem alþingismaðurinn kallar
reikning »fyrir mat og þjórfé* er
ekki einungis reikningur fyrir mat
og þjórfé, heldur og risnu, þjónustn
alskonar, simasamtöl innarr bæjar og
utan og akstursgjöld, þvr”þó fjar-
lægðirnar sén ekki stórar í New
York, getur það oft orðið tafsamt
að fara labbandi. Hér við bætast
ritföng allskonar, burðargjöld og þess-
háttar, sem alþingismanninum ætti
að vera kunnugt um af reikningnum
að ekki var talið til aðalskrifstofu-
kostnaðar og mætti þannig halda
áfram að telja upp, en það sem hér
er nefnt ætti að nægja til að sýna —
mildast sagt — ónákvæmni þing-
mannsins.
Þá vil eg geta þess, ófróðum til
upplýsingar, að í allflestum tilfellum
má ekki reikna dollarann yfir krónu-
virði, og mun það reynsla flestra
héðan, er dvalið hafa í New York
og þori eg óhræddur að leggja það
undir þeirra dóm. T. d. má reikna
morgunkaffi (Breakfast) 75 cents,
hádegisbitann, eða það sem alment
er kallað »Lunch«, $ 1,50, miðdeg-
isverð (Dinner) $ 2,50, te að kveldi
til 7S cents, pressun á fötum, þvott
og aðra þjónustu má telja að minsta
kosti 2—3 dollara á dag, þegar búið
er á góðum gistihúsum. Símasamtöl
kosta 10 cents -innanbæjar í hvert
skifti o. s. frv. Þjórfé má ætíð
reikna 20% af öllum mat og þjón-
ustu (service). Sést á þessu, að 16
dollarar á dag mun tæpast ofreikn-
að fyrir alt, sem hér hefir verið
talið upp, og að ofan, til daglegs
kostnaðar.
Til þess að gera árás sína sem
áhrifamesta, hefir herra Ottesen al-
þingismaður gefið gersamlega ranga
skýrslu um dvöl prófessors Friðþjófs
Nansen í Vesturheimi. Hvort það
hafa verið visvitandi ósanuindi, sem
hann fór með, eða hvort einhver
gárunginn hefir talið honum trú um
þelta, getur alþingismaðurinn sagt
um sjálfur. Hann hélt því fram,
að prófessor Nansen hefði dvalið í
Vesturheimi í eitt 0% hálft ár, en það
vill svo til, að mér er kunnugra um
þetta en alþingismanninum, þar sem
eg var einmitt staddur í Washington,
þegar prófessor Nansen kom þangað
sem formaður fyrir sjö manna sendi-
nefnd Norðmanna, og ætla eg það
hafi verið i ágúst síðast heldur en í
septemberbyrjun s.l., og sagður var
próf. Nansen farinn heimleiðis nokkrn
áður en eg fór frá Vesturheimi, og
svo var að minsta kosti tilætlast,
veit eg.
Á þessu má sjá, að alþingismað-
urinn ruglast aftur í tölunum, því að
nær liggur að telja dvöl próf. Nan-
sen i Bandarikjunum hálft ár ejj
hálft annað.
Hefði prófessor Nansen dvalið i
Vesturheimi i ii/2 ár, næði þessi 30
þúsund króna kostnaðarreikningur,
sem alþingismaðurinn talaði um, auð-
vitað ekki nokkurri átt, og mér er
•nær að halda, að allur kostnaður við
Hafnarstræti 18
Simi 137.
^aupfrðu göðan hlut
mundu hvar þú fekst hann.
Smurningsolia s Cylinder- & Lager- og 0xulfeit!
eru áreiðanlega ódýrastarog beztar hjá' Sigurjónl