Morgunblaðið - 15.08.1918, Blaðsíða 1

Bandamtnn eru nú komnir með her til Austur-Asíu og mun þsðan
brátt tlðinda sð vænta. Biitum vér því hér mynd af héruðunum þar
eystra. Wladiwo.tock er lykillinn að Manschuriu og sem flotahöfn get-
ur hún haft vald á fapanshafi.
Erlendar
símfregnir.
(Fri fréttaritara Morguniil.).
K.höfn 13. ágúst.
Frá1] Berlin er? símað, að loftskip
(Zeppelins) og flugvélar, hafí ráðist'á
brezka flotsdeild, sem komin var í
nánd við Ffieslandseyjar, og að þeim
hafi tekist að eyðileggja 4 smá her-
skip.
»Soviet«-samkunda Maximalista í
Rússlandi hefir skipað þriggja manna
alræðisstjórn og kosið í hana þá Le-
nin, Trotzky og Zinoviev.
Óspektir miklar hafa orðið hér
(í Kaupmannahöfn) af halfu Syndi-
kalista. Foringjar þeirra, sem lýstu
þvi yfir, að stjórnarbylting væri hafin,
hafa verið hneptir í varðhald.
Stálfjailsnáman.
ViÖtal við Schultz verkfrœðing.
Svo sem kunnugt er hefir undan-
farna daga verið gerð tilraun í gas-
stöðinni með að vinna gas úr kolum
úr Stálfjallsuámunni. En það væri
sem sé eígi þýðingarlítið fyrir þetta
land og þetma bæ, ef hægt væri að
nota islenzk kol til gasframleiðslu,
í>vi mikið mundi sparast á því.
í þessu tilefni áttum vér viðtal
við verkfræðing þann hinn danska,
sern Stálfalls kolanámufélagið í Kaup-
mannahöfn sendi hingað í sumar
snetmma til þess að rannsaka til hlít-
ar námuna í Stálfjalli.
Hr. Schuitz verkfræðingur hefir
dvalið mörg ár í Ameríku og er ná-
kunnugur kolanámugrefti íKanadaog
&andarílqunum. Mun þvímikið veraað
hyggja á upplýsingum þeim, Sem
hann gefur um námugröft hér á
landi, eftir þeirri reynslu, sem hann
hefir aflað sér siðan hann kom
hingað
— Eg hefi orðið þess var, sagði
hr. Schultz, að menn hafa litla trú
á fslenzku kolunum sem eldsneyti
og er það að vonum. Eigi af því,
að eg álíti þau s!æm, heldur af þvi,
að það hefir verið farið mjög óheppi-
lega á stað. Tvö undanfarin ár hefir
mesta áheizlan verið lögð á það, að
ná svo miklu sem unt er úr nám-
unni i Stálfjalli — án tillits til þess
hvort það sem tekið var úr nám-
unni væru nothæf kol eða leir. Það
er afskaplegur galli að kolin voru
ekki þá aðgreind við námuna oe að
eins það selt, sem var gott. Nú í
snmar hefir aðaláherzlan vetið lögð
á það, að ná góðum kolum úr nám-
unni og mér er óhætt nð segja það,
að til hitunar í húsum eru kolin
ágæt.
Það var byrjað að vinna i nám-
unni 1. mai og hnfa jafnan verið 30
menn við námugröftinn. Eg hygg
að tekin séu út alls nm 100 smá-
lestir af góðum kolum á mánuði.
Hér á staðnum eru fyrirliggjandi um
125 smálestir, en 100 smálestir eða
meira eru nú við námuna og bíða
flutnings hingað.
Það má ekki búast við því að kol-
in séu eins hitamikil og brezk kok
Til þess ern jarðlögin of ung og
önnu^ skilyrði eigi fyrir hendi. En
hið siæma álit sem er á islenzku
kolunum er óréttmætt, þvl þau eru
góð ef með þau er farið réttilega.
Þá er það og eigi rétt sem eg heyri
alla tala um, nfl. að kolin verði betri
þegar innarkemur í fjallið, þegar þyng-
ist ofan á þeim verður meiri.Egheld
ekki að kolin batni mikiðfrá þvi, sem
þau nú eru, ecda erum við nú komn-
ir undir haeðsta tind fjallsins svo
þvargið verður ekki þyngra. Eg álit
að íslendingar geti vel komist af með
sin eigin kol til hitunar í húsum.
— Hvernig ganga tilrauniraar með
gasframleiðslu úr kolunum?
— Félagið í Kaupmannahöfn lét
reyna kolin í gasstöð þar og reynd-
ust þau þá mæta ve. Það hafði því
þýðingu mikla að vita hvernig þau
reyndust hér í gasstöðinni og þess
vegna voru tilraunirnar hafnar.
Um tilraimirnar er það að segja,
að koks'ð er ekki gott. Það er að
eins 15 millimetra stórt, og er þvi
ekki hægt að nota það til gasstöðv-
arinnar, en til húsa má vel nota
það. Kolin gefa um 10 — i4°/0gas
þ. e. a. s. úr 100 kg. af Stálfjalls-
ko’um fást 1 o—14 kúbíkmetrar af
gasi. Ur skipakolunum, sem gasstöð-
in nú notar, fæst 20 kúbíkmetrar
af gasi úr hverjum 100 kg. en úr
venjulegum brezkum gaskolum fást
25—30 °/0. Af þessu má sjá, að
það má vel notast við íslenzku kolin
til gasframleiðslu, þó eigi hafi árang-
ur tilraunanna orðið eins góður og
sagt er að hann hafi verið í Khöfn
með kol úr sömu námu.
Vér höfum nú gert bæjarstjórn-
inni eða gasnefndinni tilboð um að
kaupa af félaginu alla framleiðsluna
þetta ár, en svar hennar er enn
ekki komið. —
— Hvað ætlar félagið svo að
gera?
— Það veit eg ekki. Þeir menn
sem lagt hafa fram fé tí! þessa fyrir-
tækis, hafa aldrei búist við gróða af
því. Þeir hafa að eins ráðist i fyrir-
tækið til að ganga úr skugga um
það hvort kolanámugröítur hér gæti
borið sig og hvort hér á landi væri
kol, sem væru nothæf.
Rannsóknin hefir nú leitt í ljós,
að það eru nægileg kol hér á iandi
og að kolin eru vel nothæf. Fé-
lagið mun áreiðanlega taka sina
ákvörðun bygða á reynslu þeirra
rannsókna, sem nú hafa fram farið.
-----ttt. ...-c?:aa"-............
t
Gustsv Grðnvold
Akureyri í gær.
Willemoes kom til Siglufjarðar í
morgun. Með skipinu var Gustav
Grönvold kaupmaðnr og varð hann
bráðkvaddur í nótt.
Gustav Grönvold var kaupmanns-
sonur frá Siglufirði. Var hann á
bezta aldri — rúmlega tvítugur. —
Ungur kom hann hingað til bæjar-
ins oggekk hér á Verzlunarskólann.
Þá er hann útskrifaðist þaðan tók
hann að reka viðskifti fyrir eigin
reikning, aðallega við sild á Siglu-
firði og útgerð. Var hann mjðg efni-
iegur viðskiftarekandi og enginn efi
á því, að hann mundi hafa orðið
merkur maður, hefði honum enzt
aldur til.
Kvæntur var hann Margrétu Magn-
úsdóttur Vigfússouar dyravarðar í
stjórnarráðiuu og eiga þau tvö börn
á lífi.
Olga drotning.
Þegar stjórnarbyltingin hófstíRúss-
landi, var Olga diotning, ekkja Ge-
orgs Grikkjakonungs, f heimsókn hjá
bróður sínum, Nikulási Rússakeisára.
Höll keisarans var tekin af uppreist-
armönnum og Olga drotning tekin
höndum, ásamt keisarafjölskyldunni.
Henni voru fengin þrjú herbergi til
umráða og þar bjó hún um hrið,
undir ströngu eftirliti þó.
Fyrir milligöngu danska sendiherr-
ans í Petrograd fékk Olga drotning
loks fararleyfi úr landi. Fór hún til ’
Svisslands og þar hefir hún dvalið
síðan hjá syni sinum Konstantin, sem
þar lifir í útlegð.
Clemenceau í hættu.
Fyrir nokkru fór Clemenceu í
eftirlitsferð til vígvallarins. Hætti
hann sér þá nokkuð langt fram, svo
að nærri lá að hann yrði handtek-
inn. Þjóðverjar gerðu þá skyndi-
áhlaup skamt frá Fére en Tardenois.
Einn yfiiforingjanna, sem með Cle-
menceau voru, var drepinn, nokkrir
aðrir voru handteknir, en sjálfur
slapp ráðherrann á slðustu stundu á
burt í bifreið, sem kúlur Þjóðverja
rigndu yfir.